ADAY ÖĞRETMENLERIN ADAY ÖĞRETMEN VE ÖĞRETMEN KAVRAMLARINA İLIŞKIN ALGILARI: BIR METAFOR ÇALIŞMASI

Yıl 2022, Sayı: 63, 193 - 219, 31.07.2022

İbrahim Yaşar Kazu Hüseyin Çam

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1017432

Cited By: 1

Öz

Araştırmada aday öğretmenlerin “aday öğretmen” ve “öğretmen” kavramına ilişkin sahip oldukları algıların metaforlar aracılığıyla belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2019–2020 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş ve Sivas illerinde görev yapmakta olan 112 aday öğretmen ile yürütülmüştür. Verilerin toplanması, analizi ve yorumlanmasında nitel araştırma yöntemleri ve olgubilim deseni kullanılmıştır. Aday öğretmenlerin “aday öğretmen” ve “öğretmen” kavramlarına yönelik ne tür algılara sahip olduklarını ortaya çıkarmak için ‘‘Aday öğretmen …… gibidir; Çünkü …… ’’ ve ‘‘öğretmen …… gibidir; Çünkü …… ’’ cümlelerini tamamlamaları istenmiştir. Veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre “aday öğretmen” ile ilgili 57 farklı metafor, “öğretmen” ile ilgili 52 farklı metafor tespit edilmiştir. Aday öğretmen kavramı kapsamında acemilik ve olumsuz imaj metaforlarının yoğunlukta olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen kavramı kapsamında ise büyük oranda olumlu metaforlar oluşturulduğu tespit edilmiştir. Okul yöneticilerinin resmi işlemleri tamamlamak yerine olumlu tutum ve davranışlarının aday öğretmenlerin mesleki gelişimine katkı sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Aday öğretmen, öğretmen, metafor, olgubilim, aday öğretmen yetiştirme programı.

Kaynakça

• Ateş, T. Ö. (2016). Öğrencilerin öğretmen ve okul metaforları. International Journal of Contemporary Educational Studies, 2(1), 78-93.
• Aydeş S.S. ve Akın, U. (2016). Okul yöneticilerinin öğretmenlere yönelik metaforik algıları. Sakarya University Journal of Education, 6(3), 20-39.
• Aykaç, N., Kabaran H. ve Bilgin, H. (2014), “Türkiye’de ve bazı avrupa birliği ülkelerindeki öğretmen yetiştirme uygulamalarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi (Almanya, Finlandiya, Fransa, İngiltere ve Türkiye Örneği)”, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(3), 279-292.
• Balcı, A. (1992). Eğitim örgütlerine yeni bakış açıları: kuram-araştırma ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(1), 47-68.
• Bozbayındır F. (2017). Aday öğretmenlerin öğretmen kavramına ilişkin metaforik algıları. 26. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi 19-21 Ekim 2017, Ankara. 830-831.
• Cable, D. M., & Parsons, C. K. (2001). Socialization tactics and person-organization fit. Personnel Psychology 54(1), 1-23.
• Carter, K. B., & Scruggs, T. E. (2001). Thirty-one students: Reflections of a first-year teacher of students with mental retardation. The Journal of Special Education, 35(2), 100-104.
• Clarken, R. H. (24-28 Mart 1997). Five metaphors for educators. Paper Presented at the Annual Meting of the American Educational Research Association. Chicago, USA.
• Cook-Sather, A. (2003). Movements of mind: The matrix, metaphors and re-imaging education. Teachers College Record, 105(6), 946-977.
• Cülha A., Ateş R. ve Nazlı K. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin ideal öğretmene ilişkin metaforları. Harran Educational Journal 3(1), 39-51.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 269-283.
• Döş, İ. (2011). Okul paydaşlarının metaforlar yardımıyla okul örgütlerini algılama biçimlerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Erdemir, N. (2007). Mesleğine yeni başlayan fen bilgisi öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve şikâyetleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (22), 135-149.
• Ergünay, O. ve Adıgüzel, O. C. (2019). Aday öğretmenlerin ilk yıl mesleki deneyimleri sürecinde karşılaştıkları sorun ve kaynakları. Egitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(3), 1080-1099.
• Gökulu, A. (2017). Aday öğretmenlerin Türkiye’deki aday öğretmenlik eğitim süreci ile ilgili görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 111-123.
• Gül, İ., Türkmen, F. ve Aksel, N. (2017). Aday öğretmen görüşlerine göre aday öğretmen yetiştirme sürecinin değerlendirilmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 365-388.
• Hoy, W.K. & Woolfolk, A. E. (1990). “Socialization of student teachers.” American Educational Research Journal, 27(2): 279-300.
• Karadağ, Y., Aydoğmuş, M. ve Kesten, A. (2020). Sözleşmeli öğretmenlik ve sözlü sınav: Öğretmen adayları ne düşünüyor? Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 8(1), 237-266.
• Kelchtermans, G. & Ballet, K., (2002) The micropolitics of teacher induction. A narrative-biographical study on teacher socialisation. Teaching and Teacher Education, 18(1), 105-120.
• Korkmaz İ ve Saban A. 2004. Göreve Yeni Başlayan Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Güçlükler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Bahar 38, 266-277.
• Köse, A. (2016), “Okul Yöneticilerinin Görüşlerine Göre Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecinin Değerlendirilmesi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 924-944.
• Mahlios, M. ve Maxson, M. (1998). Metaphors as structures for elementary and secondary preservice teachers’ thinking. International Journal of Educational Research, 29, 227-240.
• MEB (1995) “Aday memurların yetiştirilmelerine ilişkin yönetmelik” Tebliğler Dergisi, 2423.
• MEB (2016) “Aday öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin yönerge” Tebliğler Dergisi, 2456947.
• MEB. (2017). Öğretmen Strateji Belgesi 2017-2013. Öğretmen Yetiştirime ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Morgan, G. (1997). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metaphor. (Çev: Gündüz Bulut ve Zülfü Dicleli). İstanbul: MESS Yayınları.
• Nieto, S. M. (2003). What keeps teaehers going? Educational Leadership, 60(8), 14-18.
• Nikitina, L. Ve Furuoka, F. (2008). Measuring metaphors: A factor analysis of students’ conceptions of language teachers. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 5(2), 192-205.
• Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293-309.
• Önder, E. (2018). Prospective teacher training program according to prospective teachers’ opinions. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(1), 143-189.
• Özonay, İ. Z. (2004). Öğretmenlerin adaylık eğitimi programının değerlendirmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6–9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Pipen, T. (2001). Metaphors and organizational identity in the Italian puplic services. Scandinavian Journal of Management, 16, 391-409.
• Renz Lisa, M. (2009). Metaphor: ımagery devices used by morgan to describe organizations as culture and psychic prisons. Emerging Leadership Journey, 2(1), 54-65.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “Öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Şimşek, H. (2014). Osmanlı döneminde kısa süreli öğretmen yetiştirme uygulamaları (Darulameliyat ve taşrada öğretmen yetiştirme). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 77-95.
• Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlilikleri: Modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3) 63-82.
• Ulubey, Ö. (2018). Aday öğretmen yetiştirme programının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 480-502.
• Yalın, İbrahim (2001). Hizmet İçi Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi, Milli Eğitim Dergisi, 150, 34-48.
• Yıldırım, A., Ünal, A., Çelik, M. (2011). Öğretmen kavramına ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş algılarının analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8 (2), 92-109.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. baskı.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, F. Göçen, S. ve Yılmaz, F. (2003). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algıları: bir metaforik çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(1), 151-164.