Üniversite Öğrencilerinde Temel İhtiyaçların Karşılanma Düzeyinin Bazı Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 22, 199 - 223, 18.01.2012

Turgut Türkdoğan , Erdinç Duru

Öz

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin temel ihtiyaçlarının hangi düzeyde karşılanmakta olduğunu ve öğrencilerin ihtiyaç algıları üzerinde etkisi olabileceği düşünülen bağlamsal koşulların hangi sosyo-demografik değişkenlerle ilişkili olabileceğini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubu,  Pamukkale Üniversitesi’ nin dört yıllık eğitim veren fakültelerinde öğrenim gören 627 (350 kız, 277 erkek)  üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Öğrencilerin temel ihtiyaçlar doyumuna ilişkin algıları, Üniversite Öğrencileri Temel İhtiyaçlar Ölçeği ile ölçülmüş ve sosyo-demografik değişkenler için kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, verilerin türüne göre t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmış; F değerlerinin anlamlı olması durumunda farkın hangi gruplardan kaynaklandığını bulmak için Tukey testi uygulanmıştır. Bulgular, öğrencilerin en yüksek doyumu sevgi ve ait olma ihtiyacından algıladıklarını; öğrencilerin güç, eğlence ve özgürlük ihtiyaçlarının karşılanma düzeyine ilişkilen algıladıkları doyumun, görece daha düşük düzeyde ortaya çıktığı; fakat beş temel ihtiyacın karşılanma düzeyine ilişkin en düşük doyumun, hayatta kalma ihtiyacından algılanmakta olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, üniversite öğrencilerinde temel ihtiyaçların karşılanma düzeyine ilişkin 7’ li dereceleme ölçeği aracılığıyla elde edilen puanların, tüm ihtiyaç boyutları için nötr noktanın (4 puan düzeyi) üstünde olduğu söylenebilir. Ayrıca, öğrencilerin temel ihtiyaçlar doyumuna ilişkin algılarının cinsiyete, sınıf düzeyine, barınma durumuna, yerleşim birimine, ailenin gelir düzeyine, algılanan ekonomik doyuma göre anlamlı şekilde farklılaştığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

seçim kuramı, temel ihtiyaçlar, sosyo-demografik değişkenler, üniversite öğrencileri

The Investigation of the Fulfillment Level of Basic Needs in University Students According to Some Sociodemographic Variables

Öz

The aim of this study is to investigate the fulfillment level of basic needs of university students, and whether there is a difference in this level according to some socio-demographig variables in terms of students’ perceptions. The participants were 627 students (350 female and 277 male) attending different faculties in Pamukkale University. Students’ perceptions about basic needs satisfaction were measured with University Students Basic Needs Scale, and for sociodemographic variables, a form including personal knowledge was used. To analyze the data independent sample T test, Analysis of Variance (ANOVA) and Tukey test were used. Results show that, love and belonging is the most satisfied need in terms of students’ basic needs perception. Students’ perception about fulfillment level of power, fun and freedom needs are relatively lower that the others, but the lowest satisfied need is survival among the five basic needs. However, scores of university students’ fulfillment level of basic needs, which were measured with 7-point rating scale, are above the neutral point (4 point) for all dimensions of basic needs. Moreover, the students’ perceptions of fulfillment of basic needs significantly differentiated according to gender, grade, accomodation, settlement, level of family income and perceived economic satisfaction in some dimensions of needs. 

Anahtar Kelimeler

choice theory, basic needs, sociodemographic variables, university students

Kaynakça

• Avcı, S. (2004). Şehirsel yerleşmelerin belirlenmesinde kullanılan kriterler ve Türkiye örneği. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, 3(9), 9-28.
• Balat-Uyanık, G. (2007). İlköğretime başlayan çocukların anne babalarının çocuk yetiştirme tutumlarının okul öncesi eğitimden yararlanma düzeyine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 32(143), 89-99.
• Çelikkaleli, Ö. ve, Gündoğdu, M. (2005). Eğitim fakültesi öğrencilerinin psikolojik ihtiyaçları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(9), 43–53.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575,
• Diener, E., & Diener, M. (1995). Cross-cultural correlates of life satisfaction and self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 68(4), 653-666.
• Diener, E., & Fujita, F. (1995). Resources, personal strivings, and subjective well-being: A nomothetic and idiographic approach. Journal of Personality and Social Psychology, 68(5), 926-935.
• Diener, E., Diener, M., & Diener, C. (1995). Factors predicting the subjective well-being of nations. Journal of Personality and Social Psychology, 69(5), 851-864.
• Diener, E., Suh, E., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276-302.
• Doğan, T. (2004). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Frey, L.M., & Wilhite, K. (2005). Our five basic needs: Application for understanding the function of behavior. Intervention in School and Clinic, 40(3), 156-160. Glasser, W. (2001a). Choice theory in the classroom. New York: Harper Publishers.
• Glasser, W. (2001b). Counseling with choice theory: The new reality therapy. New York: Harper Collins Publishers.
• Glasser, W. (2005). Kişisel özgürlüğün psikolojisi: Seçim teorisi. Çeviren: M. İzmirli. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Gülcan, Y., Kuştepeli, Y., ve Aldemir, C. (2002). Yüksek öğretimde öğrenci doyumu: Kuramsal bir çerçeve ve görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 99-114.
• Gündoğar, D., Sallan-Gül, S., Uskun, E., Demirci, S., ve Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10(1), 14-27.
• Haktanır, G., Aral, N., Alisinanoğlu, F., Baran, G., Başar, F., Köksal, A., ve Bulut, Ş. (1999).
• Türkiye’ de anne-baba tutumu araştırmalarına genel bir bakış. Bekir Onur (Ed.), Cumhuriyet ve çocuk, 331-334. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Hortaçsu, N., Oral, A., & Yasak-Gültekin, Y. (1991). Factors affecting relationships of Turkish adolescents with parents and same-sex friends. The Journal of Social Psychology, 131(3), 413-426.
• Kağıtçıbaşı, Ç., & Sunar, D. (1992). Family and socialization in Turkey. In J. L. Raopnarine ve D. B. Carter (Eds.). Parent-child socialization in diverse culture, 75-88. Norwood, NJ: Ablex.
• Karakitapoğlu-Aygün, Z. (2004). Self, ıidentity, and emotional well-being among Turkish university students. The Journal of Psychology, 138(5), 457-478.
• Karakitapoğlu-Aygün, Z., & İmamoğlu, E. O. (2002). Value domains of Turkish adults and university students. The Journal of Social Psychology, 142, 333-352.
• Kuzgun, Y. (1984). Edwards kişisel tercih envanterinin Türkiye'de güvenirlik ve geçerliliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17(1-2), 69-94.
• Myers, D. G., & Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological Science, 6(1), 10-19.
• Özgüngör, S. (2006). Üniversite öğrencilerinin amaç tarzlarının ve öğretmenlerinin özerklik destekleyici davranışlarına ilişkin algılarının öğrencinin motivasyonu ve akademik davranışlarıyla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 25(3), 27-36.
• Peterson, A.V. (2008). Pete’s pathogram: Pathway to success. US: Action Printing.
• Şahin-Fırat, N., Zoraloğlu, R. Y., Şahin, İ. ve Açıkgöz, K. (2009). Üniversite öğrencilerinin kültürel/sanatsal ve sportif etkinliğe katılma durumları. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi Kitabı. Çanakkale, Türkiye, 1-3 Mayıs.
• Toplum Gönüllüleri Vakfı, (2009). Üniversite gençliğinin ihtiyaçları araştırması. İstanbul: Toplum Gönüllüleri Vakfı Yayınları.
• Türkdoğan, T. (2010). Üniversite öğrencilerinde temel ihtiyaçların karşılanma düzeyinin öznel iyi oluş düzeyini yordamadaki rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Yalçın, A. F. (2007). Başarı kimliği geliştirme programının etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.