BULGARİSTAN’DA TÜRK VARLIĞI VE NÜFUSU (BULGAR İSTATİSTİK KURUMUNUN VERİLERİNE GÖRE 1880-2011)

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 85 - 88, 12.10.2020

Asım Korkmaz

Öz

Bulgaristan coğrafyası, tarihin ilk dönemlerinden beri doğudan batıya göç edenlerin uğrak yeri olmuştur. Bu coğrafyanın Avrupa'ya gelen halkların göç yolu üzerinde olması, tarih boyunca bölgenin demografik yapısını zenginleştirmiştir. Ayrıca bölgenin bitki örtüsünün ve iklimin zenginliği de burayı çekici bir yerleşim alanı haline getirmede etkili olmuştur. Bu nedenlerle Bulgaristan, değişik halkların yerleşimine tarihin farklı dönemlerinde aktif bir şekilde tanık olmuştur.
Karadeniz'in kuzeyinden Avrupa'ya gelen Türk boyları Tuna'yı geçerek Balkanlar'da Bulgar anakarasına yerleşmiştir. Özellikle Orta Çağ'da Oğurlar (Bulgarlar), Peçenekler, Uzlar ve Kuman-Kıpçaklar gibi Türk boyları burada Türk kimliğinin kazanılmasında rol oynamıştır. Karadeniz'in kuzeyinden gelen bu Türklerin bir süre sonra Hıristiyanlık inancına geçiş yapmalarının akabinde Müslüman Osmanlı Türkleri, inançlarının bir gereği olarak Karadeniz'in güneyinden 14. yüzyılda Bulgar coğrafyasında yerleşim faaliyetlerine başlamıştır. Zamanla tüm Bulgar coğrafyasını kapsayan Osmanlı fethi, burada Türk-İslam kimliği kazandırmıştır. Anadolu'daki Yörük-Türkmen grupları, Bulgaristan coğrafyasının farklı bölgelerine yerleşmiş, Bulgaristan'ın sosyo-kültürel ve etnik yapılarında köklü değişikliklere yol açmıştır. Bulgaristan'daki Osmanlı hakimiyeti, 19. yüzyılda milliyetçi hareketin etkisiyle sona ermiştir. Bulgaristan’da Osmanlı yönetiminin dışında kalan Müslüman Türklerin kaderi, dramatik olayları da beraberinde getirmiştir. Yüzyıllar öncesi geldikleri topraklarda gördükleri zulüm sonucu Müslüman Türkler, yeni bir vatan algısıyla atalarının geldikleri toprakları terk etmek zorunda kalmışlardır. Bu konuyu kapsayan önemli bir akademik çalışma, “Bulgaristan'da Türk Varlığı ve Nüfusu (Bulgar İstatistik Kurumunun Verilerine Göre) 1880-2011” başlığı altında Bülent Yıldırım tarafından bilim camiasına sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

BALKANLAR, BULGARİSTAN TARİHİ, BULGARİSTAN'DA MÜSLÜMAN TÜRK VARLIĞI