Türkiye’deki Üniversitelerde Yıldırı (Psikolojik Taciz) İle Mücadele Birimleri

Yıl 2016, , 17 - 21, 30.09.2016

Lütfi Yapıcı Aslıhan Polat

https://doi.org/10.30934/kusbed.358643

Öz

Yıldırı, İşyerinde Psikolojik Taciz olarak da bilinen bireyin sürekli ve sistematik olarak işinde zorlayıcı eylemlerle sindirilmesi olarak ifade edilir. Son yıllarda fark edilirliği yazılı-görsel medya, örnek vakalar, eğitimler, seminerler gibi yollarla artırılmıştır. Mücadele noktasında bireye, topluma ve örgütlere düşen görevler bulunmaktadır. Özellikle bu çalışmada Türkiye’deki Üniversitelerde kurulmuş olan Yıldırı ile Mücadele Birimlerinin İşleyiş, Usul ve Esaslarını incelenip, birimlerin eksik yönleri ve gerekli düzenleme önerileri birim yönergeleri üzerinden tartışılmıştır. Yönergelerden ve çalışmalardan yola çıkarak birimlerin ne iş yaptığının yeterince bilinmemesi, yıldırı konusundaki bilgi eksikliği, birimden beklenilenin çok fazla olması, birim yapılarının işlevsel olmadığını gösteriyor diyebiliriz. Bu noktada üniversitelerde kurulan bu birimlerin sayılarının ve işlevselliğinin artması yıldırı girişimlerini önleme ve farkındalık adına önemli bir kazanım olacaktır.

Anahtar Kelimeler

yıldırı, psikolojik taciz, yıldırı ile mücadele, yıldırı farkındalığı

Units For Fighting Against Mobbing (Psychological Harassment) In Universities Of Turkey

Öz

Mobbing, also known as psychological harassment in the workplace is expressed as suppressing the individual in continuous and systematic manner by compelling actions at work. The awareness of mobbing has been increased by numerous ways such as written-visual media, case studies, trainings and seminars in recent years. There are duties of individual, community and organizations in terms of fighting. In particular, the Functioning, Rules and Principles of Units for Fighting against Mobbing established in Turkey were examined in this study and the weaknesses and necessary regulatory recommendations were discussed over unit instructions. Looking at the instructions and studies it can be assumed that inadequate knowledge about functions of units, lack of information about mobbing, lots of anticipation from units may indicate that structures of units are unfunctional. Therefore, increasing the number and function of Mobbing Fighting Units that will activate at universities would be an important gain for awareness of public and prevention of mobbing attempts.

Anahtar Kelimeler

mobbing, psychological harassment, fighting against mobbing, mobbing awareness

Kaynakça

• Tınaz P. İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). Beta Yayınları, İstanbul, 2006.
• Leymann H. Some Historical Notes: Research and the Term Mobbing, The Mobbing Encyclopedia, 1997.
• Sheehan M, Barker M. Analysing Metaphors Used by Victims of Workplace Bullying, Transcending Boundaries: Integrating People. Processes and Systems, Brisbane: Griffith University, 2000.
• Yücetürk EE. İşyerlerindeki Yıldırma Eylemlerini Önlenmede Sendikaların Rolü: Nitel Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2012.
• Davenport N, Schwartz RD, Eliot GP. Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz. Civil Society Publishing. 1999. Çev. Osman Cem Önertoy, Sistem Yayıncılık, 1. baskı, İstanbul, 2003.
• İş Yerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi Başbakanlık Genelgesi. T. C. Resmi Gazete, 2011; 27879, (19 Mart 2011).
• Özler DE, Giderler AC, Dil ŞM. Mobbing’ in Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2008.
• Yavuz H. Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler: SDÜ Tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• Leymann H. The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 1996; 5 (2), 165 -185.
• Yıldırım BI, Yirik Ş, Yıldırım F. Mobbing’in Örgütsel Bağlılık ile İlişkisi: Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2014; 7 (3), 25-40.
• Dikmetaş E, Top M, Ergin G. Asistan Hekimlerin Tükenmişlik ve Mobbing Düzeylerinin İncelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 2011; 22.
• Tanoğlu ŞÇ. İşletmelerde Yıldırmanın (Mobbing) Değerlendirilmesi ve Bir Yüksek Öğrenim Kurumunda Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2006.
• Cemaloğlu N, Ertürk A. Öğretmen ve Okul Müdürlerinin Maruz Kaldıkları Yıldırmanın Yönü. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 2008; 46, 67-86.
• Sürgevil O, Fettahlıoğlu ÖO. Gücenmez S, ve diğ. Belediye Çalışanlarının Duygusal Saldırıya Uğrama ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2007; (17).
• Yıldırım T (2006, Kasım 25). Türkiye’de Mobbing Davaları. 22 Haziran 2016’da http://bianet.org/bianet/emek/88229-turkiyede-mobbing-davalari adresinden indirildi.
• Zapf D, Wolfgang J. Organizational Work Group Related And Personal Causes of Mobing/Bullying At Work. Journal Of Manpower, 1999; 20 (1/2), 70–84.
• Tutar H. İşyerinde Psikolojik Şiddet. Platin Yayıncılık, Ankara, 2004.
• European Parliament Report. On Harassment at the Workplaces 2339 INI, Rapporteur: Jan Andersson, 2001.
• Yaman E. Üniversitelerde Bir Yönetim Sorunu Olarak Öğretim Elemanlarının Maruz Kaldığı İnformal Cezalar: Nitel Bir Araştırma. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, 2007.
• Dost MT, Cenkseven F. Devlet ve Vakıf Üniversitelerinde Çalışan Öğretim Elemanlarının Mesleki Sorunları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2007; 16 (2), 203-218.
• Paksoy N. Akademik yapılanma üzerine görüşler: “hastalık yok, hasta var!”. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 2003; 3 (1), 1-2.
• Westhues K. The Remedy and Prevention of Mobbing in Higher Education. In C.D. Bultena & R.B. Whatcott. Bushwhacked at Work: A Comparative Analysis of Mobbing & Bullying at Work. Proceedingd of ASBBS, 2006; 15 (1).
• Ruth M, Arnold DH, Fratzl J, Thomas R. Workplace Bullying In Academia; A Canadian Study. Employee Responsibilities and Rights Journal, 2008; 20 (2), 77-100.
• Güngör M. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz. Derin Yayınevi, İstanbul, 2008.
• Tigrel EY, Kokalan O. Academic Mobbing in Turkey. International Scholarly and Scientific Research & Innovation, 2009; 3 (7).
• Acun-Kapıkıran N, Fiyakalı C. Lise Öğrencilerinde Akran Baskısı ve Problem Çözme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006; 18.
• Celep C, Konaklı T. Öğretim Elemanlarının Yıldırma Yaşantıları: Nedenleri, Sonuçları ve Çözüm Önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2013; 13 (1), 175-199.
• Karcıoğlu F, Akbaş S. İşyerinde Psikolojik Şiddet ve İş Tatmini İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2010; 24 (3).
• Hecebil S. Mobbing (İşyerinde Psikolojik Taciz). HR Dergi Konferans Notları, 24 Ocak, Ceylan Intercontinental Hotel, İstanbul, 2007.
• Tahtasakal M. Bürolarda Yaşanan Etik Dışı Davranışlar ve Cinsel Taciz Olaylarının Azaltılmasında Eğitimin Etkisi: Bir Alan Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2003.
• Karaca GN. AB Ülkelerinde İşyerinde Psikolojik Tacizin Boyutları, Psikolojik Tacizle Mücadele ve Bu Mücadelede Sendikaların Rolü. Çimento İşveren, 2009; 5 (23), 26-45.
• Han E. İş Yerlerinde Mobbing ve Önlenmesi İçin Öneriler, Eğitimin Sesi Dergisi, 2014; 49, 22-25.
• Mizrahi R. Çalışma Hayatında Mobbing İle Mücadele Yöntemleri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2013; 5 (2).
• Tetik S. Mobbing Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2010; 12 (18), 81-89.
• Yamada D (2009, Şubat 19). Workplace bullying and mobbing in academe: The hell of heaven? 22.06.2016’da https://newworkplace.wordpress.com/2009/02/19/workplace-bullying-and-mobbing-in-academe-the-hell-of-heaven/ adresinden indirildi.
• Westhues K. The Unkindly Art of Mobbing. OCUFA Academic Matters: the Journal of Higher Education, 2006; 18-19.
• The University of Ferrara. Conduct Code of The University Ferrara. 22.06.2016’da http://www.unife.it/progetto/equality-and-diversity/english-version/documentation/conduct-code-of-the-university-of-ferrara adresinden indirildi.
• Sert Ö, Wigley AA. Üniversitelerde Bezdiriyi Dillendirmek. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 2015; 13 (51), 8-32.
• Hacettepe Üniversitesi Senato Kararları (2015, Haziran 10). Hacettepe Üniversitesi Etik Kurul Yönergesi. Sayı 258, 21.06.2016’da http://www.etikkurul.hacettepe.edu.tr/akademik/yonerge.php adresinden indirildi.
• Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Senato Kararları (2015, Aralık 2). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönergesi. Sayı 21/133, 21.06.2016’ da https://www.agri.edu.tr/tr/kategori/yonergeler adresinden indirildi.
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Senato Kararları (2014, Ağustos 28). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönergesi. Sayı 07-2014/44, 21.06.2016’da http://strateji.kmu.edu.tr/duyuru.aspx?ayrinti=347 adresinden indirildi.
• Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Yönetim Kurulu Kararları (2013, Temmuz 23). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Mobbing Komisyonu ÇalışmaYönergesi. Sayı 27/23, 21.06.2016’da http://tip.cu.edu.tr/tr/Mobbing-Yonergesi.html adresinden indirildi.
• Ankara Üniversitesi Senato Kararları (2014, Şubat 18). Ankara Üniversitesi Mobbinge (Psikolojik Tacize) Karşı Destek Birimi Yönergesi. Sayı 381-3219, 21.06.2016’da http://www.ankara.edu.tr/kurumsal/mevzuat/senato-kararlari/ adresinden indirildi.
• Cumhuriyet Üniversitesi Senato Kararları (2013, Şubat 5). Cumhuriyet Üniversitesi Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu Yönergesi. Sayı 05, 21.06.2016’da http://www.cumhuriyet.edu.tr/yonetmelik/yonergecumhuriyet_universitesi_psikolojik_tacizle_mucadele_kuruluturk.pdf adresinden indirildi.
• Gazi Üniversitesi Senato Kararları (2012, Kasım 14). Gazi Üniversitesi Mobbing Birimi Yönergesi. Sayı 173, 21.06.2016’da http://mobbing.gazi.edu.tr/posts/view/title/mobbing-birimi-isleyis--usul-ve-esaslari-37856 adresinden indirildi.
• Dokuz Eylül Üniversitesi Yönetim Kurulu Kararları (2014, Haziran 17). Dokuz Eylül Üniversitesi Mobbing Birimi Yönergesi. Sayı 426/23, 21.06.2016’da http://dekaum.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2016/05/MOBBING-B%C4%B0R%C4%B0M%C4%B0-USULVE-ESASLARI_0.pdf adresinden indirildi.
• Gebze Teknik Üniversitesi Senato Kararları (2016, Şubat 3). Gebze Teknik Üniversitesi Psikolojik Taciz (Mobbing) ile Mücadele Birimi Yönergesi. Sayı 2016/02, 21.06.2016’da http://www.gtu.edu.tr/Files/Mobbing_Birimi/GTU_PSKOLOJK_TACZ_LE_MUCADELE_BRM_YONERGES.pdf adresinden indirildi.
• Yükseköğretim Kurulu (2015, Mayıs 29). Akademide Kadın Çalışmaları ve Sorunları Birimi. 19.06.2016’da http://www.yok.gov.tr/web/akademide-kadin-calismalari-ve-sorunlari-birimi/ana-sayfa adresinden indirildi.