Piyasada Satışa Sunulan Isı İşlemi Görmüş İçme Sütlerinde Ağır Metal Kalıntılarının Araştırılması

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 231 - 237, 30.06.2021

Zeynep Cıdıroğlu Ali Aydın

https://doi.org/10.30607/kvj.881630

Öz

İnsan yaşamının her evresinde gerekli olan süt, C vitamini ve demir dışında makro ve mikro besin öğeleri için iyi bir kaynaktır. Bununla birlikte süt ve süt ürünlerinin pek çoğu laktasyon periyodu esnasında ve üretimde kullanılan alet ve ekipmanlar nedeniyle ağır metal kontaminasyonuna maruz kalabilmektedir. Bu çalışma, çoğunlukla marketlerden alarak tüketilen ısı işlemi görmüş içme sütlerinde kurşun, kadmiyum, civa, arsenik ağır metallerinin olup olmadığını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla 2011 yılında İstanbul ili içerisinde bulunan çeşitli marketlerden değişik markalardaki 100 adet UHT (n: 90) ve pastörize (n: 10) süt numunesi temin edilmiştir. Süt numuneleri laboratuvara getirilerek Mars-5 mikrodalga kapalı sistem yaş yakma yöntemiyle yakılmıştır. Daha sonra ICP-OES cihazı ile kurşun, kadmiyum, civa, arsenik kalıntıları yönünden analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda 100 adet ısı işlemi görmüş süt numunelerinin 34 adedi ve 36 adedinde sırasıyla kurşun ve kadmiyum tespit edilememiştir. Bununla birlikte, numunelerin hiçbirinde civa ve arsenik saptanamamıştır. İçme sütü örneklerinin maksimum kalıntı sınırının üzerinde kurşun içermesi ve kadmiyum tespiti, halk sağlığı açısından önemli olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ağır metaller, kalıntı, ICP-OES, Isı işlemi görmüş süt

Destekleyen Kurum

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

10327

Investigation of Heavy Metal Residues in Heat-Treated Drinking Milk Offered for Sale in the Market

Öz

Milk that is necessary at every period of human life, is a good source for macro and micro food elements besides C vitamin and iron. Hovewer, most of milk and milk products may contaminate to heavy metal instruments and equipmant that is used in production during lactation period. The aim of this study was to detect of presence of lead, cadmium, mercury, arsenic in heat treated drinking offered for sale in the market. A total 100 UHT (n= 90) and pasteurized milk (n= 10) samples was taken from different markets in İstanbul, in 2011. Milk samples had been burnt with the method of Mars 5 microwave closed system wet burning in the laboratory. Then the presence of lead, cadmium, mercury and arsenic was analysed by ICP-OES apparatus. According to the results, 34 samples and 36 samples of the 100 heat treated milk were not detected in lead and cadmium, respectively. However, mercury and arsenic heavy metals were not found in any of the samples. Drinking milk samples contain lead above the maximum residue limit and presence cadmium was considered important for public health.

Anahtar Kelimeler

Heavy metalls, residue, ICP-OES, Heat-treated milk

Proje Numarası

10327

Kaynakça

• Anonim. Vapor Generation Accessory VGA-77 Operation manual. VARIAN. Publication no. 8510104700 2004: 70 page.
• Anonim. Agilent 700 Series ICP Optical Emission Spectrometers User’s Guide. 2018. 42 p.
• Anonim. NMKL. Metals. Determination by atomic absorption spectrophotometry after wet digestion in a microwave oven No:161, Nordic Committee on Food Analysis, Norway 1998. p.8.
• Anonim. https://ulusalsutkonseyi.org.tr/uretimler/ Erişim tarihi: 14.01.2021.
• Ayar A, Sert D, Akın N. The trace elements levels in milk and dairy products consumed in middle Anatolia-Turkey. Environ Monit Assess 2009; 152(1).1-12.
• Aydın A, Vural A. İçme Sütü Teknolojisi In: Süt Hijyeni ve Teknolojisi, Ed; Ormancı FSB., 1. Baskı, Ankara Nobel Tıp Kitabevleri, Ankara, Türkiye. 2020; pp.45-66.
• Bayrakal GM, Aydın A. Sütteki Kontaminantlar In: Süt ve Süt Ürünleri, Ed; Atasever M., 1. Baskı, Türkiye Klinikleri, Ankara, Türkiye. 2019; pp.114-119.
• Cıdıroğlu Z, Aydın A. Piyasada satışa sunulan ısı işlemi görmüş içme sütlerinde ağır metal kalıntılarının varlığı üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, 2020; 43 sayfa.
• Chary NS, KAmala CT, Raj DS. Assesing risk of heavy metals from consuming food grown an sewage-irrigated soils and food chain transfer. Ecotoxicol Environ Saf 2008; 69(3); 513-524.
• Gövercin İ. İzmir ilinde sütlerde bazı ağır metal (Kurşun, kadmiyum, arsenik, civai bakır, çinko) düzeylerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010; 106 sayfa. İlhak Oİ,. Gıdalarda ağır metaller. Türkiye Klinikleri Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Dergisi-Özel Sayı 2015; 1(1): 18-27. İnci A, Aypak SÜ, Güven G. Aydın ilinde üretilen inek sütlerinde bazı ağır metal düzeylerinin araştırılması. Gıda; 42(3); 229-234.
• İstanbulluoğlu H, Oğur R, Tekbaş ÖF, Bakır, B. (2013). Heavy metal contamination in milk and dairy products. Türkiye klinikleri J Med 2013; 33(2): 410-419.
• Kan F, Küçükkurt İ. Afyon manda kaymağı ve kaymaklatı sütlerde bazı ağır metallerin ICP-MS ile karşılaştırılması. Kocatepe Vet J 2018; 11(4): 447-453.
• Kılıç Altun S, Paksoy, N. Durmaz H. Sütün Mineral İçeriği, In: Süt ve Süt Ürünleri, Ed; Atasever M., 1. Baskı, , Ankara, Türkiye. 2019; pp.82-85.
• Kılıç M, Bozkaya O. Çiğ süt örneklerinde ağır metal ve metal kontaminasyonlarının belirlenmesi ve sağlık üzerine etkileri. Ankara Sağlık Hiz Derg. 2017; 16(1): 1-9.
• Özel G. Tüketicilerin süt tercihinde etkili olan faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Derg. 2008; 13(3): 227-240.
• Sancak YC, İşleyici Ö, Tuncay RM. Süt ve Süt Ürünlerinde Kimyasal Kalıntı Problemi ve Sağlık Üzerine Etkileri. In: Süt ve Süt Ürünleri, Ed; Atasever M., 1. Baskı, Türkiye Klinikleri, Ankara, Türkiye. 2019; pp. 120-132.
• Simsek O, Gültekin R, Öksüz O., Kurultay S. The effect of environmental pollution on the heavy metal content in raw milk. Nahrung 2000; 44(5): 360-363.
• Temiz H, Soylu A. Heavy metal concentrations in raw milk collected from different regions of Samsun, Turkey. Int J Dairy Technol 2012; 65(4): 516-522.
• Temurci Usta H, Güner A. Ankara’da tüketime sunulan süt ve beyaz peynirlerde ağır metal kontaminasyonu. Atatürk Üniv. Vet. Bil. Derg. 2006; 1(1-2): 20-28.
• Yılmaz Aksu F, Sandıkçı Altunatmaz S. Gıdalarda ağır metal bulaşmalarına bağlı riskler. Türkiye Klinikleri Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Dergisi-Özel Sayı 2017; 3(3): 218-230.