GEÇİCİLİK VE KALICILIK ARASINDA: CANAN TOLON’UN SANATINA ZAMANIN YANSIMASI

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 83 - 100, 25.02.2025

Bahar Karaman Güvenç

Öz

Zaman konusunda toplumsal uzlaşı için genellikle saat ve takvimler kullanılmaktadır. Bunlar toplumsal düzenin sağlanması için var edildiğinden genellikle sorgulanmadan kabul edilirler. Hayatın önemli bir parçası olan zaman, sanatın içinde de çok boyutlu halleri ile yer alır. Sanatta zaman; bir sembol veya metafor, sürecin görsel betimlemesi ya da sürecin bir parçası şeklinde ele alınabilmektedir. Bu araştırmada Canan Tolon’un sanat uygulamalarında geçicilik ve kalıcılık arasında zamanı nasıl ele aldığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada, sanatçıya ait dokümanlar incelenerek analiz yapılmıştır. Sanatçının uygulamalarında zamanın şimdi üzerinden geçmiş ve gelecek bağlarının olduğu görülmüştür. Sanatçının yapıtlarında entropi ve rastlantısallığı içeren teknik, uygulama ve sergileme süreçleri bağlamında zaman ile ilişkiler kurulabilmektedir. Sanatçı ayrıca zaman ötesi; çağdaş yaşam gerçeklikleri ve gerçek olmayan arasında yokluk ile çok boyutlu bakışlar eğiliminde çalışmalarını yürütebilmektedir. Sonuç olarak Canan Tolon, zamanı mekânlarla bütünleştirip parçalanmış zaman dilimleri olarak bir araya getirmekte ve yeni gerçeklikler ile anlam, zaman ve mekân bakımından çoklu bakışa açık yapıtlar ortaya koymaktadır. Canan Tolon’un çalışmaları zaman boyutunda incelendiğinde kalıcılığa karşılık geçiciliği vurguladığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Canan Tolon, Sanat, Zaman

Between Transience And Permanence: The Reflection Of Time In Canan Tolon's Art

Öz

Clock and calendars are generally used for social consensus on time. Since they exist to ensure social order, they are generally accepted without question. Time, which is an important part of life, also takes place in art in multidimensional forms. Time in art can be handled as a symbol or metaphor, a visual description of the process or a part of the process. In this research, it is aimed to reveal how Canan Tolon handles time between transience and permanence in her art practices. In the research, the documents belonging to the artist were analysed. In the artist's practices, it was seen that time has past and future connections through the present. In the artist's works, relationships with time can be established in the context of technique, application and exhibition processes involving entropy and randomness. The artist is also able to carry out her works in the tendency of timelessness, absence and multidimensional views between contemporary life realities and unreality. As a result, Canan Tolon integrates time with spaces and brings them together as fragmented time periods and creates works open to multiple perspectives in terms of new realities and meaning, time and space. When Canan Tolon's works are analysed in terms of time, it is seen that she emphasises transience as opposed to permanence.

Anahtar Kelimeler

Canan Tolon, Art, Time

Kaynakça

• Alp, K. Ö. (2015). Postmodern resimde zaman-mekân temsili, FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 317-333.
• Bahadır, A. (2023). Enstalasyon sanatında kurgusal zaman-mekân; eşzamanlılık. Kesit Akademi Dergisi, 9(34), 199-217.
• Bardon, A. (2021). Zaman felsefesinin kısa tarihi, Çev. Özgür Yalçın, Türkiye İş Bankası Kültür. Orijinal basım tarihi: 2013.
• Bergson, H. (1986). Yaratıcı tekâmül, Çev. M. Şekip Tunç, M.E.B.
• Bergson, H. (2007). Madde ve bellek, Dost. Orijinal basım tarihi: 1939.
• Bretkelly-Chalmers, K. (2019). Time, duration and change in contemporary art: beyond the clock, intellect, Limited ProQuest Ebook Central http://ebookcentral.proquest.com/lib/anadolu/detail.action?docID=5629773.
• Ceylan, E. (2022). Canan Tolon Hasar, Arter Yayınları. https://books.google.com.tr/books?id=9tnEEAAAQBAJ&pg=PA7&hl=tr&source=gbs_toc_r&cad=2#v=onepage&q&f=false
• Contemporary art magazine, (2014). Canan Tolon: LIKE. http://thisistomorrow.info/articles/canan-tolon-like
• Dilber, K. C. (2019). Zamanın belleğine bir bakış, İdil Sanat Dergisi, 8, 55. http://doi.org.10.7816/idil-08-55-03
• Erdoğan, E., Yıldız, Z. (2018). Zaman ve mekân kavramları arasındaki paradoksal ilişkinin “Bulut atlası” filmi üzerinden okunması, METU JFA, 35(1) 1-25, http://doi.org.//4305/METU JFA.2018.11.
• Ezik, A. (2024). Bir Hakikatin peşinde; Havadan sudan şeyler, https://argonotlar.com/bir-hakikatin-pesinde-havadan-sudan-seyler/
• Giddens, A. (1994), Modernliğin Sonuçları, Çev. E. Kuşdil, Ayrıntı.
• Hart-Davis, A. (2013). Zaman kitabı zamanın gizemi nedir, nasıl ilerler, nasıl ölçeriz?, Çev. Cem Duran, NTV yayınları. Orijinal Basım Tarihi: 2011.
• Harvey, D. (2019). Postmodernliğin durumu, Çev. Sungur Savran, Metis.
• İzmirli, A. (2019). “Canan Tolon sen söyle diyor: Her yorum öznel hiçbiri yanlış değil. https://www.diken.com.tr/canan-tolon-sen-soyle-diyor-her-yorum-oznel-hicbiri-yanlis-degil/
• Karacalı Annepcioğlu, H.; Kurt, C., (2019). Bellek ve sanat ilişkisi: Canan Tolon ve Sarkis Zabunyan, Art-Sanat, 12, 223-241. https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.12.0019
• Karmaz, E. (2018). Zaman kavramının dönüşümü, Toplum ve Kültür Araştırmaları, 2, 69-86.
• Kılıçlar, A., Şahin, A. (2020). Zaman kavramına bir bakış: Boş olan zaman mıdır yoksa insan mı?, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 2253-2276.
• Krugliak, A. (2012). Canan Tolon Installation: Time After Time, https://events.umich.edu/event/10376
• Leppert, R. (2009). Sanatta anlamın görüntüsü İmgelerin toplumsal işlevi, Ayrıntı Yayınları, Orijinal basım tarihi: 1996.
• Lewallen, C. (2009). “Canan Tolon ile söyleşi”, Edt. Deniz Artun, İçinde Resme Bakan Yazılar II, Resme Bakan Yazılar, Galeri Nev.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma Desen ve uygulama için bir rehber. Jossey-Bass. Orijinal basım tarihi: 2009.
• Polomar, M. K. (2014), Canan Tolon: Sidesteps, https://www.studiointernational.com/canan-tolon-sidesteps-at-parasol-unit-london
• Sayın, M. (2019). “Bellek” ve “Zaman” kavramları ışığında Modiano'nun en uzağından unutuşun adlı yapıtına genel bakış”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1): 1425-1433
• Sertkaya, O. F. (2011). Kelime dağarcığımızdan: Vakit/Zaman/Çağ bildiren ifadelerde kullanılan sularında kelimesinin etimolojisi, Türk Dili ve Edebiyat Dergisi, 7(10), 121-128.
• Saybaşlı, N. (2017). Sanat sahada görsel kültür çalışmalarında etnografik bilgi, Metis.
• Tolon, C. (2024a). Canan Tolon ve gizli yaşamın süreçleri [Röportaj]. Art Column: Ümmühan Kazanç. https://artcolumn.com.tr/canan-tolon-ve-gizli-yasamin-surecleri/
• Tolon, C. (2024b). Canan Tolon boğazdaki balıklar tükenmeden, [Röportaj] Fashion and travel https://fashiontravelmagazine.com/canan-tolon-bogazdaki-baliklar-tukenmeden/
• Tolon, C. (2007). Acil Çıkış, Aynalar ve merdivenler, 230x120x150cm. http://www.canantolon.com/EXHIBITIONS/ExhibitionEmergency/emergExit9.html
• Tolon, C. (2009). Her şey tıkırında, Edt. Deniz Artun, İçinde Resme Bakan Yazılar II, Galeri Nev.
• Tolon, C. (2004). Geçmişsiz gelecek, Norgunk.
• Tolon, C. (t.y.). Canan Tolon ile söyleşi, https://www.beralmadra.net/wp-content/uploads/2000/10/Interview-with-Canan-Tolon-%C4%B0pek-Duben.pdf
• Tolon, C. (1986-1999). “Geçmişsiz gelecek” [Özgün Eser]. https://www.artsy.net/artwork/canan-tolon-futur-imparfait
• Tolon, C. (2005). Tıkırında her şey, No:4, [Özgün Eser]. https://www.galerinevistanbul.com/tr/artworks/9507-canan-tolon-tikirinda-her-sey-no.4-2005/
• Tolon, C. (1955) Tuval üzerine pas ve pigment, [Özgün Eser]. https://artam.com/makaleler/konular-konuklar/canan-tolon-zamanin-izlerini-gosteriyor
• Tolon, C. (2023). Havadan Sudan 1, Özgün Eser. https://argonotlar.com/bir-hakikatin-pesinde-havadan-sudan-seyler/
• Tolon, C. (1992). İsimsiz, [Özgün Eser]. 2016, Küratör: Çelenk Bafra ve Paolo Colombo "Gidene Kadar: Doğa ve Sürdürülebilirlik Üzerine Bir Sergi" sergi kataloğu,https://www.khi.fi.it/en/aktuelles/veranstaltungen/2020/12/Roots_in_Resistance_Vegetal_Life_in_the_Contemporary_Ecoart_Practices_from_Turkey.php
• Tolon, C. (1994). Baskı altında- Under pressure, yerleştirme, [Özgün Eser]. https://www.galerinevistanbul.com/artworks/9495-canan-tolon-under-pressure-1994/
• Tolon, C. (1991). Natürmortlar serisinden, [Özgün Eser]. https://www.mackasanatgalerisi.com/2021oncesiturkce/Exhibitions/Canan-Tolon-1990--1991-0
• Tolon, C. (1990). İsimsiz, [Özgün Eser]. https://www.artsy.net/artwork/canan-tolon-untitled
• Tolon, C. (2022). Tunnel Vision 4, Özgün Eser. https://dirimart.com/Artists/Canan_Tolon/26
• Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/
• Von Linten Gallery (2024). Canan Tolon, https://1995-2015.undo.net/it/mostra/182736
• Yenişehirlioğlu, F. (1989-1990). Ankara Vakkoroma kültür matineleri ve Ankara- Urart Sanat Galerisi, [Konuşma Metni]. https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/1322/98762.pdf?sequ
• Yılmaz, M. (2013). Modernden postmoderne sanat, Ütopya.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.