Determination of Yield and Yield Characteristics of Some Trı̇ticale Varieties under Çukurova Conditions

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 71 - 81, 31.12.2024

Prof. Dr. Tacettin Yağbasanlar , Ahmet Makaracı

Öz

This research was conducted to determine the most proper cultivar for the Cukurova conditions by determining their yield and yield components. The field experiment was established with 9 triticale varieties during the growing season of 2019-2020 growing season according to the randomized block trial designwith 4 replications. The differences between the tested varieties in all traits examined were found to be statistically significant. According to the research results, grain yield varied between 213.8-585.9 kg/da depending on the varieties, and the highest grain yield was obtained from Esin variety and the lowest grain yield was obtained from Özer variety. Grain yield was also found to be quite high in Tacettinbey (549.4 kg/da) and Melihbey (544.4 kg/da) varieties. According to the relationships between the examined characters, it was determined that grain yield was significant positively related to the number of plants per m2, number of stems per m2, number of ears per m2, spike yield, thousand grain weight and hectoliter weight, and was significantly negatively related to the number of spikelets per spike.

Anahtar Kelimeler

Çukurova, Triticale, variety, correlation

Bazı Tritikale Çeşitlerinin Çukurova Koşullarında Verim ve Verim Ögelerinin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırma, bazı tritikale çeşitlerinin verim ve verim ögelerini inceleyerek Çukurova bölgesi ekolojik koşullarına uygun tritikale çeşitlerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Tarla denemesi, 2019-2020 yetiştirme sezonunda 9 tritikale çeşidi ile tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada test edilen çeşitler incelenen tüm özllikler açısından istatistiki olarak önemli dereced farklı bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, dane verimi çeşitlere göre 213.8-585.9 kg/da arasında değişmiş ve en yüksek dane verimi Esin çeşidinden, en düşük dane verimi ise Özer çeşidinden elde edilmiştir. Tacettinbey (549.4 kg/da) ve Melihbey (544.4 kg/da) çeşitlerinde de dane verimi oldukça yüksek bulunmuştur. İncelenen karakterler arası ilişkilere göre, dane veriminin m2’de bitki sayısı, m2’de sap sayısı, m2’de başak sayısı, başak verimi, bin dane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı ile önemli olumlu, başakta başakçık sayısı ile önemli olumsuz ilişkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çukurova, tritikale, çeşit, verim, korelasyon

Kaynakça

• Abilov R (2014). Farklı tritikale hatlarının verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Alp A (2009). Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (X Triticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarla Bitkileri Dergisi 19(2): 61-70.
• Atak M (2004). Farklı tritikale hatlarının morfolojik ve DNA markörleriyle genetik karakterizasyonu. Doktore Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Atak M ve Çiftçi C Y (2005). Tritikale x Triticosecale Wittmack’de farklı ekim sıklıklarının verim ve verim öğelerine etkisi. Journal of Agricultural Sciences 11(01): 98-104.
• Bağcı S A ve Ekiz H (1993). Tritikalenin problemleri, sağlanan gelişmeler ve taşıdığı potansiyel. In: I.Un-Bulgur-Bisküvi Semp, Karaman, pp. 77-87.
• Behl R K, Singh V P, Yadava R K, Jatasra D S (1983). Correlations and path coefficient analysis in hexaploid triticale (Triticale hexaploide Lart.). Haryana Agric. Univ. J. of Res., 13(2): 291-294.
• Bostan S (1995). Van ekolojik koşullarında bazı yazlık tritikale (X Triticosecale Wittmack) hatlarının verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Cauderon Y ve Bernard M (1980). Yield improvement from (8x X 6x) crosses, and genetic and cytoplasmic diversification in triticale. Hodowla Roslin, Aklimatyzacja, 24 (4) :329-338.
• CIMMYT (1976). Wheat x Rye = Triticale. CIMMYT Today No:5. CIMMYT, Mexico 6, D.F., Mexico.
• Çiftçi A E, Kınabaş S, Yelbey S, Yağdı K (2010). Bazı tritikale hatlarının kalite özellikleri ve ekmek yapımında kullanılma olanaklarının araştırılması. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 24(2): 93-102.
• Demir İ, Korkut K Z, Altınbaş M, Akdemir H, Dutlu C (1986). Yazlık triticale ıslah çalışmaları. In: Tübitak-TOAG, Bitki Islahı Sempozyumu, İzmir, pp. 131-140.
• Dolgun C ve Çiftçi E A (2019). Bursa ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı tritikale çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 22(5): 664-670.
• FAO (2024). FAO Statistical. Erişim tarihi:23.11.2024 http//www.fao.org
• Furan M A, Demir İ, Yüce S, Akçalı Can R R, Aykut F (2005). Ege bölgesi çeşit geliştirme çalışmaları; Geliştirilen çeşit ve Hatların verim ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18(2): 251-256.
• Genç İ, Ülger A C, Yağbasanlar T, Kırtok Y, Topal M (1988). Çukurova koşullarında triticale, buğday ve arpanın verim ve verim ögeleri üzerinde kıyaslamalı bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3(2): 1-13.
• Geren H ve Geren H (2012). Menemen koşullarında yetiştirilen bazı tritikale çeşitlerinin tane verimi ve diğer verim özellikleri üzerinde araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 49(2): 195-200.
• Gill K S, Verma M L, Sandha GS (1976). Studies on variability and character association in triticale. Crop. Improv. 3:64-69.
• Gülmezoğlu N, Özer M, Taner S, Kınacı E (2007). Orta Anadolu bölgesi koşullarında kışlık tritikale çeşitlerinin tane verimi ve verim öğelerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi 21(43): 53-60.
• Horlein, A, J. Valentine, 1995. Triticale (x Triticosecale). In.Williams J.T. (ed) Cereals and pseudocereals. Chapman and Hall, New York, pp. 187-221.
• Kün E (1996). Serin iklim tahılları (III. Basım). A.Ü. Zir. Fak. Yayın No: 1451. Ders kitabı: 431-322, Ankara.
• Martin C A ve Maurer O (1973). Introduction, adaptation and selection of triticale at Apodaca, Nuevo Leon. In: XIII Informe de investigation 1971-1972. Division de Ciencias Agropecvarias Maritimas, Instituto Technologico de Monterrey. Nuevo Leon, Mexico, pp. 34-35.
• McGoverin C M, Snyders F, Muller N, Botes W, Fox G, Manley M (2011). A review of triticale uses and the effect of growth environment on grain quality. Journal of the Science of Food and Agriculture 91(7): 1155-1165.
• Mergoum M, Ryan J, Shroyer J P (1992). Potential for adapting triticale in morocco. Journal of Natural Resources and Life Sciences Education 21(2): 137-141.
• Müntzing A (1989). Triticale results and problems. Advances in Plant Breeding. Supplement to Journal of Plant Breeding. Verlag Paul Parey. Berlin und Hamburg. 103.
• NRC (1989). Triticale: A promising addition to the world’s cereal grains. National Academy Press, Washington, D.C.
• Oral E ve Ülker M (2016). Triticale (X Triticosecale Wittmack) çeşitlerinde özellikler arası ilişkiler ve path analizi. Iğdır Univ., Fen Bilimleri Enst. Dergisi 6(3): 153-160.
• Sakız B ve Koca Y O (2023). Farklı fosfor dozlarının tritikalede verim ve kalite üzerindeki etkileri. Ege Univ. Ziraat Fak. Derg. 60(1): 103-109.
• Sarpa V T, Heyne E G, Wilkıns H D (1973). Variations in yield characteristics in three populations of winter triticale. Trans. Kans. Acad. Sci. 76(1): 18-23.
• Sencar Ö, Gökmen S, Kılıç M (1994). Tokat koşullarında triticalenin verim ve adaptasyon yeteneği üzerinde bir araştırma. In: Tarla Bitkileri Kongresi Bitki Islahı Bildirileri, 25-29 Nisan, İzmir, pp. 43-46.
• Ülger A C, Yağbasanlar T, Genç İ (1989). Çukurova koşullarında seçilen yüksek verimli triticale (X Triticosecale Wittmack) hatlarının önemli tarımsal karakterleri Üzerinde Bir Araştırma. TÜBİTAK DOĞA Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 13(3b): 1342-1352.
• Ünver S (1999). Bazı tritikale hatlarında verim ve verim öğelerinin incelenmesi. Tarla Bit. Mer. Araşt. Enst. Dergisi 8(1-2): 82-92.
• Varughese G (1996). Triticale: Present Status and Challenges Ahead. In. H.Guedes-Pinto N Darvey and V.P. Carnides, eds. Triticale: Today and Tomorrow. Kluwert Academic Publishers, The Netherlands. pp. 13-20.
• Yağbasanlar T ve Genç İ (1988). Çukurova’nın taban ve kıraç koşullarında farklı ekim tarihlerinde yetiştirilen değişik kökenli yedi triticale çeşidinin başlıca tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. Çukurova Üniv. Fen Bil. Enst. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 2(1): 7- 21.
• Yağbasanlar T, Genç İ, Özkan H (1994). Çukurova’nın taban ve kıraç̧ koşullarında bazı triticale hatlarının verim ve verim unsurları üzerinde bir araştırma. In: Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir.
• Yağbasanlar T, Ülger A C, Genç İ (1989). Çukurova koşullarında bazı tritikale hatlarının uyum yetenekleri üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 4(3): 83-90.
• Yağmur M (1993). Çukurova’nın taban ve kıraç koşullarında değişik kökenli bazı tritikale hatlarının verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.