ÖRGÜTSEL ADALET VE İŞ TATMİNİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ ÜZERİNE UYGULAMALI BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 3, 375 - 390, 30.12.2019

İlke Oruç İlkgün Pehlivan Kurnaz

Öz

Değişen
ve gelişen dünyada insani değerlere giderek önem arttığından örgüt içinde
adalet konusuna da önem verilmeye başlanmıştır. Buradan yola çıkarak bu
araştırmada, örgütsel adalet algısının, çalışanların iş tatmini ile birlikte
değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada Niehoff ve Moorman (1993)
tarafından geliştirilen ve Yıldırım (2002b) tarafından Türkçeye çevrilen
örgütsel adalet ölçeği ve Weiss,
Davis England ve Lofquist (1967) tarafından geliştirilen ve Oran (1989)
tarafından Türkçeye uyarlanan, Yıldırım (1996) tarafından Türkiye’deki
geçerlilik ve güvenilirliği ölçülmüş olan Minnesota Doyum Ölçeği kullanılarak aralarındaki ilişki incelenmeye
çalışılmıştır. Bu amaçla analiz edilen çalışma da tekstil firmalarında
çalışan 64’ü erkek, 48’si kadın olmak üzere 112 çalışan örneklem olarak yer
almıştır. Yapılan analiz sonucunda, faktör analizinden hareketle örgütsel
adalet algılarının boyutlarının birbirleriyle ilişkili olduğu sonucuna
varılmıştır. Korelasyon sonucu, iş tatmini ve örgütsel adalet arasında anlamlı
ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu görülmüştür. Yapılan T-testi sonucu, çalışanların
örgütsel adalet algılarının ve iş tatmini algılarının cinsiyete göre anlamlı
bir farklılığa sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca çalışanların eğitim
düzeyine göre adalet algılarında farklılık olmadığı fakat iş yerinde
üstlendikleri göreve göre farklılık gösterdiği görülmüştür. Çıktılarının çerçevesinde örgüt içinde insan
kaynakları, yönetim ve organizasyon bölümlerine katkı sağlayacağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Adalet, İş Tatmini

Kaynakça

• Ayar, T. (2017). Örgütsel Adaler Algısının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi; Ankara İlindeki Sosyal Güvenlik Denetmenleri Üzerindeki Bir Araştırma. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Barling, J., & Philips, M. (1993). Interactional, Formal, and Distributive Justice in the Workplace: An Exploratory Study. The Journal of Psychology127(6): 649-656.
• Bies, R. J., & Moag, J. S. (1986). Interactional Justice: Communication Criteria of Fairness. B. H. Sheppard (Dü.) içinde, Research on Negotiations in Organizations (s. 43-55). Greenwich: JAI Press.
• Bies, R. J., & Shapiro, D. L. (1988). Voice and Justification: Their Influence on Procedural Fairness Judgments. Academy of Management Journal, 31(3): 676-685.
• Cohen, R. L. (1987). Distributive justice: Theory and research. Social Justice Research, 1(1): 19-40.
• Cohen-Charash, Y., & Spector, P. E. (2001). The Role of Justice in Organizations: A Meta-Analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2): 278-321.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O., & Yee Ng, K. (2001). Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research. Journal of Applied Psychology, 86(3): 425-445.
• Çetinsöz, B. C., & Turhan, M. (2016). İşgörenlerin Örgütsel Adalet Algılarının İş Tatmini Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15): 329-343.
• Demircan Çakar, N., & Yıldız, S. (2009). Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: "Algılanan Örgütsel Destek” Bir Ara Değişken Mi? Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 28, 68-90.
• Eker, G. (2006). Örgütsel Adalet Algısı Boyutları Ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Folger, R. G., & Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice and Human Resource Management. Thousand Oaks, New Delhi: Sage Publications.
• Franz, Cheryl. (2004). A Cross Cultural Study of Employee Empowerment and Organizational Justice. Wayne State University, Detroit, Michigan, 1-158
• Görgülüer, A. A. (2013). Örgütsel Adalet ve İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Green , J. (2000). Job Satisfaction of Community College Chairpersons. Blacksburg, Virginia: Doctor of Philosophy in Educational Leadership and Policy Studies.
• Greenberg, J. (1987). A taxonomy of Organizational Justice Theories. Academy of Management Review, 12,(1): 9-22.
• Greenberg, J. (1993). “The Social Side of Fairness: Interpersonal and Informational Classes of Organizational Justice”, Russell Cropanzano (Ed.), Justice in the Workplace: Approaching Fairness in Human Resource Management, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Hillsdale, New Jersey, ss.79-103.
• İşbaşı, J. Ö. (2001). Çalışanların yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkin Algıların Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1): 51-73.
• Kim, S. (2002). Participative Management and Job Satisfaction: Lessons For Management Leadership. Public Administration Review, 62(2): 231-241.
• Kitapçı, H. (2002). Yöneticilerin İş Tatmininin İşletmenin TKY Performansına Olan Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Öneri Dergisi, 5(17): 163-167.
• Korkmaz, H. G., & Bozkurt, S. (2018). Örgütsel Adalet ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin Demografik Değişkenler Bağlamında İncelenmesi ve Hastane Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 20: 233-252.
• Moorman, R. H. (1991). Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: Do Fairness Perceptions Influence Employee Citizenship? Journal of AppliedPsychology, 76(6): 845-855.
• Niehoff, B.P. and Moorman, R.H. (1993) Justice as a Mediator of the Relationship between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior. Academy of Management Journal, 36, 527-556.
• Oran Başkaya, N. (1989). Job Satisfaction of a Group of Academical Staff in Marmara University. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Özer, M., & Karabulut, Ö. Ö. (2003). Yaşlılarda Yaşam Doyumu. Turkish Journal of Geriatrics, 6 (2): 72-74.
• Özkalp, E., & Kırel, Ç. (2016). Örgütsel Davranış. Bursa: Ekin Yayınları.
• Özmen, Ö. N., Arbak, Y., & Süral Özer, P. (2007). Adalete Verilen Değerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 7(1): 19-35.
• Sönmezer Mehmet G., Eryaman Mustafa Y. (2008), “Kamu ve Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin İş Tatmin Düzeylerinin Karşılaştırılması”, Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4(2):.189-212.
• Söyük, S. (2007). Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerine Etkisi ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı İşletme Yönetimi ve Organizasyon Bilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Smith, D.K. (1984). Practicing school psychologists: their characteristics, activities, and populations served. Professional Psychology: Research and Practice, 15, 790-810.
• Şahin, D. N. (2007). Örgütsel Adalet ve Kültür. R. Erdem, & C. Ş. Çukur (Dü) içinde, Kültürel Bağlamda Yönetsel Örgütsel Davranış. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Yayın No: 31.
• Thibaut, J. W., & Walker, L. (1975). Procedural Justice: A Psychological Analysis. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Ünler, E., & Gürel, H. (2015). Örgütsel Adaletin Peşinde. İstanbul: Beta Basım.
• Vara Ş. (1999). Yoğun Bakım Hemşirelerinde İş Doyumu ve Genel Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Walker, L., LaTour, S., Lind, E. A., & Thibaut, J. (1974). Reactions of Participants and Observers to Modes of Adjudication. Journal of Applied Social Psychology, 4(4): 295-310.
• Yıldırım, F. (1996). Banka Çalışanlarında Algılanan Rol çatışması ve Belirsizliği ve İş Doyumu İle Tükenmişlik Arasındaki İlişki. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yıldırım, F. (2002a). Çalışma Yaşamında Örgüte Bağlılık ve Örgütsel Adalet İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji (Sosyal Psikoloji) Anabilim Dalı Yayınlanmış Doktora Tezi.
• Yıldırım, F. (2002b), "İş Doyumu Ve Örgütsel Adalet ilişkisi,"Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilimler Fakültesi, 62(1: 253-276.
• Yücel, İ., & Palabıyık, N. (2016). Virtüöz Liderlik ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişki Üzerine Bir Uygulama. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1): 211-230.
• Yürür, Ş. (2008). Örgütsel Adalet ile İş Tatmini ve Çalışanların Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Analizine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(2): 295-312.