The World of Uyghur Art Constructed by Simulation and Simulacra from the Perspective of Hyperrealism

Yıl 2023, Sayı: 71, 77 - 90, 28.12.2023

Yaşar Özrili

https://doi.org/10.5152/AUJFL.2023.23122

Öz

The evaluation of the projections of Baudrillard’s theory of simularity and simulation on art and the hyporealistic practices in art according to cultural differences in the fields of individual, history, religion, art, geography, civilization, etc., reveals some interesting findings. Because the interpretation of different combinations and some technical stylizations in Uyghur art with surreal narratives evokes the variations of Baudrillard’s theory of simularity and simulation in art. Therefore, the main argument of this research is to analyze the comparative and iconographic implications of hyperrealist art and Uyghur art. it is very interesting that the extraordinary artistic data in the mystical Uyghur works of Turkish art, which is blended with the cultural interaction codes brought by the nomadic and then settled life of the Central Asian steppes, have similar results with the stylistic and iconographic determinations of hyperrealist art. The artificial, fraudulent, corruption, exploitation, social and political disinformation is criticized by the postmodern philosophy's idea of simulacra and simulation. sOne of the aims of this research is to illuminate the developments of this theory in the context of hyperrealist art in Uyghur art with a refined evaluation of the motivation to produce works of similar style and content despite their temporal and cultural differences and the secrets in the intellectual background. This study, which is attempted to be structured with the survey, observation, literature, and document research methods of the qualitative method, is processed on a dialectical ground by making use of subdisciplines such as philosophy, sociology, history, technology, communication, and culture. Art structured by simulation and simulacra explores the boundaries between the real and the virtual. From the perspective of hyperreality, the simulation of Uyghur art and the art world constructed with simulacra question the concept of reality and offer the viewer the opportunity to reevaluate their own perceptions and have an enlightening experience. Because the close relationship between hyperrealist art and the examples of Uyghur culture and history reflected in art reveals interesting findings on behalf of art.

Anahtar Kelimeler

Art history, hyperreal, simulacrum, simulation, Uyghur

Hipergerçekçilik Perspektifinden Uygur Sanatının Simülasyon ve Simülakrlarla İnşa Edilen Dünyası

Öz

Baudrillard’ın simulark ve simülasyon kuramının sanata dönük izdüşümlerinin ve sanattaki hipregerçekçi pratiklerinin birey, tarih, din, sanat, coğrafya, uygarlık vb. alanlardaki kültürel farklılıklara göre değerlendirilmesi bazı ilginç tespitler ortaya koymaktadır. Zira Uygur sanatındaki farklı kombinasyonların ve bazı teknik stilizasyonların gerçeküstü anlatılarla yorumu, Baudrillard’ın simulark ve simülasyon kuramının sanattaki varyasyonlarını çağrıştırmaktadır. Dolayısıyla bu araştırmadaki ana argüman, hipergerçekçi sanat ile Uygur sanatının mukayeseli ve ikonografik açıdan nasıl sonuçlar doğurduğunun çözümlenmesi konusudur. Orta Asya steplerinin önceleri göçebe daha sonra yerleşik hayatının getirdiği kültürel etkileşim kodları ile harmanlanan Türk sanatının mistik Uygur eserlerindeki olağan dışı sanatsal verilerinin hipergeçekçi sanatın üslup ve ikonografik belirlenimleriyle benzer sonuçlar doğurması son derece ilginçtir. Postmodern felsefenin simülasyon ve simulark teorisi daha çok yapay, sahte, yozlaşma, istismar, sosyal ve politik dezenformasyona yönelik oluşumları tenkit eder. Bu teorinin hipergerçekçi sanat bağlamındaki gelişmelerinin Uygur sanatı ile teması zamansal, kültürel farklılıklarına rağmen birbirine yakın üslup, içerik kesitinden eserler ortaya koyma motivasyonu ve fikirsel arka planındaki sırların olabildiğine rafine bir değerlendirmeyle aydınlatılması bu araştırmadaki amaçlardan biridir. Nitel yöntemin tarama, gözlem, alan yazın ve doküman araştırması metodu ile yapılandırılmaya çalışılan bu inceleme, felsefe, sosyoloji, tarih, teknoloji, iletişim, kültür gibi yan disiplinlerden de faydalanılarak diyalektik bir zeminde işlenmektedir. Simülasyon ve simülakrlarla yapılandırılan sanat, gerçek ile sanal arasında uzanan sınırları keşfeder. Hipergerçeklik perspektifinden, Uygur sanatının simülasyonu ve simülakrlarla inşa edilen sanat dünyası gerçeklik kavramını sorgulayarak, izleyiciye kendi algılarını yeniden değerlendirmek ve aydınlatıcı bir deneyim yaşamak fırsatı sunar. Zira hipergerçekçi sanat ile Uygur kültürünün, tarihinin sanata yansıyan örneklerinin yakın ilişkisi, sanat adına ilginç tespitler ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanat tarihi, hipergerçek, simülakr, simülasyon, Uygur

Kaynakça

• Alfredo, M. P. (2014). Art and hyperreality. The University of Texas at El Paso [Master of Arts]. Department of Philosophy.
• Altun, A. (1988). Orta Çağ Türk mimarisinin anahatları için bir özet. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Altaş, C. (2013). Hipergerçekliğin vücut bulmuş hali Duane Hanson. Birgün Bir Yerde, 1(2), 137–148. https://birgunbiryerde.blogspot.com/2013/05/hipergercekligin-vucut-bulmus-hali.html (Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023).
• ARKEN. (t.y.). https://uk.arken.dk/about-arken/ (Erişim Tarihi: 18.04.2023).
• Arseven, C. E. (1955–1959). Türk sanatı tarihi, menşeinden bugüne kadar mimarı heykel resim, süsleme ve tezyini sanatları. Maarif Basımevi.
• Artaxis. (t.y.). Erişim Adresi: https://artaxis.org/artist/christopher-david-white/
• Artdaily. (t.y.). https://artdaily.cc/news/93560/Hyperrealistic-humanoid-sculptures-invade-ARKEN-museum-in-Copenhagen#.YJGWhNizbct, (Erişim Tarihi: 20.05. 2023).
• Aslanapa, O. (1992). Türk dünyası el kitabı. Türk Kültür Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Aslanapa, O. (2018). Türk sanatı. Kürşat Yayınevi.
• Ayırtır, G. (2018). Bezeklik duvar resimlerindeki 9. Tapınak Pranidhi sahnelerinin desen ve tasvir analizi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Batu, B. (2014). Sanat yapıtı eleştirisinde karşılaşılan sıkıntılar ve göstergebilimsel çözümleme yöntemi. Art-e Sanat Dergisi, 7(13), 114–128. [CrossRef]
• Baudrillard, J. (2002). İllüzyon, yitirilen illüzyon ve estetik. Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 6(19), 1301–1453.
• Baudrillard, J. (1983). Fifty key sociologists, the contemporary theorists (J. Scott, (Ed.). Routhledge.
• Baudrillard, J. (1988). Simülasyonun hipergerçekçiliği. Jean Baudrillard: Seçilmiş Yazılar.
• Baudrillard, J. (1993). Hyperreal America (D. Macey, Çev.). Economy and Society, 22(2), 243–252. [CrossRef]
• Baudrillard, J. (2018). Sanat komplosu, yeni sanat düzeni ve çağdaş estetik (A. Artun, Ed., E. Gen & i. Ergüden, Çev.). İletişim Yayınları.
• Bayraktaroğlu, A., Terli, A., & Fatih, C. A. M. (2011). Baudrillard'ın sanat anlayışı üzerine bir inceleme. Sanat Dergisi, 4(7), 1–17.
• Berkli, Y. (2010). Uygur resim sanatının üslup özellikleri. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(45), 155–166.
• Bussagli, M. (1979). Central Asian painting from Afghanistan to Sinkiang. SkiraRizzoli.
• Çoruhlu, Y. (2007). Erken devir Türk sanatı. Kabalcı Yayınları.
• Diyarbekirli, N. (1993). İslâmiyetten önce Türk kültür tarihi, Başlangıçtan bugüne Türk sanatı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Eco, U. (1992). Açık yapıt (Y. Şahan, Çev.). Kabalcı Yayınları.
• Emel, E. (1979). Türk Buddhist resim sanatının tarihçesi, I. Milletlerarası Türkoloji kongresi (İstanbul 15–20 ekim 1973) Tebliğler 3 (ss. 696–758). Türk Sanatı Tarihi.
• Gibson, J. J. (1982). Reasons for realism. in E. Reed & R. Jones (Eds.), Selected essays of James J. Gibson. Lawrence Erlbaum.
• Gottdiener, M. (2005). Postmodern göstergeler (E. Cengiz, H. Gür, & A. Nur, Çev.). İmge Yayınları.
• Grigoryeva, D. A. (2016). Sanatta nesneler dünyasının incelenmesine göstergebilimsel yaklaşım. Aktуальные Проблемы Теории ve Истории Искусства, .764–755 ,6
• Gültekin, T., & Bahadır, A. (2019). Simülasyon algısı ve putlar metaforu bağlamında Jenny Holzer ve Cindy Sherman’in eserlerinde ilişkisel söylem.algısı ve putlar metaforu bağlamında Jenny Holzer ve Cindy Sherman’in eserlerinde ilişkisel söylem. Ulakbilge Dergisi, 7(41), 691–702. [CrossRef]
• Günay, V., Parsa, D., & Alev, F. (Eds.). (2012). Görsel göstergebilim. İmgenin anlamlandırılması. Es Yayınları.
• Güzel, M. (2015). Gerçeklik ilkesinin yitimi: Baudrillard’ın simülasyon teorisinin temel kavramları. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 65–84.
• Hasol, D. (1975). Mukarnas. Sanat tarihi mimarlık sözlüğü. Remzi kitabevi.
• Hassler, M. (1991). Testosterone and artistic talents. International Journal of Neuroscience, 56(1–4), 25–38. [CrossRef]
• Heartley, E. (2001). Movements in modern art –Postmodernism. Tate Publishing.
• Husserl, E. (2005). Phantasy and image consciousness (1904–1905). in Phantasy, image consciousness, and memory (1898–1925) (pp. 1–115). Springer.
• Kafesoğlu, İ. (1988). İslâm ansiklopedisi içinde Türkler (ss. 180–182). TDV İslâm Ansiklopedisi.
• Kamacıoğlu, B. (2018). İnteraktif bir alan olan artırılmış gerçeklik teknolojisi ve uygulama örneği [Yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lazutina, T. V., Pupysheva, i. N., Shcherbinin, M. N., Baksheev, V., Patrakova, N., & Galina, V. (2016). Sanat göstergebilimi: Karmaşık bir işaretler sistemi olarak mimarlığın dili. Uluslararası Çevre ve Bilim Eğitimi Dergisi, 17(11), 9991–9998.
• Maltaş, Ş. M. (2012). Nesne resim bağlamında sanatta gerçeklik [Yayınlanmamış Sanatta Eser Metni]. Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mülayim, S. (2004). Nakkaşların ustası Mani, sanat ve inanç 2. Mimar Sinan Üniversitesi Yayınları.
• Özcan, B. Ş. (2018). Uygur minyatürlerinde metin-resim geleneği ve sonrası. İstem, 16(31), 125–145.
• .52–45 ,)16(5 ,نقشمایه .
• Sargazi, M. A. (1392). İran İslam mimari motif ve süslerinin semiotiği
• Soylu, R. (2022). Sanat eseri çözümlemeleriyle göstergebilim. Pagem Akademi.
• Sutton, A. (2014). Sanat ve bilinçdışı, resim sürecinin göstergebilimsel bir vaka çalışması. Lapin Liopistotr Lapland Üniversitesi.
• UNESCO. (2001). https://www.unesco.org.tr/pages/180/17 (Erişim Tarihi: 27.08.2023).
• Uzunoğlu, M. (2019). Yapıbozumcu çağdaş sanat pratikleri. Yedi, 21(21), 21–31. [CrossRef].
• von Le Coq (1913). Albert von Le Coq, Chotscho: Königlich-Preussische Turfan-Expedition.
• Wainwright, L. S. (2022). Duane Hanson. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Duane-Hanson (Erişim tarihi 18 Nisan 2023).
• White, C. D. (2017). That sinking feeling. [Seramik]. Erişim Adresi: https://artaxis.org/artist/christopher-david-white/
• Zeren, M. E. (2015). Maniheizm ve Budizm'in Uygurlar'ın kültür hayatına etkileri, II. [Doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zeren, M. E. (2018). Dunhuang Mogao mağaralarında Türk kültürü izleri. XVIII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri.