Terörizmin Küreselleşmesi ve Sosyal Medya: DEAŞ’ın X’i Kullanımı

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 171 - 190, 31.12.2024

Şule Siyam

https://doi.org/10.47140/kusbder.1538443

Öz

Uluslararası alanda bilhassa politika ekseninde yaşanan küreselleşme, güç dengelerinde mevcut değişimi de beraberinde getirmiştir. Bununla birlikte, devletler ve toplumlar açısından tehdit ve risk unsurlarına ilişkin hem yönetim hem de algı değişiklik göstermeye başlamıştır. Nitekim güvenlik algısı da bu değişimden payını almıştır. Daha önceleri ulus devletlerin realist çerçevede yaklaştığı güvenlik algısı, özellikle sosyal medya kullanımının artması ve bu artışın bir sonucu olarak sınırların ortadan kalkmasıyla çeşitli alt dallara uzanmıştır. Değişen ve gelişen politik düzene ayak uydurmaya çalışan terör örgütleri de özellikle sosyal medya platformlarına yönelerek, önceden çeşitli zorluklarla karşılaştıkları propaganda yöntemlerine çok daha kolay erişim sağlar vaziyete gelmişlerdir. Bilgi paylaşımının son derece hızlı olduğu sosyal medya platformlarından eski adı ile Twitter, güncel hali ile X, anlık bilgi paylaşımı ve erişim olanakları olarak terör örgütlerinin ses getirici propaganda araçları arasında ilk sıralarda yerini almıştır. Bu kapsamda çalışma, DEAŞ Terör Örgütü ile X arasındaki bağlantıyı, globalleşen dünya düzenindeki sosyal medya propagandaları çerçevesinde incelemektedir. İncelemeler, DEAŞ’ın sosyal medya platformu olan X içerisinde nasıl örgütlendiğini, ne gibi propagandalar yaptığını ve bunlardan nasıl sonuçlar elde ettiğini araştırmaktadır. Bu araştırmayla birlikte geçmişte çok daha zor şartlar altında gerçekleştirilen ve kitlesel erişimden hayli yoksun olan propaganda yöntemlerinin yerini, sosyal medya platformlarının nasıl aldığı ve doğru/yanlış bilginin insanlarda ne gibi etkiler uyandırdığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Burada temel argüman, terör örgütlerinden DEAŞ’ın hedeflerine ulaşmak maksadıyla izlediği propaganda yöntemlerinden X’i nasıl kullandığıdır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, DEAŞ, Sosyal Medya, X, Terör Örgütü Propagandası

Kaynakça

• A Haber. (2017). DEAŞ’ın Türkiye’deki Katliamları. Ocak 4, 2024 tarihinde A Haber Resmî Web Sitesi: https://www.ahaber.com.tr/ozelhaberler/2017/09/21/deasin-turkiyedeki-katliamlari
• Ahmadli, T. (2023). Işid Terör Örgütünün Faaliyetleri ve Suriye Krizinde Oynadığı Rol. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1114.
• Aktan, C. C., & Şen, H. (1999), “Globalleşme”,12, Wayne, Küreselleşmeyi Anlama Kılavuzu. Metis Yayınları, İstanbul. http://www.canaktan.org/canaktan_personal/canaktan-arastirmalari/degisim/aktan-senEllwood
• Ashcroft, J., & General, F. U. A. (2015), News Frames and National Security, Cambridge: Cambridge University Press.
• Ayhan, H. (2017). “Daeş, Suriye ve Türkiye”. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergi, 9(34), 207- 214.
• Bayraktutan, G., & Binark, M., & Çomu, T., & Doğu, B., & İslamoğlu, G., & Aydemir, A. T. (2014). Siyasal İletişim Sürecinde Sosyal Medya ve Türkiye’de 2011 Genel Seçimlerinde Twitter Kullanımı. Bilig, (68), 59-96.
• Berger, J. M., “How ISIS Games Twitter.”, http://www.theatlantic.com/international/archive/2014/06/isis-iraq-twitter-social-media-strategy/372856/?_ga=1.234954305.137107012.1395394742
• Berger, J. M., & Morgan J. (2015). “The ISIS Twitter Census: Defining and Describing the Population of ISIS Supporters on Twitter”. Brookings Analysis, (20).
• Berger, J. M., & Perez, H. (2016), The Islamic State's Diminishing Returns on Twitter: How suspensions are limiting the social networks of English-speaking ISIS supporters. George Washington University, Washington DC, 7-8.
• Berzah, M. Ç. (2010). Medya-Terör-Propaganda: Türk Basınında Terör Örgütü PKK’nın Tasarımı. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (10), 171.
• Callimachi, R. (2014). ISIS Video Purports to Show Beheading of James Foley. The New York Times Resmi Web Sitesi: https://www.nytimes.com/2014/08/20/world/middleeast/isis-james-foley-syria-execution.html
• CNN (2014). “Video shows ISIS beheading U.S. journalist James Foley”, CNNWorld Resmi Web Sitesi: https://edition.cnn.com/2014/08/19/world/meast/isis-james-foley/index.html
• Çiçek, O. (2017). Işid ve medya: Işid'e Yabancı Militan Katılımında Medyanın Rolü., İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Master's thesis, 72.
• Dede, Ö., & Tansü, Y.E. (2020). Işid Terör Örgütü’nün Türkiye’deki Dijital Propagandası: Konstantiniyye Dergisi. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi (ASSAM-UHAD), (16), 107.
• Dokur, Y. (2023). DEAŞ’ın Yeni Medya Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. RUSUH Uşak Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 77. 130.
• Erdin, Ç. (2017). Radikal Selefi Örgütlerin Sosyal Medya Kullanımı: IŞİD Örneği. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 124-130.
• Erdin, Ç. (2018). Cihatçı Hareketlerin Medya Kullanımlarının Semiyotik İncelemesi: DEAŞ örneği. 48-49, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Euronews, (2023). “Elon Musk: X platformu, tüm kullanıcılar için ücretli olabilir”. euronews Resmî Web Sitesi: https://tr.euronews.com/2023/09/19/elon-musk-x-platformu-tum-kullanicilar-icin-ucretli-olabilir#:~:text=Ge%C3%A7en%20y%C4%B1l%20Twitter'%C4%B1%2044,bir%20%C3%B6deme%20sistemi%20oldu%C4%9Funu%20belirtiyor.
• Gardham, D., & Hall, J. (2015). Was Jordanian pilot burned alive after sick ISIS Twitter campaign?. Daily Mail Resmi Web Sitesi: https://www.dailymail.co.uk/news/article-2939196/Was-Jordanian-pilot-burned-alive-sick-Twitter-campaign-ISIS-supporters-method-death.html
• Göksun, Y., & Salihi, E. (2018). DEAŞ’ın Medya Stratejisi. 77, SETA.
• Hanna, R. (2006) Jihadism online-A study of how al-Qaida and radical Islamist groups use the Internet for terrorist purposes. https://www.investigativeproject.org/documents/testimony/49.pdf
• Herman, E. S. (2000). The propaganda model: A retrospective. Journalism Studies, 1(1), 101-112.
• Hoffman, A. (2016). "The Islamic State’s Use of Social Media: Terrorism’s Siren Song in the Digital Age". (Editörler) Yoram Schweitzer and Omer Einav, The Islamic State: How Viable Is It?, Ramat Aviv: INSS, 103.
• Hussain, G., & Saltman, E. & Marie. (2014). Jihad trending: A comprehensive analysis of online extremism and how to counter it. Quilliam. https://preventviolentextremism.info/sites/default/files/Jihad%20Trending-%20A%20Comprehensive%20Analysis%20of%20Online%20Extremism%20and%20How%20to%20Counter%20it.pdf
• Hürriyet, (2022). “Twitter ne zaman kuruldu? Twitter’ın kuruluş tarihi, yan kuruluşları ve uygulamaları”. Hürriyet Resmî Web Sitesi: https://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/twitter-ne-zaman-kuruldu-twitterin-kurulus-tarihi-yan-kuruluslari-ve-uygulamalari-42099517#:~:text=Twitter%2021%20Mart%202006%20y%C4%B1l%C4%B1,bir%20tanesi%20olarak%20%C3%B6ne%20%C3%A7%C4%B1kmaktad%C4%B1r.&text=D%C3%BCnya%20genelinde%20pop%C3%BCler%20olan%20Twitter%20uygulamalar%C4%B1%20vard%C4%B1r
• IS supporters demand police #FreeShamiWitness after arrest. (2014). Channel 4 Resmi Web Sitesi: https://www.channel4.com/news/free-shami-witness-mehdi-masroor-biswas-india-is-isis-isil
• İçişleri Bakanlığı. (2017). Türkiye’nin DEAŞ ile Mücadelesi. İç İşleri Bakanlığı Resmî Web Sitesi: https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/strateji/deneme/YAYINLAR/%C4% B0%C3%87ER%C4%B0K/deas%20en.pdf
• İyiat, B. (2019). Orta Doğu’nun Kırmızı Jeopolitiği Bir Dini Terör Organizasyonu Olarak DAEŞ, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, 1(1), 74.
• Karabulut, B. (2021). “Sosyal Medya ve İletişim Alanında Yaşanan Dönüşüm: Twitter Diplomasisi Örneği”. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AKSOS), (10), 105-119.
• Karakaş, C. K. (2017). DAEŞ Propagandasında Yeni Medya Kullanımı. Marmara İletişim Dergisi(28), 33-46. Kegley, C., & Blanton S. (2011). World Politics: Trends and Transformations, 2011-2012 Update Edition. Cengage Learning, 274.
• Kıvılcım, F. (2013). Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinin Gelişmekte Olan Ülke Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 221.
• Klausen, J. (2015), "Tweeting the Jihad: Social Media Networks of Western Foreign Fighters in Syria and Iraq", Studies in Conflict & Terrorism, 38(1), 1-22.
• Martel, F. (2014). “ISIS Now Selling Jihad With Twitter Account Full of Adorable Kittens”. https://www.breitbart.com/national-security/2014/06/26/isis-now-selling-jihad-with-twitter-account-full-of-adorable-kittens/
• Mayfıeld, A. (2017). What Is Social Media?. 6, Icrossing, http://www.icrossing.com/uk/sites/default/files_uk/insight_pdf_files/What%2 0is%20Social%20Media_iCrossing_ebook.pdf
• Medya Akademi, (2020). “Twitter’ın Kuruluşu ve Tarihi”. Medya Akademi Resmî Web Sitesi: https://medyaakademi.com.tr/2020/03/23/twitterin-kurulusu-ve-tarihi/
• Ohlheiser, A., & Booth, W. (2015). Islamic State video claims to show burning death of Jordanian pilot. Ekim 16, 2024 tarihinde The Washington Post Resmi Web Sitesi: https://www.washingtonpost.com/news/world/wp/2015/02/03/islamic-state-video-appears-to-show-burning-death-of-jordanian-pilot/
• Omg İletişim, (2023). “We Are Social Dijital 2023 Global ve Türkiye Raporu Yayınlandı!”, https://omgiletisim.com/we-are-social-dijital-2023-global-ve-turkiye-raporu-yayinlandi/
• Omg İletişim, (2024). “We Are Social Dijital 2024 Global ve Türkiye Raporu Yayınlandı!”, https://omgiletisim.com/we-are-social-dijital-2024-global-raporu-yayinlandi/
• ORSAM. (2016), Türkçe Konuşan DEAŞ Destekçileri Üzerine Twitter Sosyal Ağ Analizi, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi Resmî Web Sitesi: https://www.orsam.org.tr/tr/turkce-konusan-deas-destekcileri-analizi-doc-dr-haldun-yalcinkaya-haberturk-22-09-2016/
• Özden, N. Ş. (2021). Terör Örgütlerinin Sosyal Medyayı Kullanımı: IŞİD Örneği. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Master's thesis, 69-70.
• Sageman, M. (2008). Leader cihat: Terror networks in the twenty-first century. University of Pennsylvania.
• Sarıdiken, B. (2019). “DEAŞ (IŞİD) Örneği ile Medya ve Terör İlişkisi”. International Social Sciences Studies Journal, 5(43), 4646-4657.
• Silsüpür, Ö. (2021). Siyasak Katılım, Siyasal İletişim ve Medya. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi(6), 163-172.
• Şenol, D., & Erdem, S. & Erdem, E. (2016). IŞİD: Küresel Bir Terör Örgütü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 277-292.
• Shehabat, A., Mitew, T., & Alzoubi, Y. (2017), "Encrypted Jihad: Investigating the role of Telegram App in lone wolf attacks in the West", Journal of strategic security, 10(3), 27-53.
• Taşdemir, E. (2017). Sosyal Medyada Terör Propagandası: DEAŞ Örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 737.
• Teltik, M. (2022). Ortadoğu Coğrafyasında Deaş: Tarihçesi, Eylemci Profili ve Propaganda Faaliyetleri. Asia Minor Studies, (1), 92-95.
• Toffler, A. (1992). Yeni Güçler Yeni Şoklar. Çev. Belkıs Çorakçı. 87-88, İstanbul: Altın Kitaplar.
• Tulga, A. Y. (2024). ‘’Hashtag Perspective: Examining ISIS Supporter Activities on Twitter in Türkiye between 2019 and 2022: Prepared within the scope of a project supported by the Scientific and Technological Research Council of Turkey (TÜBİTAK)’’. https://gnet-research.org
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, (2024). “Küreselleşme”. TDK Resmî Web Sitesi: www.tdk.gov.tr/kuresellesme
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, (2024). “Propaganda”. TDK Resmî Web Sitesi: www.tdk.gov.tr/propaganda
• Weimann, G. (2014). "New Terrorism and New Media". Washington DC: Commons Lab of the Woodrow Wilson International Center for Scholars, 8.
• Yaşar, İ. H. (2020). Sosyal Medya ve Siyaset. 146. Ankara: Orion Akademi.