AHMET ARVASİ’NİN MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞI VE NEOPERENNİALİZM

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 79 - 106, 23.04.2021

Mustafa Şahin

Öz

Çalışmada Türk milliyetçiliği düşüncesinin önde gelen isimlerinden olan Ahmet Arvasi’nin milliyetçilik anlayışının milliyetçilik kuramları literatüründeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Arvasi’nin düşünür ve aksiyon insanı sıfatlarına birlikte sahip olması kendisinin seçilmesinde başat etkendir. Bu maksatla literatürde nispeten yeni kabul edilen neoperennializm kuramı ortaya konulmuş ve Arvasi’nin düşüncelerinin neoperennialist kurama uygunluğu eserleri üzerinden tartışılmıştır. Azar Gat’ın kuramının temel bileşenleri olarak tespit edilen; etnik kimlik-siyaset ilişkisi, milletlerin varlıkları meselesi, kültür ve akrabalık bağı ilişkisi, din-kimlik ilişkisi, ulusal ordu ve kitlesel eğitim meselesi, milletin oluşumu problemi, kimlik oluşumu ve öteki ilişkisi, milliyetçiliklerin tasnifi meselesi ve II. Dünya Savaşı’nın sosyal bilimlere etkisi değerlendirmeye kıstas alınan etkenlerdir. Çalışmada neoperennializmin, Arvasi çizgisindeki Türk milliyetçiliği düşüncesine uygun bir izah çerçevesi sunduğu görülmüştür. “İçtimai ırk” kavramının Arvasi’nin milliyetçilik anlayışının merkezinde yer almasının bu durumun temelini teşkil ettiği anlaşılmıştır. Çalışmada Arvasi’nin başta “Türk-İslam Ülküsü” olmak üzere temel kitapları ve kitaplaştırılmış gazete yazıları kaynak olarak kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arvasi, türk milliyetçiliği, milliyetçilik kuramları, Neoperennializm, Türk-İslam Ülküsü

AHMET ARVASİ'S CONCEPTION OF NATIONALISM AND NEOPERENNIALISM

Öz

In the study, the place of the nationalism conception of Ahmet Arvasi, one of the leading names of Turkish nationalist thought, in the nationalist theories’ literature was tried to be determined. The dominant factor in the selection of Arvasi is that he has the attributes of a thinker and an action person together. For this purpose, neoperennialism theory, which is considered relatively new in the literature, has been put forward and Arvasi's suitability to neoperennialist theory has been discussed through his works. The basic components of Azar Gat's theory are the relationship between ethnic identity and politics (1), the issue of the existence of nations (2), the relationship between culture and kinship (3), the relationship between religion and identity (4), the issue of the national army and mass education (5), the relationship between the formation of identity and the other (6) and the question of the classification of nationalisms with the impact of the World War II to the social sciences (7). The basic components of Azar Gat's theory were used as criteria in the evaluation. In the study, it was seen that neoperennialism offered an explanatory framework suitable for Turkish Nationalism through the Arvasi line. It has been understood that the concept of the “social race” is at the center of Arvasi's conception of nationalism constitutes the basis of this situation. In the study, Arvasi's basic books, especially “Turkish-Islamic Idealism”, and his newspaper articles in book form were used as a source.

Anahtar Kelimeler

Arvasi, Neoperennialism, Turkish Nationalism, Theories of Nationalism, Turkish İslamic İdeal

Kaynakça

• “’Kendini Arayan İnsan: Seyyid Ahmet Arvasi’”, Anadolu Ajansı, Aralık 30, 2020, Son Erişim Şubat 25, 2021, https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/kendini-arayan-insan-seyyid-ahmet-arvasi/2093302 .
• “Azar Gat,” Tel Aviv University, Son Erişim Ocak 1, 2021, Son Erişim Şubat 25, 2021, https://secdip.tau.ac.il/azargat .
• Arvasi, S. Ahmed. Hasbihal Cilt 4. İstanbul: Burak Yayınevi, 1990.
• Arvasi, S. Ahmed. Milletlerin İtibarı. İstanbul: Burak Yayınevi, 1996.
• Arvasi, S. Ahmed. Türk İslam Ülküsü I-II-III. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2009.
• Arvasi, S. Ahmed. Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2009.
• Arvasi, S. Ahmed. Hasbihal Cilt 1. İstanbul: Bilgeoğuz, 2008.
• Arvasi, S. Ahmed. Hasbihal Cilt 5. İstanbul: Bilgeoğuz, 2008.
• Arvasi, S. Ahmed. Hasbihal Cilt 6. İstanbul: Bilgeoğuz, 2008.
• Gat, Azar, Alexander Yakobson. Uluslar: Siyasi Etnisite ve Milliyetçiliğin Uzun Tarihi ve Derin Kökleri. Çev. Şeyma Özcan, İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2019.
• Grosby, Steven. “ Perennialism.” The Wiley Blackwell Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Nationalism. Ed. Stone, Dennis, Rizova, Smith, Hou, Wiley& Sons Ltd, 2016.
• Grosby, Steven. “Religion, ethnicity and nationalism: the uncertain perennialism of Adrian Hastings.” Nations and Nationalism. C.1, S. 9 (2003): 7-13.
• Kökrek, Zekeriya. “S. Ahmet Arvasî’yi Anlamaya Çalışmak”. Aralık 31, 2011, Son Erişim Ocak 2, 2021, https://haberiniz.com.tr/kose-yazilari/s-ahmet-arvasiyi-anlamaya-calismak-zekeriya-kokrek-31122011/ .
• Kökrek, Zekeriya. “İnsan, Sır, Şiir ve Arvasî”. Ocak 2, 2012, Son Erişim Ocak 2, 2021, https://haberiniz.com.tr/kose-yazilari/insan-sir-siir-ve-arvasi-zekeriya-kokrek-02012012/.
• Öksüz, İskender. “Milletler: Siyasî Etnisite ve Milliyetçiliğin Uzun Tarihi ve Derin Kökleri”. Tarih Kritik Dergisi, C. 2 S.1 (2016): 123-136.
• Özkırımlı, Umut. Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış. İstanbul: Sarmal Yayınları, 1999.
• Özkırımlı, Umut. Theories of Nationalism: A Critical Introduction. Third Edition, London: Red Globe Press, 2017.