COMPARATIVE ANALYSIS OF RUSSIAN AND AZERBAIJANI PROVERBS CONTAINING “MOTHER” CONCEPT

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 23 - 40, 30.06.2021

Elnura Verdiyeva

Öz

If we look at recent researches on the study of concepts, we can see that they are mainly one-sided. The specific concept is sometimes involved in research without taking into account its connections with other concepts, points of intersection. It is almost impossible to see the comparison of this concept to similar concepts in other languages. In fact, by this way it is possible to determine the place and importance of a particular concept within the conceptosphere of a language. However, in order to determine the place of any concept, especially the concept of a person, in the mental thinking, daily life and moral values of a people, it is necessary to compare it with different concepts. The main relevance of our research is the wide coverage of such comparisons. In the research, the concept of "mother" is involved in the study within the framework of family relations – mother-father, mother-daughter, mother-son relations. On the other hand, concepts such as “stepmother” and “mother-in-law” that arise from the concept of “mother” also contribute to the overall picture of the concept of “mother” by engaging in research through a comparative method. The study is conducted not only within the Azerbaijani language, but also in comparison with the conceptosphere and paremiology of the Russian language, which allows to identify similarities and differences between the attitude of Azerbaijanis and Russians to the mother.

Anahtar Kelimeler

Concept, Proverbs, Family Relations, Cognitive Linguistics

“ANNE” KAVRAMININ KULLANILDIĞI RUS VE AZERBAYCAN ATASÖZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Kavramların incelenmesiyle ilgili son araştırmalara bakarsak, onların çoğunun tek taraflı yürütüldüğünü görebiliriz. Belirli bir kavram bazen onun diğer kavramlarla bağlantıları dikkate alınmadan, başka dillerdeki benzer kavramlarla karşılaştırılmadan araştırmaya dahil edilir. Aslında, bu yolla bir kavramın bir dilin kavram sahası içindeki yerini ve önemini belirlemek mümkündür. Ancak herhangi bir kavramın, özellikle de kişilerle bağlı kavramların, bir insanın düşüncesinde, günlük yaşamında ve ahlaki değerlerindeki yerini belirlemek için, onu farklı kavramlarla karşılaştırmak gerekir. Çalışmamızın en önemli yönü bu tür karşılaştırmaların geniş çapta kullanılmasıdır. Çalışmada aile, yani anne-baba, anne-kız, anne-oğul ilişkileri çerçevesinde “anne” kavramı incelenir. Öte yandan “anne” kavramından doğan “analık” ve “kaynana” gibi kavramlar da karşılaştırmalı bir yöntemle incelenerek “anne” kavramının genel resmine katkıda bulunmaktadır. Çalışma sadece Azerbaycan Türkçesinin sınırları içinde değil, aynı zamanda Azerbaycan Türklerinin ve Rusların anneye karşı tutumları arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirlemeye olanak sağlayan Rus dilinin kavram sahası ve paremiyolojisi ile karşılaştırmalı şekilde yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kavram, Atasözleri, Aile İlişkileri, Bilişsel Dilbilim

Kaynakça

• Bəydilli, C. Atalar sözü – Bakı: Öndər, – 2004. – 264 s.
• Cəfərova, A. Azərbaycan folkloru antologiyası. XXIII kitab (Naxçıvan nümunələri): [2 cilddə] – Bakı: Nurlan, – c. 2. – 2011. – 360 s.
• Həkimov, M.İ. Xalqımızın deyimləri və duyumları – Bakı: Maarif, – 1986. – 392 s.
• Həmidov, İ.H. Azərbaycanca-rusca, rusca-azərbaycanca atalar sözləri və zərbi-məsəllər lüğəti / İ.H.Həmidov, B.H.Axundov, L.İ. Həmidova – Bakı: Təhsil, – 2009. – 560 s.
• Məlikova, İ. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri – Bakı: Ecoprint, – 2006. – 168 s.
• Vəfalı, A. Atalar sözü – ağlın gözü (dünya xalqlarının atalar sözü və məsəlləri) – Bakı: Elm, – 2012. – 1216 s.
• Yaqubqızı, M. Atalar sözləri – Bakı: Nurlan, – 2013. – 476 s.
• Даль, В.И. Пословицы русского народа: [в 2 томах] – Москва: Художественная литература, – т.1. – 1984. – 382 с.
• Демьянков, В.З. Понятие и концепт в художественной литературе и научном языке – Москва: Вопросы фи¬лологии, – 2001. №1, – с. 26-33.
• Жигулёв, А.М. Русские пословицы и поговорки – Москва: Наука, – 1969. – 448 с.
• Ибрагимова, Р.С. Концепт как универсальное и национально-специфическое явление – Чита: Молодой учёный, – 2010. №5 (16) , – с. 27-29.
• Колесов, В.В. Концепт культуры: образ – понятие – символ – Санкт-Петербург: Вестник СПбГУ, 1992. Серия 2, Выпуск 3 (№16), с. 3-40.
• Колпакова, Н.П. Избранные пословицы и поговорки русского народа / сост. Н.П.Колпакова, М.Я.Мельц, Г.Г.Шаповалова – Москва: Художественная литература, – 1957. – 205 с.
• Красавский, Н.А. Концепты «мудрость», «терпение», «целеустремленность» и «любовь» в аксеологической картине мира Германа Гессе – Киев: Человек. Язык. Куль-тура: сборник научных статей посвящ. 60-летнему юбилею проф. В.И.Ка¬расика [в 2 томах] – т.1. – 2013. – с. 75-84.
• Кубрякова, Е.С. Краткий словарь когнитивных терминов / Е.С.Кубрякова, В.З.Демьянков, Ю.Г.Панкрац [и др.] – Москва: Изд-во МГУ, – 1996. – 245 с.
• Нерознак, В.П. Русская словесность: От теории словесности к структуре текста. Антология – Москва: Academia, – 1997. – 320 с.
• Пименова, М.В. К вопросу о методике концептуальных исследований (на примере концепта звезда) – Москва; Архангельск: Проблемы концептуализации действительности и моделирования языковой картины мира: сборник научных трудов, – 2009. Выпуск 4, – с. 140-153.
• Прокошева, К.Н. Сказано – связано. Пословицы и поговорки Прикамья – Пермь: Пермское книжное издательство, – 1988. – 324 с.
• Рыбникова, М.А. Русские пословицы и поговорки – Москва: Изд-во АН СССР, – 1961. – 230 с.
• Селиванов, Ф.М. Русские пословицы и поговорки / сост. Ф.М.Селиванов, Б.П.Кирдан, В.П.Аникин – Москва:Художественная литература, – 1988. – 431 с.
• Спирин, А.С. Русские пословицы. Сборник русских народных пословиц и поговорок, присловиц, молвушек, приговорок, присказок, крылатых выражений литературного происхождения – Ростов-на-Дону: изд-во Ростовского-на-Дону гос. ун.-та, – 1985. – 208 с.
• Ставшина, Н.А. Фразеологический словарь русских говоров Нижней Печоры: проект словаря [электронный вариант] – Сыктывкар: – 2008. – 776 с.
• Уваров, Н.А. Тёща моя... И в шутку, и всерьез – Москва: Инфра-Инженерия, – 2014. – 96 с. Tarihi: 0