İDEOLOJİSİYLE EVLENEN KADIN SELMA HANIM

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 18 - 29, 30.01.2024

Korhan Altunyay

https://doi.org/10.20322/littera.1402762

Öz

Yakup Kadri Ankara isimli romanını, Kadro dergisinin/hareketinin tezlerini dikkate alarak, 1934 yılında yayımlamıştır. Roman, sadece Kadro dergisinin/hareketinin tezlerini değil, aynı zamanda Kemalist ideolojinin temel düşüncelerini de yansıtmaktadır. Üç bölümden oluşan Ankara’nın, yazarın bu tutumundan dolayı ideolojik bir roman olduğunu söylemek mümkündür. Romanın başkahramanı ve tüm olayların kendisi üzerinden anlatıldığı Selma Hanım da yazarın, ideolojisine görünürlük kazandırdığı kişidir. Selma Hanım, bankacı eşi Nazif Bey’den, onun Millî Mücadele devam ederken sergilediği tutumdan dolayı ayrılmıştır. Nazif Bey, Millî Mücadele’de zaferin kazanılacağına inanmamaktadır. Bu ayrılığın ardından Selma Hanım, Kuvayımilliyeci, vatansever ve savaştan sonra Miralay rütbesi alan Binbaşı Hakkı Bey’le evlenmiş, Cumhuriyet’in kurulmasından sonra inkılaplardan uzak durarak yaşadığı sefih hayatı ve kendisini aldatmasını gerekçe göstererek ondan da ayrılmış ve ideolojik açıdan kendisine yakınlık duyduğu Neşet Sabit’le hayatını birleştirmiştir. Yansıtıcı bilinç Neşet Sabit, sohbetleriyle, eleştirileriyle ve yorumlarıyla Selma Hanım’ın kendisine yönelmesini sağlamıştır. Selma Hanım, son iki evliliğini (Binbaşı Hakkı Bey ile Neşet Sabit) aşk duygusuyla değil, bu iki erkeğin Cumhuriyet, devrimler ve vatanla ilgili fikirlerinden etkilenerek yapmıştır. Selma Hanım’ın yaptığı iki evliliğin mahiyetinin tartışılacağı bu makalede “ideoloji” kavramı kısaca açıklanarak, Selma Hanım’ın Kuvayımilliyeci Binbaşı Hakkı Bey ile gazeteci Neşet Sabit’in fikirlerinden ve duruşundan nasıl etkilendiği üzerinde durulacak, aslında Selma Hanım’ın ideolojik yakınlık duyduğu için bu kişilerle evlendiği anlatılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yakup Kadri, Ankara, Selma Hanım, Kadro, ideoloji

Etik Beyan

Hiçbir etik kuralı ihlal etmediğimi bildiririm.

Destekleyen Kurum

Makalemi herhangi bir kurumdan destek alarak yazmadım.

Proje Numarası

Bu makale bir projenin parçası değildir.

Kaynakça

• Althusser, Louis (1991). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. çev. Yusuf Alp ve Mahmut Özışık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bolay, Süleyman Hayri (2009). Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çağan, Kenan (2008). İdeoloji. Ankara: Hece Yayınları.
• Dirlikyapan, Murat Devrim (2014). “Kadro Hareketi ve Bir Kadro Kitabı Olarak Ankara”. Erdem. 66: 53-70.
• Eagleton, Terry (2015). İdeoloji. çev. Muttalip Özcan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hançerlioğlu, Orhan (1979). Felsefe Ansiklopedisi: Kavramlar ve Akımlar. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Frolov, İvan (1991). Felsefe Sözlüğü. çev. Aziz Çalışlar. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1999). Ankara. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sancar, Serpil (2008). İdeolojinin Serüveni /Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme. Ankara: İmge Kitabevi.
• Somuncu, Selim (2015). “Ankara Romanına Yönelik Bir Söylem Çözümlemesi: Bilgi-İktidar İdeoloji”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13: 257-279.
• TDK Elektronik Sözlük, https://sozluk.gov.tr “ideoloji”.
• Turan, Erol (2011). Siyaset Bilimine Giriş. Konya: Palet Yayınları.
• Türker, Elif (2022). “Yaban’ın Sakatlığı, Ankara’nın Hayali: Yakup Kadri’nin Muhayyel Cemaati”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 30: 597-608.
• Ünser, Halil İbrahim (2022). “Yakup Kadri Karaosmanoğlu’ndan Korporatist Bir Ütopya: Ankara”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 29: 333-343.
• Yalçın Çelik, S. Dilek (2014). “Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Ankara Romanı Bağlamında Kemalist İdeoloji ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Bir Başkent İnşası”. Ankara Araştırmaları Dergisi. 2 (1): 93-107.
• Yılmaz, Ayfer (2019). “Yakup Kadri’nin Ankara Romanında Cumhuriyet Kadınının Doğuşu”. AHBV Edebiyat Fakültesi Dergisi. 1 (1): 11-19.
• Yılmaz, Sabanur (2019). Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Romanlarında İdeoloji. Doktora Tezi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Yumuşak, Fatma Bilgen (2016). “Ankara Romanında Kimlik Bunalımı”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7 (1): 639-652