FEN BİLİMLERİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ ÖĞRETİM PROGRAMLARI İLE DERS KİTAPLARININ OKUL DIŞI ÖĞRENME YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 58, 671 - 710, 03.05.2021

Özlem Oktay , Sümeyra Üner , Dr. Ahmet Şen

Öz

Fen öğrenimi sadece okul sınırları içinde formal bir süreçte gerçekleşmez. Okul dışı ortamlarda informal bir yolla da gerçekleşir. Öğretim için ideal olan, bu ortamların mümkün ölçüde beraberce kullanılmasıdır. Bu çalışmanın amacı, öğrenme sürecinin belli hedef ve amaçlara göre uygulanmasını sağlamada rehberlik yapan öğretim programlarında ve öğretimde etkili bir araç olarak kullanılan ders kitaplarında okul dışı öğretimin ne kadar yer aldığını incelemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılarak, 2018 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nca uygun görülen ve güncel okutulan, 7 öğretim programı (fen bilimleri, fizik, kimya, biyoloji ve fen lisesi fizik-kimya-biyoloji) ve 47 ders kitabı incelenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre, öğretim programlarında okul dışı öğrenmeye yönelik oldukça az yönlendirmenin olduğu tespit edilmiştir. Fen bilimleri ders kitaplarına bakıldığında en fazla yönlendirmenin 5. sınıfta olduğu görülmektedir. Fen lisesi ders kitaplarında okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik yönlendirmeler, diğer ortaöğretim ders kitaplarına göre çok daha az sayıdadır. Ortaöğretim ders kitaplarına bakıldığında ise okul dışı öğrenme ortamına yapılan yönlendirmelerin en çok 9. sınıfta olduğu görülmüştür. Bu çalışma ile fen konu alanı öğretim programı hazırlayan uzmanlara ve ders kitaplarının yazarlarına okul dışı öğrenme konusunda mevcut durumun ortaya çıkarılıp, konuya farkındalık yaratılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ders kitapları, Doküman incelemesi, Fen bilimleri, fizik, kimya ve biyoloji öğretim programları, Okul dışı öğrenme

Teşekkür

Bu çalışmanın bir bölümünün ilk sonuçları International Congress on Science and Education (UBEK-ICSE 2018) adlı kongrede sözlü bildiri olarak sunulmuştur.