Kullanıcıların Değişen Kütüphane Hizmetlerine Yönelik Tutumları

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 36 - 60, 28.01.2024

Ali Kavak , Hüseyin Odabaş

https://doi.org/10.59116/lamre.1332555

Öz

Kütüphaneler, teknolojik gelişmelerin etkisiyle yapısal değişimler yaşamakta ve yeni sorumluluklar üstlenmektedir. Bu çalışma, kullanıcıların değişen kütüphane hizmetlerine ilişkin beklentilerini ve tutumlarını odak noktası olarak ele alarak kütüphanelerin hizmetlerini daha etkili ve kullanıcı dostu hale getirmek için öneriler sunmayı amaçlamaktadır. Belgesel tarama yöntemi ve anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışma kütüphane hizmetlerindeki değişimin kullanıcılar üzerindeki etkisini ve kullanıcıların kütüphane hizmetlerindeki bu değişimden beklentilerini belirlemektir. Sonuçlar, kütüphanelerin sadece bilgi kaynağı olmanın ötesinde toplumun sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamayı hedeflemesi gerektiğini göstermektedir. Kütüphanelerin sosyal mekânlar olarak işlev görmesi, çalışma ve öğrenme ortamları sunması, çocuklar ve diğer dezavantajlı gruplar için özel alanlar oluşturması, dijital kaynaklara erişimi kolaylaştırması ve kullanıcı eğitimlerine önem vermesi, yaşam boyu öğrenme sürecini desteklemesi gibi konularda kullanıcıların beklentilerini karşılaması gerektiği çalışmada vurgulanmaktadır. Bu beklentiler doğrultusunda kütüphaneler, kullanıcıların ihtiyaçlarını daha iyi karşılamak ve hizmetlerini geliştirmek için çeşitli önlemler alması gerekir. Ayrıca, kullanıcı geri bildirimlerine dikkat ederek hizmetlerini iyileştirmeli ve toplumun farklı kesimlerini kapsayacak şekilde erişilebilir ve çeşitlendirilmiş hizmetler sunmalıdırlar. Bu çalışmanın bulguları, kütüphanelerin hizmetlerini geliştirmek ve kullanıcıların beklentilerini karşılamak için önemli bir rehber niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Değişen Kütüphaneler, Kullanıcı Tutumları, Yaşam Boyu Öğrenme Merkezleri, Sosyal Mekanlar

Destekleyen Kurum

Bu makalenin araştırılması, yazarlığı ve yayınlanması için herhangi bir finansal destek alınmamıştır.

Users' Attitudes Towards Changing Library Services

Öz

Libraries are undergoing structural changes and taking on new responsibilities due to technological advancements. This study aims to provide recommendations for libraries to make their services more effective and user-friendly by focusing on users' expectations and attitudes towards evolving library services. Using documentary scanning and survey techniques, this study determines the impact of change in library services on users and identifies their expectations from these changes. The results indicate that libraries should aim to fulfill not only the role of information sources but also the social and cultural needs of the community. The study emphasizes the importance of libraries functioning as social spaces, providing work and learning environments, creating dedicated areas for children and other disadvantaged groups, facilitating access to digital resources, and prioritizing user education to support lifelong learning. In line with these expectations, libraries need to take various measures to better meet users' needs and improve their services. Additionally, they should enhance their services by paying attention to user feedback and offering accessible and diversified services that encompass different segments of society. The findings of this study serve as an important guide for libraries to enhance their services and meet user expectations.

Anahtar Kelimeler

Changing Libraries, User Attitudes, Lifelong Learning Centers, Social Spaces

Kaynakça

• Alaca, E. (2015). Halk kütüphanelerinde yenilikçi hizmet geliştirme süreci: Bartın ulus kültür ve sanat evi halk kütüphanesi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Atılgan, D. (2007). İletişim teknolojileri çağında değişen bilgi hizmetleri. A. Üstün ve Ü. Konya (Haz.) Uluslararası Bilgi Hizmetleri Sempozyumu (ss. 1-8) içinde. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Aytaç, S. (2002). Yeni ekonomi ve bilgiyi katma değer yaratma yönünde yaratıcı bilgi profesyonelleri [Bildiri]. 21. Yüzyıla Girerken Enformasyon Olgusu. Ulusal Sempozyum Bildirileri (ss. 38-47) içinde. 19–20 Nisan 2001, Ankara.
• Aziz, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bilandzic, M. ve Foth, M. (2013). Libraries as cowering spaces: Understanding user motivations and perceived barriers to social learning. Library Hi Tech, 31(2): 254-273. Erişim adresi: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/07378831311329040/
• Brennen, P. W. (1991). Teknoloji ve kütüphaneler: değişim içindeki ortaklar. M. Kırkalı (Ed.). Kütüphane-Enformasyon-Arşiv Alanında Yeni Teknolojiler ve TÜRKMARC Sempozyumu Bildirileri, 1-4 Ekim 1991, İstanbul.
• Dalkıran, Ö. (2013). Teknolojinin kütüphanelere etkisi: bilgi kaynakları açısından bir yaklaşım. Bilgi Dünyası, 14(1):172-190. doi.org/10.15612/BD.2013.141
• Gantz, J. ve Reinsel, D. (2011). The 2011 digital universe study: Extracting value from chaos. IDC Go-to-Market Services, 7, 13-14.
• Garmer, A. K. (2014). Rising to the challenge: Re‐envisioning public libraries. Washington: The Aspen Institute.
• Hashempour, L. (2016). Mültecilere yönelik kütüphane rolü ve hizmetleri. Uluslararası Öğrenciler Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunulan bildiri, Konya. Erişim adresi: https://www.researchgate.net
• Innocent, N. (2009). How museums, libraries and archives contribute to lifelong learning. National Institute of Adult Continuing Education. Erişim adresi: http://www.niace.org.uk
• International Federation of Library Associations [IFLA] (2013). Riding the waves or caught in the tide? Navigating the evolving ınformation environment (Trend Report). International Federation of Library Associations. https://trends.ifla.org/files/trends/assets/insights-from-the-ifla-trend-report_v3.pdf
• James, N., Shamchuk, L. and Koch, K. (2015). Changing roles of librarians and library technicians. Partnership: The Canadian Journal of Library and Information Practice and Research, 10(2): 1-29 doi.org/10.21083/partnership.v10i2.3333
• Kaptan, S. (2000). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Bilim Yayın.
• Karakaş, S. (1999). Üniversite kütüphanesi kullanıcılarının beklentileri ve kullanıcı tatmini. DTCF Dergisi, 39(1-2): 57-66. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/dtcfdergisi/issue/66760/1044000
• Keseroğlu, H. S. (2010). Kütüphanenin Değişen Mimarisi. Dosya, 3: 46-54.
• Kurulgan, M. (2013). Bilgi teknolojilerinin kütüphane / bilgi-belge merkezlerine etkisi: Toplumsal, yapısal, yönetsel ve işlevsel açılardan bir inceleme. Türk Kütüphaneciliği, 27(3): 472-495. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tk/issue/48830/622051
• Miller, C., Zickuhr, K., Rainie, H. ve Purcell, K. (2013). Parents, children, libraries, and reading. Erişim adresi: https://www.pewresearch.org/internet/2013/05/01/parents-children-libraries-and-reading-3/
• Mohsenzadeh, F. ve Isfandyari-Moghaddam, A. (2011). Perceptions of library staff regarding challenges of developing digital libraries: The case of Iranian University. Program: Electronic Library and Information Systems, 45(3): 346-355. Erişim adresi: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/00330331111151647
• Nielsen, B. G. ve Borlund, P. (2014). Public libraries and lifelong learning. Perspectives of Innovations, Economics & Business, 14(2). http://dx.doi.org/10.15208/pieb.2014.11
• Odabaş, H. ve Akkaya, M. A. (2017). Bilgi merkezleri ve hizmetlerinde yapısal dönüşüm ve kavramsal tartışma. H. Odabaş, M. A. Akkaya (Yay. Haz.) Bilişim Teknolojilerinin Bilgi Merkezlerine ve Hizmetlerine Etkileri (s. 9-24) içinde. İstanbul: Hiperyayın.
• Önal, H. İ. (2015). Yaratıcı kütüphanelerde yenilikçi bilgi hizmetleri. U. Al ve Z. Taşkın (Haz.). Prof. Dr. İrfan Çakın'a Armağan (s. 162-174) içinde Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Özmen, F. ve Sönmez, Y. (2007). Değişim süresinde eğitim örgütlerinde değişim ajanlarının roller. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2): 177-198. Erişim adresi: https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/66943/
• Paladhi. M. M. (2016). Promoting Library Services İn The Digital Era Among The Children And Young Adults. International Federation of Library Associations. Erişim adresi: https://www.ifla.org/node/10518
• Penfold, S. (1999). Change management for information services. UK: Bowker Saur.
• Ranganathan, C. (2012). Perception and expectation of the users of Bharathidasan University library: a study. Journal of Advances in Library and Information Science, 1(3), 119-124. Erişim adresi: http://jalis.in/pdf/Ranganathan.pdf
• Real, B., Bertot, J. C. and Jaeger, P. T. (2014). Rural public libraries and digital inclusion: issues and challenges. Information Technology and Libraries, 33(1), 6-24. Erişim adresi: https://ejournals.bc.edu/index.php/ital/article/view/5141
• Rojeski, M. (2012). User perceptions of ebooks versus print books for class reserves in an academic library. Reference services review, 40(2), 228-241. Erişim adresi : https://doi.org/10.1108/00907321211228291
• Sümbül, S. (2017). Göçmenlerin toplumla entegrasyonunda kütüphanelerin rolü. Bilgi ve Belge Araştırmaları, (8), 42-58. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/bel/issue/33594/372901
• Şeker, T. B. (2005). Bilgi teknolojilerindeki gelişmeler çerçevesinde bilgiye erişimin yeni boyutları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,13, 377-391. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/susbed/issue/61778/923599
• Taşlıyan, M. ve Karayılan, D. (2004). Organizasyonlarda değişim ve yönetimi. İ. Bakan (Ed.). Çağdaş Yönetim Yaklaşımları, İlkeler, Kavramlar ve Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayınları.
• Tolunoğlu, F. ve Çiftçi, H. (2022). Suriyeli mültecilerin entegrasyon sürecinde kütüphanelerin rolü: Kilis Elbeyli geçici barınma merkezi örneği. Türk Kütüphaneciliği, 36(1), 29-53. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tk/article/1041490
• Tonta, Y. (2009). Dijital yerliler, sosyal ağlar ve kütüphanelerin geleceği. Türk Kütüphaneciliği, 23(4): 742-768. https://dergipark.org.tr/en/pub/tk/issue/48914/623715
• Tunçer, P. (2013). Değişim yönetimi. International Journal of Social Science, 6(2), 891-915. Erişim adresi: https://avys.omu.edu.tr/
• Uçak, N. Ö. ve Topçu, Ö. Ş. (2012). Günlük yaşamda bilgi gereksinimi ve halk kütüphaneleri. 2. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu: Değişen Dünyada Halk Kütüphaneleri 9-12 Mayıs 2012, Bodrum: Bildiriler, Posterler ve Çalıştay Raporları, 120-134. Erişim adresi: https://www.academia.edu/download/32501125/Ucak_Topcu.pdf
• Wang, P., Hawk, W. B. ve Tenopir, C. (2000). Users’ interaction with World Wide Web resources: An exploratory study using a holistic approach. Information processing & management, 36(2), 229-251.Erişim adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.