Organizational Stress Sources of the School Principals

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 239 - 256, 31.01.2023

Haydar İlbasan

Öz

OKUL MÜDÜRLERİNİN ÖRGÜTSEL STRES KAYNAKLARI

Öz

Stres insanların davranışlarını, iş yaşantılarını ve başkalarıyla olan ilişkilerini etkileyen bir kavramdır. Zamanın çoğunu iş ortamında geçiren insanlar da görevlerini gerçekleştirirken örgütsel strese maruz kalmaktadır. Bu araştırmanın amacı Kırıkkale’de görev yapan okul müdürlerinin örgütsel stres kaynaklarının belirlenmesidir. Araştırma 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Kırıkkale ili ve ilçelerinde resmi ve özel eğitim kurumlarında görev yapan 46 okul müdürünün katılımı ile yürütülmüştür. Okul müdürlerinin örgütsel stres kaynaklarının belirlenmesi amacıyla Ertürk (1993) tarafından geliştirilen “Stres Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek ile elde edilen verilerin analizinde ise frekans ve yüzde değerleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, okul müdürlerinin yönetici kaynaklı stres kaynaklarından birinin yönetimde gerekli tedbirlerin zamanında alınmaması olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İş ile ilgili stres kaynaklarına ilişkin karar verme yetersizliği, karara katılamama ve bürokratik iş yükü gibi nedenlerden dolayı okul müdürlerinin stres yaşadıkları belirlenmiştir. Örgütsel rol sebebiyle yaşanan stresin ise karar verme için yeterli yetkiye sahip olunmaması, yetki-sorumluluk dengesizliği ve görev tanımı belirsizliği kaynaklı olduğu tespit edilmiştir. Kariyer geliştirme koşulları bakımından ise stresin ödüllendirme, çalışanlar ve atama-yer değişikliğinde objektif kriterlerin olmaması kaynaklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca örgüt yapısından kaynaklanan stresin nedenlerinin ise en çok görev yeri ve süresi ile ilgili olduğu belirlenmiştir. Örgüt içi ve örgüte dışarıdan yapılan müdahale nedeniyle yaşanan stresin de siyasal baskı, aşırı disiplin ve baskıcı tutum vb. faktörlerden kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Stres, Örgütsel Stres, Okul müdürleri, stres ölçeği

Kaynakça

• Kaynakça Akat, İ., Budak, G., Budak, G. (1999). işletme yönetimi. (Baskı 3).İzmir: Barış.
• Akpınar, B. (2008). Eğitim sürecinde öğretmenlerde strese yol açan nedenlere yönelik öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi. Cilt 16(sayı 1). 359- 386
• Aytaç, S. (2002). İş Yerindeki Stres Kaynakları. İşgüç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. Cilt 4 ( 1). 1- 120
• Aytaç, S. (2009). İş stresi yönetimi el kitabı iş stresi. Ankara: Labour Ministry- CASGEM.
• Balcı, A. (2000). Öğretim elemanının iş stresi kuram ve uygulama. Ankara: Nobel.
• Baltaş, A. (2007). Stres altında ezilmeden öğrenmede ve sınavlarda üstün basarı.(Baskı 11) İstanbul:Remzi.
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2012). Stres ve başa çıkma yolları.(Baskı 11)İstanbul:Remzi
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak. K. E., Akgün Ö. E. ve Karadeniz, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. (Baskı 8). Ankara: PEGEM.
• Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi.( Baskı 12) İstanbul: Beta.
• Ertekin, Y. (1993). Stres ve yönetim. Ankara: TODAİE
• Güçlü, N (2001) G.Ü. Stres Yönetimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 21(1). 91-109.
• Gözütok, F. D. (2006). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Ekinoks.
• Maraşlı, M. (2005). Bazı özelliklerine ve öğrenilmiş güçlülük düzeylerine göre lise öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri. Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Cilt 1 (sayı 3).27-33.
• MEB (2003) İlköğretim Kurumları Yönetmeliği.
• MEB (2012) 12 Yıl Zorunlu Eğitime Yönelik Uygulamalar.
• Pehlivan, İ. (2008 ). İş yaşamında stres. (Baskı 3) Ankara: Pegem.
• Şimşek, M. (2005). Stres yönetimi programının bursa ilinde sanayi alanında çalışan personelin stres düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi.