Fen Bilimleri ve Sınıf Öğretmenlerinin Proje Tabanlı Öğretim Uygulamalarına İlişkin Öz Yeterliliklerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Sayı: 46, 41 - 73, 19.04.2018

Fatma Mutlu Nurhan Yildiz Fidan

https://doi.org/10.21764/maeuefd.327309

Cited By: 4

Öz

ÖZ

Bu çalışmanın amacı, fen bilimleri ve sınıf öğretmenlerinin proje
tabanlı öğretim uygulama öz yeterlilik düzeylerinin belirlenerek, cinsiyet, bölüm,
fakülte, mesleki deneyim ve görev yapılan yerleşim yeri değişkenleri açısından
incelenmesidir. Bu amaçla veri toplama aracı olarak Yıldız
Fidan (2017) tarafından geliştirilen 5 alt boyuttan ve 24 maddeden oluşan “proje
tabanlı öğretim uygulama öz yeterlilik ölçeği” kullanılmıştır. Nedensel
karşılaştırma modeli ile gerçekleştirilen araştırmanın örneklemi 2013-2014 yılı
Malatya İli Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ortaokul ve ilkokullarda görev
yapmakta olan 76 fen bilimleri öğretmeni ile 178
sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Veriler, betimsel istatistikler Mann
Whitney U ve Kruskal Wallis H testi ile analiz edilmiştir.

Araştırma sonucunda, fen
bilimleri öğretmenlerinin PTÖ uygulamalarına yönelik öz yeterlilik inanç düzeylerinin
4.16 ortalama ile yüksek, sınıf öğretmenlerinin ise 3.82 ortalama daha düşük
düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Fen bilimleri ve sınıf öğretmenlerinin PTÖ
uygulamasına yönelik öz yeterlilik inanç düzeyleri ölçeğin genelinde çalışılan
değişkenler açısından anlamlı farklılık göstermezken, mezun olunan bölüm, mesleki deneyim ve yerleşim
yeri açısından ölçeğin farklı boyutlarında anlamlı farklılıklar tespit
edilmiştir.

Anahtar
kelimeler: fen bilimleri
ve sınıf öğretmeni, proje tabanlı öğretim, öz yeterlilik

Anahtar Kelimeler

fen bilimleri ve sınıf öğretmeni, proje tabanlı öğretim

Kaynakça

• KAYNAKLAR Açıkgöz, K.Ü. (2003). Aktif öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları. Akgün, Ş. (2004). Fen Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nasa Yayınevi.
• Akpınar, E. ve Ergin, Ö. (2005). Yapılandırmacı kuramda fen öğretmeninin rolü. İlköğretim-Online, 4(2), 55-64.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1): 93-102.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlilik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Aypay, A. (2010). Denetici profiline ilişkin sorunlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(3), 593-622.
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 235-252.
• Baki, A. ve Bütüner, S. Ö. (2009). Kırsal kesimdeki bir ilköğretim okulunda proje yürütme sürecinden yansımalar. İlköğretim Online, 8(1), 146-158.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37, 122-147.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social-cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bell, S. (2010). Project-based learning for the 21st century: Skills for the future. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 83(2), 39-43.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cheung, T. H. (2006). The measurement of teacher efficacy: Hong kong Primary inservice teachers. Journal of Education for Teaching, 32(4), 435-451.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Çapri, B. ve Kan A. (2007). Öğretmenlerin kişilerarası öz-yeterlik inançlarının hizmet süresi, okul türü, öğretim kademesi ve ünvan değişkenleri açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 63-83.
• Çepni, S. (2005). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem A Yayınevi.
• Ekici, G. (2005). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin öğretmenlik öz-yeterlik inançlarını etkileyen faktörler. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Eğitim Fakültesi 28-30 Eylül 2005 Denizli, 2, 811-814.
• Erdem, M. ve Akkoyunlu, B. (2002). İlköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında beşinci sınıf öğrencileriyle yürütülen ekiple proje tabanlı öğrenme üzerine bir çalışma. İlköğretim-online. 1(1), 2-11.
• Gömleksiz, M.N., Kan, A.Ü. ve Biçer, S. (2010). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersini yürütmeye yönelik öz yeterlilikleri. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(2), 21-30. (elektronik)
• Güvenç, H. (2011). Sınıf öğretmenlerinin özerklik destekleri ve mesleki özyeterlik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 99-116.
• Iseminger, B. (2012). Making common core standards come alive through project based learning. Alabama Association for Gifted Children Annual Conference 2012 McWane Science Center Birmingham, Alabama September 27, 2012.
• İçelli, O., Polat, R. ve Sülün, A. (2007). Fen bilgisi laboratuar uygulamalarında yaratıcı proje desenleri-I. Maya Akademi, 1. Baskı, Ankara.
• Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2002) Probleme dayalı öğrenme yaklaşımının hizmet öncesi fen öğretmenlerinin problem çözme becerileri ve öz yeterlik inanç düzeylerine etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül 2002, Ankara.
• Karahan, Ş. (2008). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz yeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kasap, D., (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile mesleklerine yönelik bilgisayar ve internet kullanımları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Kıvrak, E. ve Dönmez, S. (2013). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersi öz-yeterlilik inançlarının denetim odağına göre farklılığının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 13-38.
• Koç, C. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve yapılandırmacı öğrenme ortamı oluşturma becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University Journal of Education], Özel sayı 1, 240-255.
• Korkmaz, H. (2004). Fen ve teknoloji eğitiminde alternatif değerlendirme yaklaşımları. Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
• Korkut, K. ve Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. UluslararasıYönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 269-282.
• Kozcu Çakır, N., Şenler, B. ve Göçmen Taşkın, B. (2007). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), 637-655.
• Küçük, M., Altun, E. ve Paliç, G. (2013). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının incelenmesi: Rize ili örneklemi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 45-70.
• Mergendoller, J.R. and Thomas, J.W. (2001). Managing project-based learning: principles from the field. Buck İnstitute for Education. Web: http://www.bie.org adresinden 9 Ağustos 2008’de alınmıştır. Özbaş, S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının biyoloji öz-yeterlik algıları. Asya Öğretim Dergisi, 2(1), 56-63.
• Özenoğlu Kiremit, H. (2006). Fen bilgisi ögretmenligi örgencilerinin biyoloji ile ilgili öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Öztuna Kaplan, A. ve Diker Coşkun, Y. (2012). Proje tabanlı öğretim uygulamalarında karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerilerine yönelik bir eylem araştırması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 137-159.
• Pektaş, H.M. ve Arslan, M.M. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin proje tabanlı öğretim uygulamalarında karşılaşılan sorunlara katılma düzeyleri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 34(367), 3-12.
• Pektaş, H.M., Çelik, H., Katrancı, M. ve Köse, S. (2009). 5. sınıflarda ses ve ışık ünitesinin öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 657-666.
• Sapancı, M. (2010). Güzel sanatlar eğitimi öğrencilerinin bilişüstü farkındalık düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Seçer, F. (2011) Sınıf öğretmenlerinin kişilerarası öz yeterlik inançları ile kaynaştırmaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Serin, U. (2008). İzmir ilinde görev yapan fen alanı öğretmenlerinin öğretme strateji ve stilleri ile tercih ettikleri öğretim yöntemleri ve çoklu zekâ alanları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
• Sert Çıbık, A., İnce Aka, E. ve Kayacan, K. (2016). Genel fizik laboratuvarı-II dersinde kullanılan proje tabanlı öğretim yönteminin öz-yeterlik, tutum ve başarıya etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (2), 511-534.
• Shahid, J. and Thompson, D. (2001). Teacher Efficacy: A research synthesis. Annual Meeting of the American Educational Research Association, Seattle.
• Sözbilir, M., Şenocak E. ve Dilber, R. (2006). Öğrenci gözüyle fen bilgisi öğretmenlerinin derslerinde kullandıkları öğretim yöntemleri. Milli Eğitim Dergisi, 172, 169-176.
• Şahin, H. (2015). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının uygulanmasında fen ve teknoloji öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 145-166.
• Şahin, S. (2007). Proje temelli öğrenme ortamında dersler arası işbirliği ile ilgili öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(3), 65-76.
• Şimşek, H., Hırça, N. ve Coşkun, S. (2012). İlköğretim fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerini tercih ve uygulama düzeyleri: Şanlıurfa ili örneği. MKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 249-268.
• Timur, B. ve İmer, N. (2012). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin derste kullandıkları öğretim yöntem ve tekniklerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 27-30 Haziran 2012, Niğde.
• Tonbuloğlu, B., Aslan, D., Altun, S. ve Aydın, H. (2013). Proje tabanlı öğrenmenin öğrencilerin bilişüstü becerileri ve özyeterlik algıları ile proje ürünleri üzerindeki etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 97-117.
• Türk, Ö. (2008). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin öz yeterlikleri ve mesleki doyumlarının incelenmesi. Yayımlanmış Yüksek lisans tezi, İstanbul. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkan. M. (2002). Dünyada ve Türkiye’de öğretmen yetiştirmede yeni yaklaşımlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(1), 115-127.
• Üstüner, M., Demirtaş, H. ve Cömert, M. (2009). The attitudes of prospective teachers towards the profession of teaching (The case of Inonu, faculty of education). Eğitim ve Bilim Dergisi, 34, 151.
• Witt-Rose, D.L. (2003). Student self-efficacy in college science: An investigation of gender, age, and academic achievement. a research paper. Web: http://www2.uwstout.edu/content/lib/thesis/2003/2003wittrosed.pdf
• Wood, R. E. and Bandura, A. (1989). Social cognitive theory of organizational management. Academy of Management Review, 14,361-384. Yalmancı, S. G. ve Aydın, S. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Kafkas Üniversitesi, e–Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 60-66.
• Yaman, S., Cansüngü, Ö. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-364.
• Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 11(39), 36-58.
• Yıldırım, F. ve İlhan, İ. Ö. (2010). Genel öz-yeterlilik ölçeği türkçe formunun geçerlik ve güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308. Yıldırım, K. (2011). Uluslararası araştırma verilerine göre Türkiye’de ilköğretim fen ve teknoloji derslerindeki öğretim uygulamaları. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(1), 153-174.
• Yıldız Fidan, N. (2017). Fen bilgisi öğretmenlerinin proje tabanlı öğretim yapabilmelerine ilişkin özyeterlilikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Yıldız-Duban, N. ve Gökçakan, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1), 267-280.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C. ve Soran, H. (2004). Yabancı dilde hazırlanan bir öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin türkçe’ye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 260-267.
• Zararsız, N. (2012) İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin öz yeterlik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.