Çocuklar için Özel Gereksinim Raporuna (ÇÖZGER) Geçiş: Son Üç Yılda Çocuk ve Ergen Psikiyatrisine Başvuruların Analizi

Yıl 2024, , 180 - 186, 20.08.2024

Duygu Kaba , Semra Çelik Hande Çelik Gözdenur Bozkurt Ece Naz Başarır Rahime Duygu Temeltürk

https://doi.org/10.24938/kutfd.1454116

Öz

Amaç: 20 Şubat 2019 tarihinde yürürlüğe giren ‘Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu’ (ÇÖZGER) ile rapor sisteminde birtakım değişikliklere gidilmiştir. Çocuk psikiyatrisi bölümü en fazla ÇÖZGER raporu çıkaran branşlardan biridir. Bu çalışmada ÇÖZGER için çocuk ve ergen psikiyatrisine başvuran olguların psikiyatrik ve diğer tıbbı tanılarının değerlendirilmesi, gereksinim düzeylerinin belirlenmesi ve yeni yönetmeliğin mevcut literatür eşliğinde tartışılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Ocak 2021 ile Ocak 2024 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin çocuk ve ergen psikiyatrisi kliniğine başvuran 0-18 yaş olguların demografik ve klinik özellikleri ile gereksinim düzeyleri ve ilgili alanlar geriye dönük olarak incelenmiştir.
Bulgular: Çalışmaya 331’i (%33.6) kız, 655’i (%66.4) erkeklerden oluşan ve yaş ortalaması 10.27±3.77 yıl olan 986 çocuk ve ergen dahil edilmiştir. 0-4 yaş grubunda ÇÖZGER’e en sık başvuru nedeni konuşma geriliği iken (n=32, 45.1%), diğer yaş gruplarında öğrenmekte zorluk olmuştur. ÇÖZGER kapsamında psikiyatrik tanılar incelendiğinde, en sık olarak %45.7 (n=451) ile gecikmiş dönüm noktası tanısının konulduğu bunu sırasıyla özgül öğrenme bozukluğu (n=312, %31.6) ve otizm spektrum bozukluğu (n=154, %15.6) tanılarının izlediği belirlenmiştir. Psikiyatri dışındaki tanılar incelendiğinde tüm olguların %28.8 (n=284)’inde en az bir tıbbi hastalığın eşlik ettiği saptanmıştır. Bu tanıların sırasıyla serebral palsi (n=65,%6.5), sensörinöral işitme kaybı (n=47, %4.8), epilepsi (n=37, %3.8) ve Down Sendromu (n=21, %2.1) olduğu belirlenmiştir. Olguların %20 (n=198)’inde en az bir psikiyatri dışı alanda özel gereksinim ihtiyacı mevcut olup bunun en sık Hareket Gelişimi Alanı’ndan (n=125, %63.1) olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Bu bulgular, ÇÖZGER raporu alan çocuk ve ergenlerin gereksinimlerinin çeşitliliğini vurgulamaktadır. Çocuk ve ergen psikiyatrisinde özel gereksinimlerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve raporlanması, bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve ihtiyaç duydukları destekleri sağlamak için kritik öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Engelli çocuklar, çocuk psikiyatrisi, çocuk sağlığı

TRANSITION TO THE SPECIAL NEEDS REPORT FOR CHILDREN (SNRC): AN ANALYSIS OF REFERRALS TO CHILD AND ADOLESCENT PSYCHIATRY OVER THE LAST THREE YEARS

Öz

Objective: Following the enactment of the Special Needs Report for Children (SNRC) regulation on February 20, 2019, several changes were made to the reporting system. The field of child psychiatry is among the leading specialties issuing SNRC reports. This study aimed to evaluate the psychiatric and other medical diagnoses of cases referred to pediatric and adolescent psychiatry for SNRC, determine their level of needs, and discuss the new regulation in the context of existing literature.
Material and Methods: Demographic and clinical characteristics, as well as levels of needs and relevant areas, were retrospectively analyzed for cases aged 0-18 who presented to a university hospital's pediatric and adolescent psychiatry clinic between January 2021 and January 2024.
Results: A total of 986 children and adolescents, comprising 331 (33.6%) females and 655 (66.4%) males, with a mean age of 10.27±3.77 years, were included in the study. The most common reason for SNRC referral in the 0-4 age group was speech delay (n=32, 45.1%) while learning difficulties were predominant in other age groups. Analysis of psychiatric diagnoses under SNRC revealed delayed milestone diagnosis as the most common at 45.7% (n=451), followed by specific learning disorder (n=312, 31.6%) and autism spectrum disorder (n=154, 15.6%). Non-psychiatric diagnoses showed that 28.8% (n=284) of cases had at least one accompanying medical disease, including cerebral palsy (n=65, 6.5%), sensorineural hearing loss (n=47, 4.8%), epilepsy (n=37, 3.8%), and Down syndrome (n=21, 2.1%). Additionally, 20% (n=198) of cases exhibited special needs in at least one non-psychiatric area, with motor development being the most common domain (n=125, 63.1%).
Conclusion: These findings highlight the diversity of needs among children and adolescents receiving SNRC reports. Accurate evaluation and reporting of special needs in child and adolescent psychiatry are crucial for enhancing individuals' quality of life and providing necessary support.

Anahtar Kelimeler

Disabled children, child psychiatry, children’s health

Kaynakça

• Özsoy Y, Özyürek M, Eripek S. Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar: "Özel Eğitime Giriş" Ankara. Karatepe Yayınları, 2002.
• Cavkaytar A, Melekoğlu M, Yıldız G. Geçmişten günümüze özel gereksinimli olma ve zihin yetersizliği: Dünya’da ve Türkiye’de kavramların evrimi. Anadolu Üniv Sosyal Bil Derg. 2014;(Özel Sayı):111-122.
• World Health Organization. World Report on Disability 2011. World Health Organization, 2011.
• Devlet İstatistik Enstitüsü. Özürlüler İdaresi Başkanlığı. Türkiye özürlüler araştırması. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü, 2002.
• Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. 2006;28173.
• Çocuklar İçin Özel Eğitim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik. Resmî Gazete. Sayı: 3069:1-412.
• Güller B, Yaylacı F. Çocuklar için özel gereksinim raporuna geçiş sonrası bir yıllık sağlık kurulu verilerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatr Derg. 2021;24(2):207- 216.
• Yıldız D, Tarakçıoğlu MC. Çocuklar için özel gereksinim raporu (ÇÖZGER) almak için başvuran hastaların klinik özellikleri, eş tanılarının incelenmesi, yeni değişen ÇÖZGER yönetmeliğine göre aldıkları tanı ve özür oranlarının eski tanı ve özür oranları ile karşılaştırılması. İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Tıp Derg. 2020;12(2):144-150.
• Kayhan M, Öztürk Y. Bir üniversite hastanesine çocuklar için özel gereksinim raporuna başvuran olguların klinik ve sosyodemografik özellikleri. Osmangazi Tıp Derg. 2020;42(2):240-248.
• Savaşır I, Sezgin N, Erol N. Ankara Developmental Screening Inventory Handbook. 4th ed. Ankara. Rekmay Ltd, 2006.
• Wechsler D. Wechsler Intelligence Scale for Children- Revised. Psychological Corporation, 1974.
• Savaşır I, Şahin N. Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği (WISC-R) El Kitabı. Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1995.
• Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği IV (WÇZÖ-IV) Uygulama ve Puanlama El Kitabı Türkçe Sürümü. Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2013.
• Uluç S, Öktem F, Erden G, Gençöz T, Sezgin N. Wechsler çocuklar için zekâ ölçeği IV: Klinik bağlamda zekânın değerlendirilmesinde Türkiye için yeni bir dönem. Türk Psikoloji Yazıları. 2011;14(28):49-57.
• Korkmazlar Ü. 6-11 yaş ilkokul çocuklarında özel öğrenme bozukluğu ve tanı yöntemleri (tez). İstanbul. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi; 1992.
• Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) birlikteliği ve kontrol gruplarının ÖÖG bataryası ile belirlenen profilleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Derg. 2010;17:13-25.
• Temeltürk RD, Uygun SD, Canlı M, et al. Çocuklar için özel gereksinim raporu (ÇÖZGER)’na başvuran olguların psikiyatrik tanı ve özel gereksinim düzeylerinin önceki yönetmelikteki tanı ve özür oranları ile karşılaştırılması: Retrospektif çalışma. Acta Medica Nicomedia. 2023;6(1):148-156.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Özürlülerin sorun ve beklentileri araştırması, 2010. Ankara. Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, 2011.
• Thapar A, Cooper M, Rutter M. Neurodevelopmental disorders. Lancet Psychiatr. 2017;4:339-346.
• Centers for Disease Control. Prevalence of Autism Spectrum Disorder Among Children Aged 8 Years - Autism and Developmental Disabilities Monitoring Network, 11 Sites, United States, 2016. MMWR Surveill Summ. 2014;63:1-21.
• Cornoldi C, Giofrè D, Orsini A, Pezzuti L. Differences in the intellectual profile of children with intellectual vs. learning disability. Res Dev Disab. 2014;35(9):2224-2230.
• Marrus N, Hall L. Intellectual disability and language disorder. Child and Adolescent Psychiatr Clin. 2017;26(3):539-554.
• Şahin N, Altun H, Bilge K. Özürlü çocuk sağlık kurulu raporlarının değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Derg. 2014;15(1):48-53.
• Newell KM. Motor skills and mental retardation. MacLeam WE (Ed) In: Ellis' Handbook of Mental Deficiency, Psychological Theory and Research. Routledge, 2012:275-308.
• Uygun SD, Çetinkaya M, Efe A, ve ark. Çocuklar için Özel Gereksinim Değerlendirmesine İlişkin Yönetmelik (ÇÖZGER) sonrası çocuk ve ergen psikiyatrisi alanında uygulamada karşılaşılan zorluklar. Turk J Child Adolesc Ment Health. 2021;28(3):191-199.
• Büyükavcı R, Büyükavcı MA, Aktürk S. Çocuklar için özel gereksinim raporunda fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekiminin rolü. Anatol Clinic J Med Sci. 2022;27(3):275.