Öz
Tûtî-nâme in Sanskrit is Çukasaptati and it means seventy story by a parrot. Following its translation to Persian the inter-cultural journey of Tûtî-nâme starts and in 1538 upon the orders of Sultan Süleyman the Lawmaker, it gets translated into Turkish most probably by Eyyûbî. The text atracts a mass of readers and it rises to a special place in Turkish classical literature. The importance of the text is in its providing information about the general life and idea of honor of the era, via the didacticism of the stories narrated by the parrot. Especially interesting is the evaluation of the relationship between women and men in this text. In this article, the relationship between women and men in Tûtî-nâme will be analyzed around concepts such as family and honor. To approach a text such as Tûtî-nâme, which carries traces of different cultures and gets richer via transfers and translation between cultures with such focus is necessary to evaluate the roles of femininity and masculinity as they are constructed in opposition to each other, and also to examine values inherent to the foundations of the concept of family.
Kaynakça
- Ağaoğlu, Âdem (2012). Tûtînâme (Metin ve İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
- Atalas, Burcu (2010). Tûtînâme Metin ve İnceleme (88a-177b). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Develioğlu, Ferit (1993). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- Direkci, Bekir (2019). Tûtînâme (Giriş-Tenkitli Metin-Tıpkı Basım-Sözlük). Konya: Palet Yayınları.
- Gür, Nagihan (2014). Tûtînâme. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Kaçar, Irmak, Zühal Ölmez (2020). “Latîfî’nin Mazhar’ul Acâyib’inin Türkçe Tûtînâme Tercümeleri Arasındaki Yeri”. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8: 89-106.
- Kavrukçu, Hasan,Tuba Gül Koşar (2023). Kök Değerler Açısından Tûtî-Nâme. Ihlamur Akademi.
- Kesler, Hülya (2010). Tûtînâme Metin ve İnceleme (1b-88a). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Kutlu, Şemseddin (?). Tûtî-nâme. İstanbul: Tercüman Yayınları 1001 Temel Eser.
- Necatigil, Behçet (2009). “Tûtînâme Üzerine.” Tûtînâme. İstanbul: Can Yayınları.
- Öztelli, Cahit (1976). “Tûtînâme Üzerine Bilgiler.” Sivas Folkloru. 46: 3-7.
- ---------------- (1977). “Tûtînâme İçin Son Araştırma.” Sivas Folkloru. 54: 3.
- Peirce, Leslie P. (2000). “Ekberiyet, Cinsellik ve Toplum Düzeni: Toplumsal Cinsiyetle İlgili Osmanlı Söz Dağarcığı.” Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları. ed. Madeline Zilfi. çev. Necmiye Alpay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 161-187.
- Schick, İrvin Cemil (2011). “Osmanlı ve Türk Erotik Edebiyatında Toplumsal Cinsiyetin ve Cinselliğin Temsili”.
- Bedeni, Toplumu Kâinatı Yazmak İslâm, Cinsiyet ve Kültür Üzerine. hzl. ve çev. Pelin Tünaydın. İstanbul: İletişim Yayınları. 185-215.
- Sona, İbrahim (2012). Türk Edebiyatında Tûtî-Nâme Hikâyeleri (İnceleme-Tenkitli Metin). Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
- ----------------- (2012). “1538 Tarihli İlk Türkçe Tûtî-nâme Çevirisi.” Turkish Studies. 7: 2299-2311.
- Yılmaz, Kadriye (2007). “Tûtînâme’deki Hikâyelerin Anlatı Düzlemlerinin Şematik Sunumu.” TDEAD. 1: 303-312.
- Yuval-Davis, Nira (2003). Cinsiyet ve Millet. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Zilfi, Madeline (2000). Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları. ed. Madeline Zilfi. çev. Necmiye Alpay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Öz
Sanskritçe aslı Çukasaptati olan Tûtî-nâme, papağanın yetmiş hikâyesi anlamına gelir. Tûtî-nâme Farsça’ya çevrilmesiyle birlikte, kültürler arası yolculuğuna başlamış ve 1538 tarihinde Kânûnî Sultan Süleyman’ın emriyle, kesin olmamakla birlikte Eyyûbî tarafından hazırlanan versiyonuyla Türkçeleştirilmiştir. Geniş halk kitlelerinin ilgisine mazhar olan bu metin böylece klasik Türk edebiyatında önemli bir konuma yükselir. Metnin önemi, papağan tarafından anlatılan hikâyeler aracılığıyla verilen öğütlerin, dönemin genel yaşayışına ve ahlâk anlayışına ilişkin bilgiler vermesinden gelir. Metinde kadın-erkek ilişkilerinin değerlendirilişi bilhassa ilginçtir. Bu makalede, Tûtî-nâme adlı eserdeki kadınlık ve erkeklik rolleri, aile ve iffet gibi konular bağlamında ele alınacaktır. Tûtî-nâme gibi farklı kültürlerden izler taşıyan ve bir kültürden diğerine yapılan aktarım ve çevirilerle zenginleşen bir metnin bu odaklarla ele alınması, bu kültürler arasındaki geçişliliği tartışmak, birbirlerine karşıtlık içinde kurulan kadınlık-erkeklik rollerini değerlendirmek ve aile kavramına temel oluşturan değerleri inceleyebilmek için gereklidir.
Kaynakça
- Ağaoğlu, Âdem (2012). Tûtînâme (Metin ve İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
- Atalas, Burcu (2010). Tûtînâme Metin ve İnceleme (88a-177b). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Develioğlu, Ferit (1993). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- Direkci, Bekir (2019). Tûtînâme (Giriş-Tenkitli Metin-Tıpkı Basım-Sözlük). Konya: Palet Yayınları.
- Gür, Nagihan (2014). Tûtînâme. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Kaçar, Irmak, Zühal Ölmez (2020). “Latîfî’nin Mazhar’ul Acâyib’inin Türkçe Tûtînâme Tercümeleri Arasındaki Yeri”. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8: 89-106.
- Kavrukçu, Hasan,Tuba Gül Koşar (2023). Kök Değerler Açısından Tûtî-Nâme. Ihlamur Akademi.
- Kesler, Hülya (2010). Tûtînâme Metin ve İnceleme (1b-88a). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Kutlu, Şemseddin (?). Tûtî-nâme. İstanbul: Tercüman Yayınları 1001 Temel Eser.
- Necatigil, Behçet (2009). “Tûtînâme Üzerine.” Tûtînâme. İstanbul: Can Yayınları.
- Öztelli, Cahit (1976). “Tûtînâme Üzerine Bilgiler.” Sivas Folkloru. 46: 3-7.
- ---------------- (1977). “Tûtînâme İçin Son Araştırma.” Sivas Folkloru. 54: 3.
- Peirce, Leslie P. (2000). “Ekberiyet, Cinsellik ve Toplum Düzeni: Toplumsal Cinsiyetle İlgili Osmanlı Söz Dağarcığı.” Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları. ed. Madeline Zilfi. çev. Necmiye Alpay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 161-187.
- Schick, İrvin Cemil (2011). “Osmanlı ve Türk Erotik Edebiyatında Toplumsal Cinsiyetin ve Cinselliğin Temsili”.
- Bedeni, Toplumu Kâinatı Yazmak İslâm, Cinsiyet ve Kültür Üzerine. hzl. ve çev. Pelin Tünaydın. İstanbul: İletişim Yayınları. 185-215.
- Sona, İbrahim (2012). Türk Edebiyatında Tûtî-Nâme Hikâyeleri (İnceleme-Tenkitli Metin). Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
- ----------------- (2012). “1538 Tarihli İlk Türkçe Tûtî-nâme Çevirisi.” Turkish Studies. 7: 2299-2311.
- Yılmaz, Kadriye (2007). “Tûtînâme’deki Hikâyelerin Anlatı Düzlemlerinin Şematik Sunumu.” TDEAD. 1: 303-312.
- Yuval-Davis, Nira (2003). Cinsiyet ve Millet. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Zilfi, Madeline (2000). Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları. ed. Madeline Zilfi. çev. Necmiye Alpay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Osmanlı Sahası Klasik Türk Edebiyatı |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ocak 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 20 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 9 Ocak 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 10 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
İlgi, katkı ve desteğiniz için teşekkür eder, iyi çalışmalar dileriz.
