Öğretmenlik Uygulaması Alan Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sınıfta Kullandıkları Beden Dilinin İncelenmesi

Yıl 2018, Sayı: 45, 190 - 209, 15.02.2018

Ömür Sadioğlu

https://doi.org/10.21764/maeuefd.325781

Cited By: 1

Öz

 Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmeni
adaylarının Öğretmenlik Uygulaması dersinde kullandıkları beden dilini
incelemektir. Bu amaç doğrultusunda sınıf öğretmeni adaylarının (16 kız, 4
erkek) Öğretmenlik Uygulaması kapsamında ders anlatırken video çekmeleri
istenmiş, bu videolar araştırmacı tarafından geliştirilen Beden Dili Kriterleri
Formu doğrultusunda analiz edilmiştir. Doküman incelemesi yoluyla toplanan
veriler, belirlenen kriterler çerçevesinde betimlenmeye çalışılmış, ayrıca
araştırmada videoların analizi sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının
kullandıkları beden dillerine ait frekans ve yüzde değerlerle birlikte
araştırmacı tarafından tutulan notlardan doğrudan alıntılara da yer
verilmiştir.  Araştırmanın güvenirlik
çalışması için random yoluyla seçilen 10 video başka bir araştırmacı tarafından
izlenerek, beden dili kriterleri formunun doldurulması sağlanarak araştırmanın
güvenirliği hesaplaması yapılmıştır. Yapılan hesaplamada elde edilen % 86’ lık
oran, araştırma için güvenilir kabul edilmiştir.  Sonuç olarak yapılan bu araştırmada sınıf
öğretmeni adaylarının öğrenciyi dinleme, öğrenciye yönelme ve anlayışlı
gülümseme gibi olumlu beden dili kullandıkları gibi, elleri göğüs hizasında
kavuşturmak, küçük ve dar alanlı el kol hareketleri gibi güvensiz olduklarına
dair mesajlar ileten ya da öğrencilerle göz hizasında iletişim kurmamak, göz
temasında bulunmamak, tek bir yöndeki öğrenciye ders anlatmak gibi sınırlı
iletişim mesajları veren beden dili kullandıkları tespit edilmiştir. Bu
sonuçlar sınıf öğretmeni adaylarının beden dilinin kullanımına yönelik
bilgilendirilmeleri gerektiğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beden dili, öğretmenlik uygulaması

Analyzing the Body Languages of Classroom Teacher Candidates during Teaching Practice Course

Öz

The aim of this study is to analyze the body languages
of 20 classroom teacher candidates while they are lecturing in primary schools
within the scope of Teaching Practice course. In accordance with the purpose of
the research, teacher candidates were asked to record videos of their lectures
and videos were analyzed in accordance with Body Language Criteria Form that
was developed by the researcher. Data obtained through document review was
analyzed in accordance with certain criteria and frequencies, percentages and
references coming from notes of the researcher on the body language of
classroom teacher candidates were shown in video analysis process of the
research.   Consequently,
it was determined in this research that while classroom teacher candidates use
positive body language like listening to students, heading towards students and
smiling, they also use gestures showing that they are nervous like crossing
arms on the chest and using small and confined arm movements or they use a body
language limiting the communication like avoiding eye contact or heading
towards a single student. These results show that classroom teacher candidates need to be informed
about using body language.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Body language, classroom teacher candidates

Kaynakça

• Açıl, M. (2005). Öğretmenin Beden Dili. İstanbul: Armoni Yayıncılık.
• Akbaşlı, S. (2011). Sınıf içi iletişim ve etkileşim, R. Sarpkaya (Ed), Sınıf yönetimi içinde (s.117-150), Ankara: İhtiyaç Yayıncılık.
• Baltaş, Z. ve Baltaş A. (2005). Bedenin Dili. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Başer, Ş. G. (2003). İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Belirli Beden Dili Davranışlarının 5. ve 8. Sınıf Öğrencileri Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bencuya, C. (2003). Öğretmenlerin İletişim Becerisi Eğitimi Almasının Öğrenciler Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Benzer, A. (2012). Teachers' Opinions About The Use Of Body Language. Education, 132 (3), 467.
• Borg, J. (2009). Body language: 7 easy lessons to master the silent language. FT press. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=P_ki5muEh8IC&oi=fnd&pg=PR1&dq=%22body+language%22+of+teacher&ots=VA-ZXSP-2w&sig=9M-v0ZVue4sr-XNsw846qB4vfsE&redir_esc=y#v=onepage&q=%22body%20language%22%20of%20teacher&f=false. adresinden 05 Mayıs 2016 tarihinde alınmıştır.
• Celep, C. (2008). Sınıf Yönetiminde Kuram ve Uygulama. (3. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çalışkan, N. (2003). Sınıf Öğretmenlerinin Sözel Olmayan İletişim Davranışlarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çalışkan, N. ve Yeşil R. (2005). Eğitim Sürecinde Öğretmenin Beden Dili, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 199-207.
• Erdem, A. R. ve Okul, Ö. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilerle İletişim Becerileri, Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1 (1).
• Givens, D. B. (2002). The nonverbal dictionary of gestures, signs and body language cues: Adam Apple-Jam to Zygomatic. http://t2mh.com/psychology/The%20Nonverbal%20Dictionary%20Of%20Gestures,%20Signs%20%26%20Body%20Language%20Cues%20-%20David%20B%20Givens.pdf. adresinden 5 Mayıs 2016 tarihinde indirilmiştir.
• Gökçeli, S. (2013). Lise Öğrencilerinin Öğretmenlerin Beden Diline Yönelik Tutumları: Adana-Kozan Fatih Anadolu Lisesi Örneklemi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6 (11).
• Habacı, İ., Ürker, A., Bulut, S., Atıcı, R., & Habacı, Z. (2013). Beden Dilinin Eğitim Öğretim Üzerine Etkileri. Electronic Turkish Studies, 8(9), 1639-1655.
• Hamedoğlu, M. A. (2014). Sınıf İçi İletişim, M. Çelikten ve M. Teyfur (Editör), Yaplandırmacı yaklaşıma göre sınıf yönetimi içinde, (s.133-168), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Miller, P. W. (1988). Nonverbal Communication. What Research Says to the Teacher. NEA Professional Library, PO Box 509, West Haven, CT 06516. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED293190.pdf. adrsinden 8 Mayıs 2016 tarihinde indirilmiştir.
• Onural, H. (2006). Öğretmen Adaylarının İdeal Öğretmen Niteliklerine İlişkin Görüşleri, Çağdaş Eğitim Dergisi, 327, 29-35
• Öztaş, R. (2001). Sınıf Öğretmenlerinin İletişim Yeterlilikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sönmez, V. (1992). İlkokul Öğretmenlerin Sınıf İçi Etkinlikleri, H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (8), 97-106.
• Şen, S. (2006). Sınıf İçi İletişimde Beden Dili (Anadolu Otelcilik Ve Turizm Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Beden Dilini Kullanma Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi Bölümü Bilim Dalı.
• Tok, M., & Temel, H. (2014). Body Language Scale: Validity and Reliability Study/Beden Dili Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10 (1), 103-122.
• Tok, M., Temel, H., ve Ünlü, S. (2014). Öğretmen Adaylarının Beden Dili Yeterliliklerinin Karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 381-391.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 543-559.
• Yeşilyaprak, E. (2004). Pedogojik Motivasyon: Eğitici-Öğrenci İletişimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (2. baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık
• Yıldızhan, N. (2014). Lise Öğrencilerinin, Coğrafya Öğretmenlerinin Beden Dili Hareketlerine Yönelik Görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Waiflein, M. (2013). The Progression of the Field of Kinesics. http://ir.library.illinoisstate.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1002&context=sta. adresinden 05 Mayıs 2016 tarihinde alınmıştır.