KEMALİZM VE SEKÜLER FUNDAMENTALİZM

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 17, 29.06.2019

Fatih Şahbaz

Öz

Dinin siyasete alet edilmemesi, din ve devlet işlerinin
birbiri ile ayrıştırılması ve toplumsal dini görünümün laiklik ile dengeli bir
görünüm arz etmesi meselesi uzun yıllardır dünyanın ve ülkemizin gündemindedir.
Gerek dünyada gerekse de ülkemizde dinin toplumsal görünümü arttıkça din ve
siyaset ilişkisi daha da tartışmalı hale gelmektedir. Kamusal ve toplumsal
alanda dini referansların yoğunlaştığı durumlarda Kemalist ideoloji özellikle
laiklik ve modernizm ilkeleri bağlamında çeşitli refleksler ortaya koymaktadır.
Kemalist ideolojinin ilkeleri açısından “sekülerlik ve laiklik” kavramları uygulama
bağlamında seküler fundamentalizm olarak karşımıza çıkmakta; din ve siyaset
ilişkisinin Türkiye’ye yönelik değerlendirmesinde farklı bir bakış açısı
sunmaktadır.   

Kemalizm, sekülerizm ve fundamentalizmi tartışmak için
öncelikle bu kavramların kavramsal çerçevesini çizmek gerekmektedir. Çalışmada
laiklik, sekülerizm ve fundamentalizm ilişkisi bağlamında Kemalizm’in Türkiye
uygulamalarının nasıl seküler fundamentalizme dönüştüğü tartışılmaktadır.
Sekülerizm daha çok toplumsal yaşamın bir parçası olarak değerlendirilirken
laiklik rejimin korunması noktasında siyasal bir kavram olarak
nitelendirilmektedir. Çalışma sonuç olarak, kavramsal farklılıkların yanı sıra
Kemalist ideolojinin laiklik ilkesinin uygulanmasının seküler fundamentalizme dönüştüğünü
vurgulamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Kemalizm, Sekülerizm, Fundamentalizm, Seküler Fundamentalizm, Laiklik, Modernleşme

KEMALISM AND SECULAR FUNDAMENTALISM

Öz

The
issue concerning religion should not be an instrument for politics; the
separation of religion and state affairs and the social religious appearance to
have a balanced appearance with secularism has long been in the agenda of the
world and our country. As the social aspect of religion grows, the relationship
between religion and politics is becoming more controversial in the world, as
well as in our country. When religious references are concentrated in public
and social space, Kemalist ideology reveals various reflexes, especially in the
context of the principles of secularism and modernism. In terms of the
principles of Kemalist ideology, secularism emerge as secular fundamentalism;
offering a different perspective in the assessment of the relationship between
religion and politics in Turkey.

In order to discuss Kemalism, secularism and
fundamentalism, it is primarily necessary to draw the conceptional framework of
these concepts. In the study, how the Turkey practices of Kemalism were transformed
to fundamentalizm is discussed within the context of secularism and
fundamentalism relationship. While secularism is mostly evaluated as a part of
social life, it is described as a political concept in the point of the defense
of secular regime. Study as a result points that Kemalist ideologies practice
of secularity principle, besides the conceptual differences was transformed
into secular fundamentalism.

Anahtar Kelimeler

Kemalism, Secularism, Fundamentalism, Secular Fundamentalism

Kaynakça

• Aydın, İbrahim Hakkı. 2011. Seküler Ahlak Bağlamında Din Ahlak İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 35, s.3.
• Beriş, H. Emrah. 2004. Kemalist Devrimden Muhafazakâr Kemalizm’e. Liberal Düşünce Dergisi, Sayı: 34
• Bezci, Bünyamin. 2015. Sekülarizm ve Laikliği Demokrasi Bağlamında Tartışmak. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, Cilt:1, Sayı:2
• Bilgin, Mehmet Fevzi. 2007. John Rawls: Siyasal Liberalizm. Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Bilgin, Oğuzhan. 2018. Türk Milliyetçiliği ve Kemalizm Meselesi Hegemonya, Asimilasyon, Mücadele, Akademik Hassasiyetler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 10
• Conkle, Daniel O. 1996. Secular Fundamentalism, Religious Fundamentalism, and the Search for Truth in Contemporary America, 12 Journal of Law and Religion, Articles by Maurer Faculty
• Çelik, Nur Betül. 2001. Kemalist Düşüncenin Osmanlı Kaynakları. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İletişim Yayınları, C: 2
• Duman, M. Zeki. 2010. Türkiye’de Laiklik Sorununun Siyasal Temelleri, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt: 7, Sayı:2
• Ercins, Gülay. 2009. Küreselleştirici Modernliğin Bir Antitezi: Fundamentalizm. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt: 6, Sayı:1
• Ercins, Gülay. 2013. Demokrasinin Bir Önkoşulu Olarak Kamusal Alan ve Türkiye’de Kamusal Alan Algısı, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 1
• Erdoğan, Mustafa. 1995. Sekülerizm, Laiklik ve Din. Journal of Islamic Research, Vol: 8, No: 3-4
• Hasanov, Bahram. 2016. Dini Fundamentalizmi Ayakta Tutan Faktörler, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:16, Sayı: 3
• Heywood, Andrew, Dini Fundamentalizm, Siyasal İdeolojiler, Çev: Ahmet K. Bayram ve diğerleri, Adres Yayınları, Mart 2013, 5. Baskı, s. 281
• İrem, Nazım. 2004. Jakobenizm-Cumhuriyetçilik Açmazında Kemalist Radikalizm. Journal of Faculty of Business, Cilt: 5, Sayı: 2, s.2.
• Kanık, Cengiz. 2015. Seküler ve Dinsel Aşınan Sınırlar: Nilüfer Göle, Çev: Erkan Ünal, Metis Yayınevi, Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1
• Kirman, M. Ali. 2008. Sekülerleşme Yanlışlandı. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 1
• Subaşı, Necdet. 1995. Fundamentalizm, İslam ve Hayat. İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt:8, Sayı: 3-4
• Yılmaz Alim. 2018. Siyaset, Bilgi ve Ahlak, Liberte Yayınları, Ankara.
• Yılmaz Alim. 2017. Anayasa, Değişim ve Türkiye, Liberal Düşünce, ss.57-69.
• Zürcher, E. Jan. 2001. Kemalist Düşüncenin Osmanlı Kaynakları. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İletişim Yayınları, Cilt: 2
• İnternet Kaynakları:
• (dergipark.gov.tr/download/article-file/301363, Erişim Tarihi: 23.04.2019).
• (https://www.sabah.com.tr/yazarlar/hanioglu/2017/06/11/kulturel-hegemonya-ve-muhafazakrlik, Erişim Tarihi: 20.04.2019).
• (https://www.urbandictionary.com/define.php?term=Secular-Fundamentalism, Erişim Tarihi: 23.04.2019).