A Study On The Words In The Linguistics Category In The Turkish Dictionary

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 393 - 403

Aslı Maden

https://doi.org/10.48066/kusob.1596488

Öz

The research aims to determine the words in the linguistics (language b.) category in the Turkish Dictionary. This research, in which the words in the linguistics category are examined, is designed as qualitative research. The document analysis method was used in the study. The object of the research was published by the Turkish Language Association in the 12th century. As a result of the research; 113 words belonging to the linguistics category were determined. It was determined that the words examined belong to 5 different types, namely verbs used with the -e case suffix, verbs used with the -i case suffix, verbs used with the -i case suffix, nouns, verbs without objects and adjectives, and belong to Arabic, Persian, French and Turkish languages. It was observed that most of the words in the linguistics category (83.19%) were Turkish. Based on the findings of the research, it can be said that Turkish is a rich language in terms of words related to linguistics.

Anahtar Kelimeler

Language, linguistics, vocabulary, Turkish dictionary, document review

Türkçe Sözlük’te Dil Bilimi Kategorisinde Yer Alan Sözcükler Üzerine Bir İnceleme

Öz

Araştırmanın amacı, Türkçe Sözlük’te dil bilimi (dil b.) kategorisinde yer alan sözcüklerin tespit edilmesidir. Dil bilimi kategorisinde yer alan sözcüklerin incelendiği bu araştırma, nitel araştırma olarak tasarlanmıştır. Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın inceleme nesnesi, Türk Dil Kurumu tarafından 12. Baskısı 2023 yılında yapılan Türkçe Sözlük’tür. Araştırma sonucunda; dil bilimi kategorisine ait 113 sözcük belirlenmiştir. İncelenen sözcüklerin; -e durum ekiyle kullanılan fiil, -i durum ekiyle kullanılan fiil; -i durum ekiyle kullanılan fiil, isim, nesne almayan fiil ve sıfat olmak üzere 5 farklı türde ve Arapça, Farsça, Fransızca ve Türkçeye ait olduğu tespit edilmiştir. Dil bilimi kategorisindeki sözcüklerin büyük bir kısmının (%83,19’u) Türkçe olduğu görülmüştür. Araştırmada ulaşılan bulgulardan hareketle, dil bilimiyle ilgili sözcükler açısından Türkçenin zengin bir dil olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Dil, Dil Bilimi, Sözcük, Türkçe Sözlük, doküman inceleme

Kaynakça

• Çelik, M. (2020). Türkçe Sözlük'te yer alan tiyatro terimleri üzerine. Sanal Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5(4), 26-49.
• Çolak, S. (2024). Türkçe Sözlük’te denizcilik alanındaki yabancı kökenli taşıt adlandırmalarının terim bilimi açısından incelenmesi. Sanal Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 8(2), 31-50.
• Eriş, Mahir Ünsal. Babil Kulesi kitabı (kelime ve kavramların dilden dile yolculukları). Epsilon Yayınevi, 2023.
• Gökter Gençer, B. (2019). Türkçe Sözlük’teki analitik tanımlar üzerine: doğal tür sözcükleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 23(1), 28-44.
• Gülen, B. (2018). Türkçe Sözlük'te anatomi alanındaki a harfi ile başlayan terimler üzerine. Sanal Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-49.
• İnce, S. (2020). Türkçe Sözlük'te askerlik alanındaki alıntı terimler üzerine. Sanal Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-32.
• Kamacı Gencer, D. (2021). Türkçe Sözlük'teki biçim bilim terimlerine sözlük bilimsel bir bakış. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 25(2), 183-206.
• Kavun, M. & Mert, O. (2023). Ruh bilimiyle ilgili Türkçe Sözlük’te yer alan söz varlığı. Gökçen, S. ve Alan, S. (Ed.), Dil ve Edebiyatta Psikolojik Unsurlar, içinde (s. 370-403). İstanbul: Çizgi.
• Kıran, Z. (1990). Büyüleyici bir bilim dalı: Dilbilim. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 1, 4-9.
• Maden, A. (2020). Elektronik sözlük kullanımının sözlük kullanmaya yönelik tutuma etkisi: 5. sınıf örneği. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(1), 22-35.
• Maden, A. & Kavun, M. (2023a). Türkçe Sözlük’te dil bilgisi etiketli (a-b harfiyle başlayan) sözcükler üzerine bir inceleme, Maden S. (Ed.), Türkçe Eğitiminde Güncel Araştırmalar II., içinde (s. 217-234), İstanbul: Hiperyayın.
• Maden, S. & Kavun, M. (2023b). Türkçe Sözlük’te eğitim bilimi etiketli sözcükler üzerine bir inceleme, Maden, S. (Ed.), Türkçe Eğitiminde Güncel Araştırmalar II., içinde (s. 258-281), İstanbul: Hiperyayın.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Türk Dil Kurumu (2023). Türkçe sözlük (12. baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yıldız, Ş. (2019). Türkçe Sözlük’te a-ç harfleri ile başlayan matematik terimleri üzerine bir İnceleme. Sanal Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 4(3), 1-21.