YAŞAM TEMELLİ ÖĞRENME YAKLAŞIMI İLE DESTEKLİ ÇEVRE EĞİTİMİNİN ORTAOKUL 7.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM, DAVRANIŞ VE BAŞARI DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Yıl 2020, Sayı: 54, 106 - 132, 29.04.2020

Halil İbrahim Yıldırım , Feyza Dağıstanlı

https://doi.org/10.21764/maeuefd.620466

Cited By: 5

Öz

Bu araştırma yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile destekli
çevre eğitiminin ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutum,
davranış ve başarılarına nasıl bir etkisi olduğunu incelemek amacıyla
yapılmıştır. Araştırma 2018-2019 öğretim yılında Muş il merkezindeki devlet
okulunda öğrenim gören ortaokul 7. sınıf öğrencileri üzerinde uygulanmıştır.
Araştırmada yarı deneysel yöntem, öntest-sontest kontrol gruplu deneysel desen
kullanılmıştır. 7.sınıf şubelerinden bir şube kontrol, bir şube deney grubu
olarak belirlenmiştir. Deney grubunda 29 öğrenci ve kontrol grubunda ise 28
öğrenci olmak üzere toplam 57 öğrenci araştırmanın çalışma grubunda
bulunmaktadır. Araştırmanın uygulama basamağı aynı fen öğretmeni tarafından
gerçekleştirilmiş ve 11 hafta sürmüştür. Hem kontrol hem de deney grubunda aynı
çevre konularının öğretimi yapılmıştır. Deney grubunda yaşam temelli öğrenme
yaklaşımı ile destekli çevre eğitimi, kontrol grubunda ise öğretmen merkezli
öğretim yöntemleri kullanılarak çevre eğitimi gerçekleştirilmiştir. Veri
toplama aracı olarak çevre davranış ölçeği, çevre tutum ölçeği ve çevre başarı
testi öntest ve sontest olarak uygulanmıştır. Verilerin analizinde Bağımsız
Gruplar için t-Testi ve Bağımlı Gruplar için t-Testi uygulanmıştır. Araştırmada
yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile destekli çevre eğitiminin 7. sınıf
öğrencilerinin çevreye yönelik tutum, davranış ve başarı düzeylerini
geliştirmede anlamlı seviyede etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı, çevre eğitimi, yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile destekli çevre eğitimi, fen eğitimi, çevreye yönelik tutum

THE EFFECT OF ENVIRONMENT EDUCATION SUPPORTED BY CONTEXT-BASED LEARNING APPROACH ON ENVIRONMENTAL ATTITUDES, BEHAVIORS AND SUCCESS OF 7th GRADE SECONDARY SCHOOL STUDENTS

Öz

The
study was implemented for the purpose of examining the effect of environment
education supported by context-based learning approach on environmental
attitudes, behaviors and success of 7th grade secondary school students. The
study was applied to the 7th grade secondary school students receiving
education in a public school in the city center of Mus during the school year
of 2018-2019. In the study, quasi-experimental method and experimental design
with pretest-posttest control group were used. A total of 57 students; 29
students in the experimental group and 28 students in the control group
constituted the study group. Application stage of the study was carried out by
the same science teacher in 11 weeks. Similar environmental subjects were
taught in both of the control and experimental groups. Environment education
was carried out by using context-based learning approach in the experimental
group and teacher-centered educational methods in the control group. To collect
data; Environmental Behavior Scale, Environmental Attitude Scale and
Environmental Success Test were applied as pretest and posttest. In the study,
it was concluded that environment education supported by context-based learning
approach was significantly effective on developing environmental attitudes,
behaviors and success of 7th grade secondary school students.

Anahtar Kelimeler

Context-based learning approach, environmental education, environment education supported by context-based learning approach, science education, attitude towards environment

Kaynakça

• Acar, B. ve Yaman, M. (2011). Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin ilgi ve bilgi düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 01-10.
• Akdaş, E. (2014). İlköğretim yedinci sınıf fen ve teknoloji dersi insan ve çevre ünitesinde yaşam temelli öğrenme modelini kullanmanın akademik başarı, tutum ve kalıcılık üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aktaş, G. ve Bülbül, M. Ş. (2013). Fizik dersleri için bağlam temelli drama uygulamaları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 381-389.
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
• Atıcı, T. ve Bora, N. (2002). Ortaöğretim kurumlarında biyoloji eğitiminde kullanılan öğretim metotlarının ders öğretmenleri açısından değerlendirilmesi ve öneriler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 51-64.
• Ay Sarı, Ö. (2017). Yaşam temelli fen eğitiminin öğrenci başarısına ve çevre bilinci üzerine etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ayas, A., Coştu, B. ve Ünal, S. (2007). Günlük yaşamdaki olayların fen bilimleri öğretiminde kullanılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 197-207.
• Çepni, S., Özmen, H. ve Ayvacı, H. Ş. (2007). Yaşam (bağlam) temelli, beyin temelli öğrenme kuramları, 21.yüzyıl becerileri ve FeTeMM yaklaşımı ve fen bilimleri öğretimindeki uygulamaları. S. Çepni (Ed.), Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi içinde (s. 122-191). Ankara: Pegem A.
• Ayvacı, H. Ş. (2010). Fizik öğretmenlerinin bağlam temelli yaklaşım hakkındaki görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 42-51.
• Baran, M. (2013). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim yönteminin termodinamik konusunun öğretimine etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Barker, V., & Millar, R. (1999). Students’ reasoning about chemical reactions: What changes occur during a context-based post-16 chemistry course. International Journal of Science Education, 21(6), 645-665.
• Baş, G. (2010). The effects of multiple intelligences instructional strategy on the environmental awareness knowledge and environmental attitude levels of elementary students in science course. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(1), 53–80.
• Benckert, S. (1997). Context and conversation in physics education. Project Report 161-97, Swedish: Council fort he renewal of higher education.
• Bennett, J., & Lubben, F. (2006). Context-based chemistry: The salters approach. International Journal Of Science Education, 28(9), 999-1015.
• Bennett, J., Hogarth, S., & Lubben, F. (2003). A systematic review of the effects of context-based and Science-Technology-Society (STS) approaches in the teaching of secondary science. EPPI-Centre, Social Science Research Unit, Institute of Education, University of York, London.
• Bennett, J., Lubben, F., & Hogarth, S. (2007). Bringing science to life: a synthesis of the reseaarch evidence on the effects of context-based and STS approaches to science teaching. Science Education, 91, 347-370.
• Bozkurt, O., Güven, E., Hamalosmanoğlu, M., Kaplan, Z., Sungur Gül, K. ve Varinlioğlu, S. (2014). Review of the studies about environmental education: Current status in Turkey. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(2), 1-18.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem A.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates.
• Coştu, S. (2009). Matematik öğretiminde bağlamsal öğrenme ve öğretme yaklaşımına göre tasarlanan öğrenme ortamlarında öğretmen deneyimleri. Yüksek Lisans Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Çam Tosun, F. ve Özay Köse, E. (2011). Yaşam temelli öğrenmenin sinir sistemi konusunda öğrenci başarılarına etkileri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 2, 91-116.
• Çam, F. (2008). Biyoloji dersinde yaşam temelli öğrenme yaklaşımının etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çekiç Toroslu, S. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile desteklenen 7E öğrenme modelinin öğrencilerin enerji konusundaki başarı, kavram yanılgısı ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çepni, S. ve Özmen, H. (2012). Yaşam (bağlam) temelli ve beyin temelli öğrenme kuramları ve fen bilimleri öğretimindeki uygulamaları. Çepni (Ed.), Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem A.
• Çevre ve Orman Bakanlığı (2007). Türkiye çevre durum raporu. http://www.cedgm. gov.tr/CED/AnaSayfa/webUygulama/turkiyeCevreDurumRaporu.as px?sflang=tr sayfasından erişilmiştir.
• Çolakoğlu, E. (2010). Haklar söyleminde çevre eğitiminin yeri ve Türkiye’de çevre eğitiminin anayasal dayanakları. TBB Dergisi, 88, 161.
• De Jong, O. (2008). Context-based chemical education how to improve it?. 15.01.2019 tarihinde http://moureu.iupac.org/publications/cei/vol8/0801xDeJong.pdf adresinden indirilmiştir.
• Demircioğlu, H., Vural, S. ve Demircioğlu, G. (2012). “REACT” stratejisine uygun hazırlanan materyalin üstün yetenekli öğrencilerin başarısı üzerine etkisi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 101-144. 104.
• Demirkaya, H. (2006). Çevre eğitiminin Türkiye’deki coğrafya programları içerisindeki yeri ve çevre eğitimine yönelik yeni yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 207–222.
• Dolu, G. ve Ürek, H. (2018). Gaz yasalarıyla ilgili geleneksel ve bağlam temelli problemlerin çözülebilme durumuna yönelik bir araştırma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 19-34.
• Ekinci, M. (2010). Bağlam temelli öğretim yönteminin lise 1. sınıf öğrencilerine kimyasal bağlar konusunun öğretilmesine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdoğan, M. ve Özsoy, A. M. (2007). Graduate students perspectives on the huma environment relationship. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 4(2), 21–30.
• Erdoğan, M., Kostova, Z. & Marcinkowski, T. (2009). Components of environmental literacy in elementary science education curriculum in Bulgaria and Turkey. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 5(1), 15-26.
• Eryılmaz, A. (2015). Bağlam temelli fen soru yazımı: Kriterler ve efsaneler. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 8(4), 564-580.
• Gilbert, J. K. (2006). On the nature of “context” in chemical education. International Journal of Science Education, 28(9), 957-976.
• Glynn, S. & Koballa, T. R. (2005). The contextual teaching and learning instructional approach. In R. E. Yager (Ed.), Exemplary science: Best practices in professional development (75–84). Arlington, Va: National Science Teachers Association Press.
• Gutwill-Wise, J. (2001). The impact of active and context-based learning in introductory chemistry courses: An early evaluation of the modular approach. Journal of Chemical Education, 77(5), 684–690.
• Gül, Ş. (2016). Yaşam temelli öğretim modeliyle “fotosentez” konusunun öğretimi: REACT stratejine dayalı bir uygulama. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(2), 21-45.
• Gülay, H. ve Önder, A. (2011). Sürdürülebilir gelişim için okul öncesi dönemde çevre eğitimi. Ankara: Nobel.
• Güneş Koç, R.S. (2013). 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli yaklaşımın yedinci sınıf öğrencilerinin ışık ünitesindeki başarılarına, bilgilerinin kalıcılığına ve fen dersine karşı olan tutumlarına etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gürsoy Köroğlu, N. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının, öğretmen adaylarında çevreye yönelik ilgi, tutum ve çevre bilinçli tüketici davranışlarının incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Holman, J., & Pilling, G. (2004). Thermodynamics in context: A case study of contextualized teaching for undergraduates. Journal of Chemical Education, 81(3), 373-375.
• Hoşbaş, A. A. (2018). Fen bilimleri öğretiminde yaşam temelli öğrenme yaklaşımının öğrenme ürünleri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Hsu, S. J. (2004). The effects of an environmental education program on responsible environmental behavior and associated environmental literacy variables in Taiwanese college students. The Journal of Environmental Education, 35(2), 37–48.
• Ingram, S. J. (2003). The effects of contextual learning instruction on science achievement male and female tenth grade students. Doctoral Dissertation, University of South Alabama, USA.
• İlhan, N. (2010). Kimyasal denge konusunun öğrenilmesinde yaşam temelli (context based) öğretim yaklaşımının etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kalaycı, Ş. (2018). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara. Asil.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel.
• Keskin, F. (2017). Yaşam temelli REACT öğretim stratejisinin 6. sınıf öğrencilerinin akademik başarısı ve fen okuryazarlığı üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Kılıç, E. (2004). Durumlu öğrenme kuramının eğitimdeki yeri ve önemi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 307-320.
• Konu, M. (2017). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim uygulamalarının öğrencilerin biyoloji dersindeki başarılarına, tutumlarına, motivasyonlarına ve problem çözme becerilerine etkisi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Konu, M. ve Gül, Ş. (2017). Biyoloji dersinde yaşam temelli probleme dayalı öğretim uygulamalarının tutum, motivasyon ve problem çözme becerilerine etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 127.
• Korsacılar, S. (2014). 9. Snıf fiziğin doğası ünitesindeki temel kavramların öğretiminde yaşam temelli öğretim ve öğrenme istasyonları yönteminin etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Köse, S., Gencer, A.S., Gezer, K., Erol, G. H. ve Bilen, K. (2011). Investigation of undergraduate students environmental attitudes. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(2), 85–96.
• Kutu, H. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. sınıf kimya dersi “Hayatımızda Kimya” ünitesinin öğretimi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kutu, H., Sadi, S., Sözbilir, M. ve Yıldırım, A. (2007). Kimya eğitiminde içeriğe/bağlama dayalı (context-based) öğretim yaklaşımı ve dünyadaki uygulamaları. I. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresinde sunulmuş bildiri, İstanbul.
• Mahidin, A. M. M. & Maulan, S. (2010). Understanding children preferences of natural environment as a start for environmental sustainability. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 38, 324 – 333.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325 sayfasından erişilmiştir.
• Mosothwane, M. (2002). Pre-service teachers’ conceptions of environmental education. Research in Education, 68, 26–40.
• Özdemir, A. (2003). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin çevre bilgi ve bilinçlerinin araştırılması. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özsevgeç, T. ve Artun, H. (2012a). Çevre eğitimi dersi modüler programının geliştirilmesi ve değerlendirilmesi: Ekosistem Ünitesi örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Niğde.
• Ramadoss, A. & Poya-moli, G. (2011). Biodiversity conservation through environmental education for sustainable development - acase study from puducherry, India. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(2), 97–111.
• Rennie, L. J. & Parker, L. H. (1996). Placing physics problems in real-life context: Students reactions and performance. Australian Science Teachers Journal, 42, 1.
• Rusçuklu, P. (2017). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının 6.Sınıf öğrencilerinin ''Maddenin Tanecikli Yapısı'' ünitesindeki akademik başarı ve kalıcılıklarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Sadık, F. ve Çakan, H. (2010). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeyleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351–365.
• Timur, S. ve Yılmaz, M. (2013).Çevre davranış ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 317-333.
• Uzun, F. (2013). Bağlam temelli yaklaşıma dayalı genel fizik-ı laboratuvar dersinin fen bilgisi öğretmen adaylarının başarılarına, bilimsel süreç becerilerine, motivasyonlarına ve hatırlamalarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ültay, N. ve Çalık, M. (2011). Asitler ve bazlar konusu ile ilgili örnekler üzerinden 5E modelini ve REACT stratejisini ayırt etmek. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 199-220.
• Ünal, H. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersinin yaşam temelli yaklaşıma uygun olarak yürütülmesinin “Madde ve Isı” konusunun öğrenilmesine etkilerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Ünal, Ş. (2016). Biyoloji dersi çevre konularının öğretiminde yaşam temelli yaklaşıma dair örnek olay inceleme ve araştırma sorgulama temelli bilim öğrenme öğretim yöntemlerinin etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.