Origanum onites L. (Lamiales: Lamiaceae) esansiyel yağının Acanthoscelides obtectus (Say, 1831) (Coleoptera: Chrysomelidae) üzerine fumigant ve repellent etkinliğinin belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 145 - 155, 16.12.2022

Didem Saglam Altinkoy Emine Bilginoğlu

Öz

Fasulye, baklagiller içerisinde ekim alanı ve üretim miktarı bakımından ilk sırada yer almaktadır. Taze olarak tüketilmesi yanında kuru olarak da gıda sanayinde tercih edilen bir üründür. Ucuz bir protein kaynağı olduğundan beslenmede önemli bir yere sahip olması bakımından üretiminin ve birim alandan alınacak verimin arttırılması yönünde çalışmalar ülkemizde hız kazanmıştır. Acanthoscelides obtectus (Say, 1831) (Coleoptera: Chrysomelidae) fasulyenin en önemli zararlılarından biridir ve depolanmış ürünlerde önemli verim kayıplarına neden olmaktadır. Bu zararlı ile mücadelede depolarda fumigantlarla yapılmaktadır. Bu kimyasalların yerine daha güvenli, doğada çözülebilen bitkisel metabolitlerden elde edilebilecek biyopestisitlere olan ilgi artmıştır. Bu çalışmada Lamiaceae familyasına ait Origanum onites bitkisinin esansiyel yağ içeriğindeki fitokimyasalların, insan beslenmesinde ve küresel pazarda önemli yeri olan baklagillerde özellikle de fasulyede ciddi verim kayıplarına neden olan Acanthoscelides obtectus’a (Say, 1831) (Coleoptera: Chrysomelidae) karşı fumigant ve repellent etkinliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. O.onites’in esansiyel yağı mikrodalga-destekli hidrodistilasyon yöntemi ile elde edilmiştir. Esansiyel yağ bileşenleri GC-MS cihazı ile belirlenmiş ve major bileşeninin karvakrol (%65,33) olduğu tespit edilmiştir. O. onites’in sahip olduğu esansiyel yağ kompozisyonunun fumigant toksisitesi doza ve zamana bağlı olarak değiştiği ve 24 saat sonunda A.obtectus'un ergin bireylerine karşı %42.50-81.25 oranında, 48 saat sonunda ise %70-98.75 oranında değişen ölüm oranlarının olduğu belirlenmiştir. Repellent etki denemesinde ise A.obtectus’a karşı doz artışına göre uzaklaştırıcı etkinin arttığı en yüksek oranın ise 0.842µl/cm2 dozunda % 57.5 olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Acanthoscelides obtectus, Origanum onites, esansiyel yağ, fumigant, repellent, biyopestisit

Teşekkür

GS-MS Analizi Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Merkezi Laboratuvarında yaptırılmıştır. Bu çalışma, 21-23 Ekim 2022 tarihleri arasında Ahi Evran 2. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresinde sözlü sunum olarak sunulmuş ve özet bildiri kitabında özet kısmı basılmıştır.

Evaluation of fumigant and repellent activity of essential oil from Origanum onites L. (Lamiales: Lamiaceae) against Acanthoscelides obtectus (Say, 1831) (Coleoptera: Chrysomelidae)

Öz

Beans are in the first place among legumes in terms of cultivation area and production amount. In addition to being consumed fresh, it is also a preferred product in the food industry as dry. Since it is a cheap source of protein, efforts to increase production and efficiency from the cultivation area have gained speed in our country to ensure that it has a significant place in nutrition. Acanthoscelides obtectus (Say, 1831) (Coleoptera: Chrysomelidae) is one of the most important pests of beans and causes significant yield losses in stored products. The management of this pest, fumigant is used in the storage. Instead of these chemicals, interest in biopesticides is increased, which can be obtained from more safe, biodegradable plant metabolites. In this study, it was carried out to determine the fumigant and repellent efficacy of phytochemicals in the essential oil content of the Origanum onites plant belonging to the Lamiaceae family, against Acanthoscelides obtectus’a (Say,1831) (Coleoptera: Chrysomelidae). which causes serious yield losses in legumes, especially beans, which have an important place in human nutrition and in the global market. The essential oil of O. onites was obtained by microwave-assisted hydro distillation methods. Essential oil components were determined by GC-MS device and the major component was found to be carvacrol (65.33%). It has been determined that the fumigant toxicity of the essential oil composition of O.onites was determined to vary depending on the dose and time, and at the end of 24 hours, 42.50-81.25% mortality was observed against adult individuals of A.obtectus. At the end of 48 hours, it was determined that there were varying mortality rates of 70-98.75%. In the repellent effect experiment, it was determined that the highest rate of increase in the repellent effect against A. obtectus was 57.5% at the dose of 0.842µl/cm2.

Anahtar Kelimeler

Origanum onites, Acanthoscelides obtectus, biopestisit, fumigant, repellent

Kaynakça

• Abbott W S (1925). A method of computing the effectiveness of an insecticide. Journal of Economic Entomology, 18(2): 265-267.
• Alkan M (2020). Chemical composition and insecticidal potential of different Origanum spp.(Lamiaceae) essential oils against four stored product pests. Turkish Journal of Entomology, 44(2), 149-163.
• Anonim (2008). Zirai Mücadele Teknik Talimatı, Cilt:I T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye, 203-210.
• Aydoğan M, Demiryürek K, Abacı N İ (2015). Türkiye’de Kuru Fasulye Üretiminin Mevcut Durumu ve Gelecek Dönemler Üretiminin Tahmin Edilmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(12):962-968.
• Azar PA, Porgham-Daryassrı. A, Saber-Tehrani M, Soleimani M (2011). Microwave-assisted Hyrodistillation of Essential Oil from Thymus vulgaris L. Asian Journal of Chemistry: Vol.23. No. 5 (2011), 2162-2164.
• Bayındır A, Birgücü A K (2020). Farklı bitki uçucu yağlarının Acanthoscelides obtectus (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae: Bruchinae) erginleri üzerindeki etkileri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 143-149.
• Drinić Z, Pljevljakušić D, Živković J, Bigović D, Šavikin K (2020). Microwave-assisted extraction of O. vulgare L. spp. hirtum essential oil: Comparison with conventional hydro-distillation. Food and Bioproducts Processing, 120, 158-165.
• Erenler R, Demirtas I, Karan T, Gul F, Kayir O, Karakoc O C (2018). Chemical constituents, quantitative analysis and insecticidal activities of plant extract and essential oil from Origanum onites L. Trends in Phytochemical Research, 2(2), 91-96.
• FAO (2021). Bitkisel üretim istatistikleri. http://www.fao.org [Erişim Tarihi: 21.07.2022]
• Karima K G, Nadia L, Ferroudja M B (2016). Fumigant and repellent activity of Rutaceae and Lamiaceae essential oils against Acanthoscelides obtectus Say. African Journal of Agricultural Research, 11(17), 1499-1503.
• Katar N, Katar D (2020). Eskişehir Ekolojik Koşullarında Farklı Hasat Dönemlerinin İzmir Kekiği (Origanum onites L.)'nin Uçucu Yağ Oranı ve Bileşenleri Üzerine Etkisi. Turk J Agr Eng Res (TURKAGER), 1(2): 441-451.
• Kesdek M, Bozhüyük A U, Kordalı Ş (2020). Toxicities of different essential oils to Tetranychus urticae Koch, 1836 (Acari: Tetranychidae) and Acanthoscelides obtectus (Say, 1831) (Coleoptera: Bruchidae) adults. Turkish Journal of Entomology, 44(1), 39-47.
• Mc Donald L L, Guy R H, Speirs R D (1970). Preliminary evaluation of new candidate materials as toxicants, repellents and attractants against stored product insects. Marketing Research Report. n° 882. Washington: Agricultural Research Service, United States Department of Agriculture. 183 p.
• Prusinowska, R, Śmigielski K B (2014). Composition, biological properties, and therapeutic effects of lavender (Lavandula angustifolia L). A review. Herba Polonica, 60(2), 56-66.
• Sertkaya E, Kaya K, Soylu S, (2010). Acaricidal activities of the essential oils from several medicinal plants against the carmine spider mite (Tetranychus cinnabarinus Boisd.) (Acarina: Tetranychidae). Industrial Crops and Products 31, 107–112.
• Sivrikaya IS, Tosun B, Karakaya E, (2021). Origanum onites L. ve Rosmarinus officinalis L. Uçucu Yağlarının Kimyasal İçeriklerinin ve Fusarium solani’ye Karşı Antifungal Aktivitesinin Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 8(2): 329–335.
• Zoubiri S, Baaliouamer A (2014). Potentiality of plants as source of insecticide principles. Journal of Saudi Chemical Society 18(6) 925-938.