Bilim Merkezlerinin Öğrencilerin Motivasyonu ve Fen Bilimleri Akademik Başarısı Üzerine Etkisi

Yıl 2019, Sayı: 51, 288 - 314, 27.07.2019

Dilek Zeren Özer , Sema Güngör

Öz

Bu
araştırmada, okul dışı öğrenme ortamı olarak Bilim ve Teknoloji Merkezlerinin
öğrenci motivasyonuna ve fen bilimleri dersi akademik başarısına etkisinin
incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, bu araştırma Bursa ili Hatice Salih
İlkokulu’nun üçüncü sınıfında öğrenim gören toplam 74 öğrenci ile
gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma, yarı-deneme modellerinden eşitlenmemiş ön
test- son test kontrol gruplu modelde yürütülmüştür. Bu kapsamda, deney
grubundaki öğrencilerin Bilim ve Teknoloji Merkezinde gerçekleştirilen
etkinliklerde fen bilimlerine ilişkin deney düzeneklerini rehberler eşliğinde
kullanmaları sağlanmıştır. Kontrol grubundaki öğrenciler ise okullarında
eğitim-öğretime devam etmişlerdir. Araştırmanın verileri, “Fen Bilimleri Başarı Testi” ile “Bilim
Merkezi Görüş Anketi” aracılığı ile elde edilmiştir. Araştırmanın sonucunda,
Bilim ve Teknoloji Merkezi'ndeki etkinliklere katılan deney grubundaki
öğrencilerle kontrol grubundaki öğrenciler arasında akademik başarı yönünden
anlamlı bir farklılığa ulaşılamamıştır. Bu durum da, deney grubundaki
öğrencilerle yapılan uygulamalar ile gözlem ve açıklamaların öğrencilerin
akademik başarılarına önemli bir katkı sağlamadığına işaret etmektedir. Bununla
birlikte, bu uygulamaların öğrencilerin motivasyonu bakımından etkili olduğu,
deney düzeneklerinden etkilendikleri ve uygulamaları etkili ve eğlenceli
buldukları da anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilim merkezi, akademik başarı, motivasyon, ilkokul

Kaynakça

• Allen, S. (2004). Designs for learning: Studying science museum exhibits that do more than entertain. Science Education, 88, 17–33.
• Afonso A.S. & John K.G. (2006). The Use of Memories in Understanding Interactive Science and Technology Exhibits. International Journal of Science Education, 28(13), 1523-1544.
• Bozdoğan, A.E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Champagne, D.W. (1975). The Ontario Science Centre in Toronto: Some Impressions and Some Questions. Educational Technology, 15(8), 36-39.
• Chen, A. (2001). A theoretical conceptualization for motivation research in physical education: An integrated perspective. Quest, 53, 35-58.
• Chin, C. (2004). Museum experience. A resource for science teacher education. International Journal of Science and Mathematics Education, 2, 63–90.
• Christoph Randler , Sandra Baumgärtner , Heiko Eisele & Wilhelm Kienzle (2007) Learning at Workstations in the Zoo: A Controlled Evaluation of Cognitive and Affective Outcomes, Visitor Studies, 10:2, 205-216, DOI: 10.1080/10645570701585343
• Çığrık, E. (2016). Bilim merkezlerinde yürütülen öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin fen bilimleri dersindeki akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Çığrık, E. ve Özkan, M. (2015) The Investigation of The effect of visiting science center on scientific process skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 1312-1316.
• Davies, L. (2008). Informal learning: A new model for making sense of experience. England: Gower.
• DeWitt, J. & Osborne, J. (2007). Supporting teachers on science- focused school tripsi: Towards an integrated framework of theary end practice. International Journal of Science Education, 29 (6), 685-710.
• Eltinge, E. M. & Roberts C. W. (1993). Linguistic content analysis: A method to measure science as inquiry in textbooks. Journal of Research in Science Teaching, 30 (1), 65–83.
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16(2), 171–190.
• Erten, Z. ve Taşcı, G. (2016) Fen Bilgisi Dersine Yönelik Okul Dışı Öğrenme Ortamları Etkinliklerinin Geliştirilmesi ve Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 638-657.
• Ertaş, H., Şen, A.İ. ve Parmaksızoğlu, A. (2011) Okul Dışı Bilimsel Etkinliklerin 9. Sınıf Öğrencilerinin Enerji Konusunu Günlük Hayatla İlişkilendirme Düzeyine Etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 178-198.
• Falk, J.H. (1997). Testing a museum exhibition design assumption: Effect of explicit labeling of exhibit clusters on visitor concept development. Science Education, 81, 679–687.
• Falk, J.H. & Adelman, L.M. (2003). Investigating the impact of prior knowledge and interest on aquarium visitor learning. Journal of Research in Science Teaching 40(2), 163-176.
• Falk, J.H., & Dierking, L.D. (2010). The 95 percent solution. American Scientist, 98(6), 486–493.
• Falk, J.H. and Mark D. Needham (2011) Measuring the impact of a science center on its community, Journal of Research in Science Teaching. Volume 48, Issue 1 January 2011 Pages 1–12
• Falk, J.H. & Storcksdieck, M. (2010). Science Learning in a Leisure Setting. Journal of Research in Science Teaching, 47(2), 194-212.
• Gregory, J. & Miller, J. (1998). Science in public: Communication, culture, and credibility. Cambridge, MA: Perseus.
• Guisasola, J., Morentin, M., & Zuza, K. (2005). School visits to science museums and learning sciences: A complex relationship. Physics Education, 40(6), 544-549.
• Gerber, B.L. & Marek, E.A. (2001). Development of an informal learning opportunities assay. International Journal of Science Education, 23(6), 569-583.
• Hannu, S. (1993). Science Centre Education. Motivation and learning in informal education. (Unpublished Doctoral Dissertation). Helsinki University Department of Teacher Education, Finland.
• Johnson, A. (2009). Museums education and museum educators. A. Johnson and others (Ed.), The museum educator’s manual educators share successful techniques in (7-14). UK: Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
• Kelly, J. (2000). Rethinking the Elementary Science Methods course: A case for content, pedagogy, and informal science education. Intenational Journal of Science Education, 22(7), 755-777.
• Koosimile, A.T. (2004). Out-of-school experiences in science classes: Problems, issues and challenges in Botswana. International Journal of Science Education, 26(4), 483–496.
• Martin, A. J. (2001). The student motivationscale: A tool for measuring and enhancing motivation. Australian Journal of Guidance and Counselling, 11, 11-20.
• Martin, L. (2004). An emerging research framework for studying informal learning and schools. Science Education, 88(1).
• Martin, B.L., & Brigss, L.J. (1986). The affective and cognitive domains: Integration for instruction and research. Englewood Cliffs: Educational Technology Publications.
• MEB (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (4.-5. Sınıflar). Ankara.
• MEB. (2013). 3-8. Sınıflar Fen Bilimleri dersi öğretim program. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Mills, L.A. & Katzman, W. (2015). Examining the effects of field trips on science identity. The paper presented in the 12th International Conference on Cognition and Exploratory Learning in Digital Age (CELDA 2015).
• Olson, J. K., Cox-Petersen, A.M & McComas W. F. (2001) The inclusion of informal environments in science teacher preparation. Journal of Science Teacher Education,12 (3), 155-173.
• Payne, M.R. (1985). Using the outdoors to teach science: a resourge guide for elementary and middle school teachers. National institute of education (ED): Wasington, DC.
• Pedretti, E. (2002). T. Kuhn meets T. Rex: Critical conversations and new directions in science centres and science museums. Studies in Science Education, 37, 1–42.
• Rennie, L.J. & McClafferty, T.P. (1996). Science centres and science learning. Studies in Science Education, 27, 53–98.
• Salmi, H.S. (1993). Science centre education: Motivation and learning in ınformal education. (Yayımlanmamış Doctoral Dissertation). Helsinki University, Finlandiya.
• Stocklmayer, S. & Gilbert, J. (2003). Informal chemical education in international handbook of science education. Part one. the Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
• Şentürk, E. & Özdemir, Ö. F. (2014) The Effect of Science Centres on Students' Attitudes Towards Science. International Journal of Science Education, Part B, 4(1), 1-24.
• Tatar, N. ve Bağrıyanık, K.E. (2012). Fen ve Teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
• Wellington, J. (1990). Formal and informal learning in science: The role of the interactive science centres. Physics Education, 25(5).
• Yavuz, M. ve Balkan Kıyıcı, F. (2012). İnformal öğrenme ortamlarının ilköğretim öğrencilerinin fene karsı kaygı düzeylerinin değişmesine ve akademik başarılarına etkisi: Hayvanat bahçesi örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Özet Kitabı. Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
• Yenice, N., Saydam, G. ve Telli, S. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyonlarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,13 (2), 231-247.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Beşinci basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.