The Characteristics of Doctoral Dissertations of Educational Sciences in Turkey

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 24, 43 - 75, 03.01.2013

Orhan Fazlıoğulları , Nejla Kurul

Öz

                This study was carried on to describe the paradigmatic, methodological and thematic trends of education field and particularly educational sciences whose aim was researching and revealing educational reality, by examining the characteristics of doctoral dissertations prepared in the field.  Using content analysis technique, 1083 doctoral dissertations (648 dissertations in educational sciences departments; 435 dissertations teacher training departments), prepared between 1986 and 2007, were examined according to their basic characteristics, their preferred scientific research paradigms, their research methodology and themes. The data which were gathered by the data gathering form which was created based on similar research and doctoral dissertations, were analyzed for frequency distributions; subjected to cluster analysis to reveal specific groups of dissertations and ratio analysis based on years to examine trends. At the end of the analysis, which was performed based on Egon Guba's paradigmatic taxonomy (positivist, constructivist, critical); it was found that educational scientists were, no matter whether thesis advisor or author, mostly male; dominant paradigm in the dissertations was positivism (% 90,4); survey and experimental research designs were mostly preferred research designs; most of the dissertations' educational level was directed towards elementary and higher education level; most of the dissertations aimed to increase educational success and revealing attitude, problems, behaviors and beliefs of teachers and students, when some of the trends belong to characteristics of dissertations evaluated together, it was understood that non-positivist trends in education field and in particularly educational sciences in Turkey did not have a Khunian form (revolutional and incommensurable), non-positivist trends had a form which just increased the sorts of research techniques. 

Anahtar Kelimeler

Educational research, paradigm, research design, dissertation

Türkiyedeki Eğitim Bilimleri Doktora Tezlerinin Karakterisitkleri

Öz

Bu çalışma eğitim alanı ve özelde eğitim bilimlerinin, eğitimsel gerçekliğin araştırılması ve ortaya çıkartılmasında, sahip olduğu paradigmatik, araştırma yöntemleri ve tematik eğilimler açısından betimlenmesini alanda hazırlanmış olan doktora tezlerinin karakteristiklerinin incelenmesi yolu ile gerçekleştirmek amacıyla yürütülmüştür. 1986-2007 yılları arasında hazırlanmış 1083 doktora tezi (648 eğitim bilimleri tezi; 435 öğretmen yetiştirme tezi) temel karakteristikleri (yıl, cinsiyet, bölüm vb.), benimsediği bilimsel araştırma paradigmaları, araştırma yöntemleri ve işlediği temaları yönünden içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. İlgili araştırmaların ve doktora tezlerinin incelenmesi sonrasında geliştirilen veri toplama aracı (tez inceleme formu) ile toplanan veriler, sıklık dağılımları, yıllara göre eğilimleri ve belirgin grupların betimlenebilmesi amacıyla kümeleme çözümlemesiyle incelenmiştir. Egon Guba'nın (1990) üçlü paradigma (pozitivist, oluşturmacı, eleştirel) yapısına uygun olarak yapılan inceleme sonuncunda; eğitim araştırmacılarının hem danışman hem de araştırmacı olarak çoğunlukla erkek olduğu; tezlerde benimsenen egemen paradigmanın pozitivizm (% 90,4) olduğu; deneysel ve tarama gibi araştırma desenlerinin çoğunluğu oluşturduğu; en fazla ilköğretim ve yükseköğretim düzeyine yönelik tez yapıldığı; en fazla, erişiyi arttırmanın yolları ve öğrenci ve öğretmenlerin çeşitli konulardaki tutumları, sorunları, davranışları, görüşleri vb. temaların işlendiği, eğitimin örgün eğitim sınırlılığında düşünüldüğü, eğitim bilimlerinin kendisi üzerine yeterince araştırma yapılmadığı; bazı eğilimler birlikte değerlendirildiğinde pozitivizm dışı eğilimlerin (ya da nitel araştırmanın) eğitim alanına ve özelde eğitim bilimlerine Khun'cu bir formda (devrimsellik, ölçüştürülemezlik) nüfuz etmediği yalnızca araştırma tekniklerinin zenginleşmesi bağlamında eklemlendiği sonuçlarına ulaşılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Eğitim araştırması, araştırma paradigması, araştırma deseni, doktora tezi

Kaynakça

• Balcı, A. ve Apaydın, Ç. (2009). Türkiye’de Eğitim Yönetimi Araştırmalarının Durumu: Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi Örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. Sayı:59, Cilt:15, SS: 325–343, Ankara.
• Bazeley, P. (2004). Issues In Mixing Qualitative and Quantitative Approaches To Research, in R. Buber, J. Gadner, & L. Richards (eds) Applying qualitative methods to marketing management research. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara, Siyasal Kitabevi.
• Chen W. ve Hirschheim R. (2004), A Paradigmatic and Methodological Examination of Information Systems Research From 1991 to 2001. Info Systems J. 14.
• Cohen, L., Manion, l. and Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. 6th edition. London: Routledge Falmer.
• Egelioğlu F. V. (1989). Okuduğunu anlama düzeyinin ve öğrenme için harcanan zamanın bilişsel öğrenme düzeyine etkisi · Yayımlanmış doktora tezi.
• Gökçe, B. (2007). Toplumsal Bilimlerde Araştırma. Ankara, Savaş Yayınevi. Guba, E.(1990). the Paradigm Dialog. Beverly Hills, CA: Sage.
• Guba E.G. & Lincoln, Y.S. (2005). Paradigmatic Controversies, Contradictions, and Emerging Confluences. In Denzin, N.K., Lincoln, Y.S. (Eds), Handbook of Qualitative Research. Sage, London, pp.1-28.
• Gülbenkian Komisyonu. (1996). Sosyal Bilimleri Açın, (Çev: Ş. Tekeli). Metis Yayınları,. (1 - 67).
• Gürsakal, Nemci (2007). Sosyal Bilİmler Karmaşıklık ve Kaos. Ankara, Nobel Yayınları.
• Grant J. A ve diğerleri (1995). Non-emprical Research In Communication and Insruction:1983–1993. Paper presented at the annual meeting of the International Communication Association 45 th Albuquerque, NM
• Guo Z. & Sheffield J. (2008). A Paradigmatic and Methodological Examination of Knowledge Management Research: 2000 to 2004. Decision Support Systems. 44, 673- 688.
• Hotho, A., Maedche A., and Staab S. (2002). Text Clustering Based on Good Aggregations. In: Künstliche Intelligenz (KI), 48-5
• Johnson, B. & Christensen, L. (2004). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches (2nd edition). Boston, MA: Pearson Education Inc.
• Karadağ, E. (2009). Türkiye'de Eğitim Bilimleri Alanında Yapılmış Doktora Tezlerinin Tematik ve Metodolojik Açıdan İncelenmesi: Bir Durum Çalışması. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara. Kennedy, Mary, M. (1999). A Test of Some Common Contentions About Educational Research. American Educational Research Journal, Vol. 36, No. 3, PP. 511-541
• Kivirauma, J. (1999). Finnish Doctoral Theses in Education in the 1900s. Scandinavian Journal of Educational Research, Vol. 43, No.3, 1999.
• Öncü, A. (2001). Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek. İstanbul, Metis Yayınları.
• Punch, K.F. (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (Çev.D. Bayrak, H.B.Arslan, Z.Akyüz). Ankara:Siyasal Kitabevi.
• Rone E. C. (1998). Characteristics of Higher Education Doctoral Thesis: Defrosting Some Frozen Assets. Yayımlanmamış doktora tezi, Ontario Inditute for Studies in Education of the University of Toronto, Toronto.
• Şimşek, H. (1994). Pozitivism Ötesi Paradigmatik Dönüşüm ve Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulamada Yeni Yaklaşimlar. Hacettepe Üniversitesi’nde düzenlenen II. Eğitim Bilimleri Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuştur.
• Staton-Spicer, A. Q.,ve Wulff, D.H. (1984) Research in communication and instruction: Categorization and synthesis. Communicative Education, 33.
• Schwandt T. A. (1990). Paths to Inquiry in the Social Disciplines Scientific, Constructivist, and Critical Theory Methodologies. In Guba, E. The paradigm dialog. Beverly Hills, CA: Sage.
• Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics. 5th ed. Boston: Allyn and Bacon.
• Tan, P.-N., Steinbach, MB., Kumar, V. (2005) Introduction to Data Mining. Addison-Wesley.
• Ünal I. ve Özsoy S. (2004). Bir Yol Ayrımı Öyküsü: Türkiye’de Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı (06-09 Temmuz 2004) Bildiriler.
• Wallersteın, I. (2003). Yeni Bir Sosyal Bilim İçin (Çev. Ender Abadoğlu). İstanbul, Aram Yayıncılık . (Eserin orijinali 1991’de yayımlandı).
• Wick, J. W., Dirkes, C. (1973). Characteristics of Current Doctoral Dissertations in Education. Educational Researcher, Vol. 2, No. 7 (Jul., 1973), pp. 20-21.
• Yıldırım, A. and H. Şimşek (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (7. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınevi. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi, http://tez2.yok.gov.tr, Erişim Tarihi: Mart 2008.