OKUL MÜDÜRLERİNİN LİDERLİK BECERİLERİNE YÖNELİK ÖĞRETMENLERİN METAFORİK ALGILARI

Yıl 2019, Sayı: 50, 198 - 226, 26.04.2019

Gökçe Özdemir , Sevilay Şahin , Necati Öztürk

https://doi.org/10.21764/maeuefd.419240

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin yirmi birinci
yüzyıl liderlik becerileri ile ilgili algılarını metaforlar yoluyla
belirlemektir. Çalışmanın katılımcılarını ilkokul,
ortaokul ve liselerde görev yapan 180 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplamak
amacıyla katılımcılardan yarı yapılandırılmış görüşme formuyla “Okul
müdürümüzün eğitimsel liderlik becerisi..........benzer, çünkü……….”ifadesini
tamamlamaları istenmiştir. Veri analizinde, içerik analizi tekniği
kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre en çok kullanılan metafor “anne”
metaforu iken,  en az kullanılan
metaforlardan bazıları; “el feneri, yıldız, güneş, baraj kapağı, işaret fişeği,
asansör, elektrik süpürgesi, yelpaze, balık, hemşire, vb.’dir.”Ayrıca, öğretmenlerin
kullandığı metaforlar ve nedenleri okul müdürlerinin öğretmenlere, öğretimsel
uygulamalarda, karmaşık problemleri çözmede, iletişimde ve kendi ve başkalarını
geliştirmede liderlik ettikleri algısında olduklarını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

metafor, öğretmen, yönetici, algı

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1995). Toplumsal kuramsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği. Ankara: Personel Geliştirme Merkezi.
• Alıç, M. (1997). İnsan ilişkileri yaklaşımının eğitim yönetimine etkisi. Eğitim Yönetimi Dergisi, 2, 16.
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yoluyla analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Bamburg, J. D. & Andrews, R, L. (1991). School goals, principals, and achievement. School effectiveness and School Improvement, 2, 175-191.
• Bryk, A. S. & Driscoll, M. E. (1988). The high school as community: Contextual influences and consequences for students and teachers. Madison, WI: University of Wisconsin-Madison, National Center on Effective Secondary Schools.
• Çapan, B.E. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere yönelik metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(12), 140-154.
• Ceran, D. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe ders kitaplarına ilişkin metaforları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 121-140.
• Cerit, Y. (2008). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlarailişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 33(147), 11.
• Christensen, B. L., Johnson, R. B., & Turner L. A. (2011). Research methods, design and analysis. Boston: Pearson.
• Clark, D. L, Lotto, L. S. & Astuto, T. (1989). Effective schools and school improvement: A comparative analysis of two lines of inquiry. Educational Administration Quarterly, 20, 41-68.
• Dumanlı Kadızade, E. (2014). Aktif öğrenmede bir teknik; metafor uygulaması ‘türkçe öğretmen adaylarının türkçe dersi algıları üzerine. International Journal of Language Academy, 2(4), 68-85.
• Earl, L., Fullan, M. (2003). Using data in leadership for learning. Cambridge Journal of Education, 33, 383-394.
• Garibaldi, A. M. (1993). Improving urban schools in inner-city communities (Occasional Paper No.3). Cleveland, OH: Cleveland State University, Levine College of Urban Affairs, Urban Child Research Center.
• Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. New York: Bantam.
• Goldring, E., Cravens, X.C., Murphy, J., Porter, A.C., Elliot, S.N. & Carson, B. (2009). The evaluation of principals: What and how do states and urban districts assess leadership?. The Elementary School Journal, 110, 19-39.
• Göçer, A. (2013). Türkçe Öğretmeni adaylarının ‘kültür dil’ ilişkisine yönelik metaforik algıları. Turkish Studies, 8(9), 253-263.
• Hallinger, P. & Heck, R.H. (1998). Exploring the principal’s contribution to school effectiveness: 1980-1995. School Effectiveness and School Improvement, 9, 157-191.
• Hallinger, P., Murphy, J. (1985). Assessing the instructional management behavior of principals. The Elementary School Journal, 86, 217-247.
• Heck, R.H., Marcoulides, G.A. & Lang, P. (1991). Principal instructional leadership and school achievement: The application of discriminant techniques. School Effectiveness and School Improvement, 2, 115-135.
• Hendrick, H. W. (1990). Perceptual accuracy of self and others and leadership status as functions of cognitive complexity. West Orange, NJ: Leadership Library of
• Huang, T. (2013). Effective school leadership competencies: A psychometric study of the NASSP 21.centruy school administrator skills instrument. Doctoral Dissertations, Lehigh University, USA.
• Karabay, A. (2016). An ınvestigation of prospective teachers' views regarding teacher ıdentity via metaphors. Eurasian Journal of Educational Research, 65, 1-18.
• Kaya, Y.K. (1993). Yönetim: Kuram ve Türkiye’deki uygulama. Ankara: Bilim Kitap
• Lakoff, G. & Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (Çev. G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma.
• Lee, V.E., Smith, J. B., & Croninger, R.G. (1995). Another look at high school restructuring: More evidence that it improves student achievement and more insights into why. Madison, WI: Center on Organization and Restructuring of Schools.
• Linn, G.B., Sherman, R., & Gill, P.B. (2007). Making meaning of educational leadership: The principalship in metaphor. NASSP Bulletin, 91(2), 161-171.
• Louis, K.S., & Miles, M.B. (1990). Improving the urban high school: What works and why. New York: Teachers College Press.
• Loucks, S.F., Bauchner, J.E., Crandal, D., Schmidt, W. & Eisman, J. (1982). Portraits of the changes, the players, and the contexts: A study of dissemination efforts supporting school improvement. People, policies, and practices: Examining the chain of school improvement, Volume 2. Andover, MA: The Network, Inc.
• NASSP. (2010). National Association Of Secondary School Principals. ABD, https://www.nassp.org/?SSO=true adresinden 09.11.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır.Oshagbemi, T. (2003). Personal correlates of job satisfaction: emprical evidence form uk universities. International Journal Of Social Economics, 12(30), 1210-1226
• Özcan, A. (2010). İlköğretim öğrencilerinin ingilizce öğrenmeye yükledikleri anlamlar: metaforik bir analiz. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Pilav, S. & Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies Dergisi, 8(4), 1207-1220
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Şişman, M. & Turan, S. (2004). Eğitim ve Okul Yönetimi. Y. Özden (Ed.), Eğitim ve Okul Yöneticiliği, 99-146. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Topçuoğlu, Ü. Fulya, T. & Musa, T. (2013). Eleştirel Yazmaya İlişkin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metaforik Algıları. Turkish Studies, 8(3), 1595- 1606.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yukl, G. (2006). Leadership in organizations. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall