Institutional Reform in Healthcare and Evidence-Based Policymaking

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 11, 77 - 84, 30.06.2025

Recep Fedai

Öz

This study examines the impact of health reforms implemented in Turkey since 2003 on the institutional and functional transformation of the Ministry of Health. With the enactment of Decree Law No. 663, the Ministry shifted from a service provider role to a regulatory and strategic planning authority, marking a pivotal moment in the restructuring of the healthcare system. The reform process introduced new governance mechanisms, redefined public-private sector relations, and promoted data-driven decision-making in health policy. This transformation is analyzed in terms of institutional structure, equity, financial sustainability, and public interest principles. The findings suggest that while the reforms contributed significantly to the modernization of Turkey’s healthcare system, they also revealed persistent structural challenges related to local needs, resource management, and administrative transparency.

Anahtar Kelimeler

Health transformation , Evidence-based policy , Ministry of Health.

Sağlık Hizmetleri Sunumunda Kurumsal Dönüşüm

Öz

Mevcut çalışma, Türkiye’de 2003 yılından itibaren uygulanan sağlık reformlarının, Sağlık Bakanlığı’nın kurumsal ve işlevsel yapısındaki dönüşüm üzerindeki etkilerini incelemektedir. 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile birlikte Bakanlığın hizmet sunumundan çekilerek düzenleyici ve planlayıcı bir role evrilmesi, sağlık sisteminin yeniden yapılandırılmasında kritik bir eşik olmuştur. Reform sürecinde geliştirilen yeni yönetişim mekanizmaları, kamu-özel sektör ilişkilerinin yeniden tanımlanmasını ve sağlık politikalarında veri temelli karar alma eğilimlerinin güçlenmesini beraberinde getirmiştir. Çalışmada, bu dönüşümün sağlık örgütlenmesi üzerindeki etkileri; kurumsal yapı, eşitlik, mali sürdürülebilirlik ve kamu yararı ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, reformların sağlık sisteminin modernizasyonuna katkı sağladığını, ancak yerel ihtiyaçlar, kaynak yönetimi ve yönetsel şeffaflık açısından bazı yapısal sorunları da beraberinde getirdiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlıkta dönüşüm , Kanıta dayalı politika , Sağlık Bakanlığı.

Kaynakça

• Akdağ, R. (2007). Nereden nereye: Türkiye sağlıkta dönüşüm programı. Ankara: Sağlık Bakanlığı.
• Balcı, A., & Kırılmaz, H. (2007). Yeni kamu yönetimi anlayışının Türk sağlık sektörüne yansımaları. In C. C. Aktan & U. Saran (Eds.), Sağlık ekonomisi ve sağlık yönetimi (pp. 134–165). İstanbul: Aura Kitapları.
• Belek, İ. (2012). Sağlıkta dönüşüm: Halkın sağlığına emperyalist saldırı. İstanbul: Yazılama Yayınevi.
• Brownson, R. C., Chriqui, J. F., & Stamatakis, K. A. (2009). Understanding evidence-based public health policy. American Journal of Public Health, 99(9), 1576–1583.
• Çelikay, F., & Gümüş, E. (2011). Sağlıkta dönüşümün ampirik analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(3), 55–92. Erol, H., & Özdemir, A. (2014). Türkiye’de sağlık reformları ve sağlık harcamalarının değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 4(1), 9–34.
• Karasu, K. (2011). Sağlık hizmetlerinin örgütlenmesinde kamu-özel ortaklığı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(3), 217–262.
• Koplay, A. (2012). 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının teşkilat ve görevleri hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin getirdiği yenilikler. Denetim, 25(120), 34–41.
• Sağlık Bakanlığı. (2003). Sağlıkta dönüşüm. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Sağlık Bakanlığı. (2007). Türkiye’de sağlığa bakış 2007. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Şahin, İ. (2019). Sağlıkta dönüşüm programının sağlık politikalarına etkisi. Sağlık ve Toplum, 29(2), 45–60.
• TÜSİAD. (2004). Sağlıklı bir gelecek: Sağlık reformu yolunda uygulanabilir çözüm önerileri. İstanbul: TÜSİAD Yayınları. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı. Ankara. Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/2024-yili-cumhurbaskanligi-yillik-programi-resmi-gazetede-yayimlanmistir/SBB+1SGB MEB+1
• Sayıştay Başkanlığı. (2022). Sağlık Bakanlığı 2022 Yılı Denetim Raporu. Ankara. Erişim adresi: https://www.sayistay.gov.tr/reports/2joj61Koby-saglik-bakanligiMedimagazin+4Sayıştay+4Sayıştay+4
• Sayıştay Başkanlığı. (2023). Sağlık Bakanlığı 2023 Yılı Denetim Raporu. Ankara. Erişim adresi: https://www.sayistay.gov.tr/reports/download/9XQWOdRQpN-saglik-bakanligiSayıştay
• OECD. (2023). Health at a Glance 2023: OECD Indicators. Paris: OECD Publishing. Erişim adresi: https://www.oecd.org/en/publications/2023/11/health-at-a-glance-2023_e04f8239.htmlOECD+3OECD+3OECD+3
• TÜİK. (2023). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2022. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim adresi: https://www.saglik.gov.tr/TR-103184/saglik-istatistikleri-yilligi-2022-yayinlanmistir.htmlSağlık Bakanlığı+1Sağlık Bakanlığı+1
• TÜSEB. (2022). Türkiye Dijital Sağlık Raporu. Ankara: Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı. Erişim adresi: https://files.tuseb.gov.tr/tuseb/files/yayinlar/dijital-tuseb-strateji-ve-vizyon-calistayi-raporu.pdfTUSEB Files
• TÜSİAD. (2021). Sağlıkta Gelecek: Politika Önerileri. İstanbul: Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği. Erişim adresi: https://www.tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/3599-saglikli-bir-gelecek-saglik-reformu-yolunda-uygulanabilir-cozum-onerileriTÜSİAD+1TÜSİAD+1
• TEPAV. (2020). Sağlık Reformları ve Ekonomik Etkileri Raporu. Ankara: Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. Erişim adresi: https://tepav.s3.eu-west-1.amazonaws.com/upload/files/1588999081-4.COVID_19_ve_Normallesme.pdf