Romantik İlişkilerde Akılcı Olmayan İnançların ve Bağlanma Boyutlarının İlişki Doyumu Üzerindeki Yordayıcı Rolünün İncelenmesi

Yıl 2016, Sayı: 37, 204 - 216, 01.04.2016

Tuğba Sarı , Fidan Korkut Owen

Öz

Bu araştırmanın amacı; romantik ilişkilerle ilgili akılcı olmayan inançların ve bağlanma boyutlarının ilişki doyumu üzerindeki yordayıcı rolünü incelemektir. Araştırma grubunu Ankara’da öğrenim gören ve romantik ilişkisi bulunan 434 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Öğrencilerin romantik ilişkilerle ilgili inançlarını ölçmek üzere Romantik İlişkilerde Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği (RAİNÖ), bağlanma boyutlarını ölçmek için Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II ve ilişki doyumunu ölçmek için İlişki Doyum Ölçeği kullanılmıştır. Romantik ilişkilerde akılcı olmayan inançlar ve bağlanma boyutlarının ilişki doyumu yordama gücünü incelemek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; RAİNÖ’nün “Aşırı Beklentiler”, “Farklı Düşünmek” alt boyutlarının ilişki doyumunu olumlu yönde; “Cinsiyet Farklılıkları” alt boyutunun ise ilişki doyumunu olumsuz yönde yordadığı ortaya çıkmıştır. Bağlanma boyutları olan kaygı ve kaçınmanın da ilişki doyumunu negatif yönde yordadığı saptanmıştır. Bununla birlikte kadın öğrencilerin erkek öğrencilere göre ilişki doyum puanları daha yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

romantik ilişkilerle ilgili akılcı olmayan inançlar, bağlanma boyutları, ilişki doyumu üniversite öğrencileri

Kaynakça

• Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of four category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61 (2), 226-244.
• Baucom, D. H., Epstein, N., Sayers, S., & Sher, T. S. (1989). The role of cognitions in relationships: Definitional, methodological and conceptual issues. Journal of Counseling and Clinical Journal, 57, 31-38.
• Bradbury, T.N. & Fincham, F.D. (1987). Assessing the effects of behavioral marital therapy: Assumptions and measurement strategies. Clinical Psychology Review, 7, 525-538.
• Beck, A. (1976). Cognitive therapy and emotional disorder. New York: Basic Books.
• Beck, J. (2001). Bilişsel terapi temel ilkeler ve ötesi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği
• Beştav, G. (2007). Romantik ilişki doyumu ile cinsiyet, bağlanma stilleri, rasyonel olmayan inançlar ve aşka ilişkin tutumlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Brennan, K. A., Clarck, C. L. & Shaver, P. R. (1998). Self-report measurement of adult attachment: An integrative overview. J. A. Simpson., W. S. holes (Eds.), Attachment Theory and Close Relationships (p.46-76) Newyork: Guilford Press.
• Bowlby, J. (1979) Attachment and loss: Vol.1. Attachment. New York: Basic Books.
• Bowlby, J. (1980). Attachment and loss: Vol.3. Loss. New York: Basic Books.
• Collins, W.A. (2003). More and myth: the developmental significance of romantic relationships during adolescence. Journal of Research on Adolescence, 13(1), 1-24.
• Collins, W. A., Welsh, D., P. & Furman, W. (2009).Adolescent romantic relationship. Annual Reviews of Psychology, 60, 631-652.
• Colins,N. L., & Read, S.J. (1990). Adult attachment, working models and relationship quality in dating couples. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 644-663.
• Connolly, J., & Konarski, R. (1994). Peer self-concept in adolescence: Analysis of factor structure and of associations with peer experience. Journal of Research in Adolescence, 4, 385-403.
• Corey, G. (2000). Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy. Fifth edition. Montery/California: Brooks/Cole Publishing Company.
• Curun, F. (2001). The effects of sexism and sex role orientation on relationship satisfaction. Unpublished doctoral thesis, Middle East Technical University, Institute of Social Sciences, Ankara.
• Davis, M. H., & Oathout, H.A. (1987). Maintenance of satisfaction in romantic relationships: empathy and relational competence. Journal of Personality and Social Psychology, 53(2), 397-410.
• Debord, J., Romans, S. C, & Krieshok, T. (1996). Predicting dyadic adjustment from general and relationship-specific beliefs. Journal of Psychology, 130, 263-280.
• Eidelson, R. J., & Epstein, N. (1982). Cognition and relationships maladjustment: Development of a measure of dysfunctional relationships beliefs. Journal of Counseling and Clinical Psychology, 50, 715-720.
• Ellis, A. (1962). Rational Psychotherapy. Journal of General Psychology, 59, 35-49
• Ellis, A. (1986). Rational emotive therapy applied to relationships therapy. Journal of Rational Emotive Behavior Therapy, 4, 14-21.
• Ellis, A., Sichel, J., Yeager, R., DiMattia, D. & DiGuiseppe, R. (1989). Rational Emotive Couples Therapy. New York: Pergmanon.
• Epstein, N., Baucom, D.H. & Rankin, L.A. (1993). Treatment of marital conflict: a cognitive– behavioral approach. Clinical Psychology Review, 13, 45-57.
• Epstein, N. & Eidelson, R.J. (1981). Unrealistic beliefs of clinical couples: Their relationship to expectations, goals, and satisfaction. American Journal of Family Therapy, 9(4), 13- 22.
• Erikson, E. H. (1968). Identity: youth and crisis. New York: Norton.
• Feeney, J.A., Noller, P., & Callan, V.J. (1994). Attachment style, communication and satisfaction in the early years of marriage. K. Bartholomew., D. Perlman. (Eds.), Attachment Processes in Adulthood, Vol: 5, U.S.A: Jessica Kingsley Publishers.
• Feldman, S. S. & Gowen, L. K. (1998). Conflict negotiation tactics in romantic relationships in high school students. Journal of Youth and Adolescence, 27, 691-717.
• Fraley, R.C., Waller, N.G., & Brennan, K.A. (2000). An item response theory analysis of self-report measures of adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 78,350-365.
• Friedman, M.A. & Whisman, M.A. (1998). Interpersonal Problem Behaviors Associated with Dysfunctional Attitudes. Cognitive Therapy & Research, 22, 149- 160.
• Furjman, W., & Schaffer, L. (2003). The role of romantic relationships in adolescent development. In P.
• Florsheim (Ed.), Adolescent romantic relations and sexual
• practical implications. Mahwah, NJ: Erlbaum. behavior: Theory, research, and
• Gizir, C. A. (2013). Üniversite öğrencilerinin ilişki inançlarının cinsiyet ve romantik ilişki yaşama durumlarına göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38 (170), 372-383.
• Goodwin, R., & Gaines, S. O. (2004). Relationships beliefs and relationship quality across cultures: Country as a moderator of dysfunctional beliefs and relationship quality in three former communist societies. Personal Relationships, 11, 267–279.
• Hamamcı, Z. (2005). Dysfunctional relationship belief in marital satisfaction and adjustment. Social Behavior and Personality, 33 (4), 313- 328.
• Hendrick, S. S. (1988). A generic measure of relationship satisfaction. Journal of Marriage and Family, 50, 93-98.
• Hinde, R.A. (1979).Toward understanding relationships, London: Academic Press.
• İmamoğlu, E.O. (1998). Individualism and collectivism in a model and scale of balanced differentiation and integration. Journal of Psychology, 132, 95-105.
• Kirkpatrick, L.A, & Davis, K.E. (1994). Attachment style, gender, and relationship stability: A longitudinal analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 66, 502-512.
• Küçükarslan, M. ve Gizir, C. A. (2013) Romantik İnançlar Ölçeği’inin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 461-469.
• Metts, S. ve Cupach, W.R. (1990). The influence of relationship beliefs and problem-solving responses on satisfaction in romantic relationships. Human Communication Research, 17(1), 170-185.
• Mikulincer ve Shaver (2007). Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007b). Boosting attachment security to promote mental health, prosocial values, and inter-group tolerance. Psychological Inquiry, 18, 139- 156.
• Moller, A. T., & Van Zyl, P. D. (1991). Relationships beliefs, interpersonal perception and marriage adjustment. Journal of Clinical Psychology, 47, 28-33.
• Moller, A. T. & Van der Merwe. (1997). Irrational beliefs, interpersonal perception and marital adjustment. Journal of Rational-Emotive & Cognitive Behavior Therapy, 15(4), 269-279.
• Nurdan, G. (2005). İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar ve Problem Çözme Becerilerinin Evlilik Doyumuna Etkisi. Ankara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Olderbak, S. & Figueredo, A.J. (2009). Predicting romantic relationship satisfaction from life history strategy. Personality and Individual Differences, 46, 604–610.
• Rholes, W.S., Simpson, J.A., Campell, L. & Grich, J. (2001). Adult attachment and transition to parenthood. Journal of Personality and Social Psychology, 81, 421-435.
• Saraç, A., Hamamcı, Z & Güçray, S. (2015). Üniversite öğrencilerinin romantik ilişki doyumunun yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 69-81.
• Sarı, T. (2008). Üniversite öğrencilerinin romantik ilişkilerle ilgili akılcı olmayan inançlar, bağlanma boyutları ve ilişki doyumu arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sroufe, L. A. (1983). Infant-caregiver attachment and patterns of adaptation in preschool: The roots of maladaptation and competence. In M. Perlmutter (Ed.), Minnesota symposium in child psychology, 16, 41-91. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Selçuk, E., Günaydın,G., Sümer,N., & Uysal, A. (2005). Yetişkin bağlanma boyutları için yeni bir ölçüm: Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II’nin Türk Örnekleminde psikometrik açıdan değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 8(16), 1-11.
• Stackert, R.A. & Bursik, K. (2003). Why I unsatisfied? Adult attachment style, gendered irrational relationship beliefs, and young adult romantic relationship satisfaction. Personality and Individual Differences, 34, 1419- 1429.
• Sullivan, B.F. & Schwebel, A. I. (1995). Relationship belief and expectations of satisfaction in marital relationships: Implications for family practitioners. The Family Journal, 3(4), 298-305.
• Towler, A. J. & Stuhlmacher, A.F. (2013). Attachment styles, relationship satisfaction and well-being in working women. The Journal of Social Psychology, 153(3), 279–298.
• Türküm, A. S. (2003).Akılcı olmayan inançlar ölçeğinin geliştirilmesi ve kısaltma çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(19), 41-47.