The Investigation on Environmental Literacy of Vocational School Child Development Students

Yıl 2022, Sayı: 64, 379 - 411, 28.10.2022

Füsun Kurt Gökçeli , Merve Özer

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1102967

Öz

This research aims to determine the environmental literacy levels of child development undergraduate students. Given that environmental awareness should be instilled to our children from a very young age, students of child development who will raise children and be role models for them should be environmentally literate individuals. Case study, one of the qualitative research methods, was used in the research. Eight undergraduate students studying in the department of Child Development and enrolled in vocational elective course named Environmental Education in Early Childhood were participated in the research. The data were collected with the semi-structured interview developed by the researchers, the activity plans prepared for environmental education in pre-school education and the nature diaries of the students. When the students’ environmental literacy level is examined, the students lack cognitive knowledge, but students’ affective awareness of the environment increased, and at the behavioral level, most of them exhibited some environmentally friendly behaviors in their own lives. These findings show that educators, who have a great impact on children, should add various courses on environmental education to higher education programs and these courses should be practice-oriented than to be theoretical in order to to raise environmentally literate children.

Anahtar Kelimeler

Environment, Environment Education, Environment Literacy, Sustainability

MESLEK YÜKSEK OKULU ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE OKURYAZARLIKLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Günümüzde küresel ısınma, hızlı kentleşme, hava kirliliği gibi pek çok çevre sorunu ile karşılaşılmaktadır. Özellikle çevre bilincinin çocuklara küçük yaşta kazandırılması düşünüldüğünde; çocukları yetiştirecek ve onlara rol model olacak çocuk gelişimi öğrencilerinin çevre okuryazarı bireyler olmaları gerektiği anlaşılmaktadır. Bu araştırmanın amacı; Erken Çocuklukta Çevre Eğitimi dersini alan Çocuk Gelişimi ön lisans öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmaya Çocuk Gelişimi bölümünde okuyan ve Erken Çocuklukta Çevre Eğitimi dersini mesleki seçmeli olarak alan 8 ön lisans öğrencisi katılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu, okul öncesi eğitimde çevre eğitimine yönelik hazırlanmış etkinlik planları ve öğrencilerin doğa günlükleri ile toplanmıştır. Öğrencilerin çevre okur yazarlıkları incelendiğinde; bilişsel düzeyde bilgi eksikliklerinin olduğu ancak duyuşsal yönde çevreye olan farkındalıklarının arttığı, davranışsal düzeyde ise çoğunun kendi yaşamlarında bir takım çevre dostu davranışlar sergiledikleri görülmüştür. Bu bulgular, çevre okuryazarı çocuklar yetiştirebilmek için; çocuklar üzerinde büyük etki uyandıran eğitimcilerin yüksek öğrenim programlarına çevre eğitimine yönelik çeşitli derslerin eklenmesi ve bu derslerin daha çok uygulamaya yönelik yürütülmesi gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre eğitimi, Sürdürülebilirlik, Çevre Okuryazarlığı

Kaynakça

• Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Astuti, D. & Aminatun, T. (2020). Student’s environmental literacy based on Adiwiyata and non-Adiwiyata at senior high school in Sleman, Yogyakarta. JPBI (Jurnal Pendidikan Biologi Indonesia), 6 (3), 375-382. DOİ: https://doi.org /10.22219/jpbi.v6i3.13629
• Atik, A. D. & Doğan, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinin çevre dostu davranışları. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1),1-21.
• Aydede Yalçın, M. N. & Çaycı, B. (2018). Öğretmen adaylarının çevresel farkındalıklarının sosyo-demografik özellikleri açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 8 (3), 578-590. Doi: 10.24315/ trkefd.316242
• Bahar, M. & Kiras, B. (2017). Türkiye’de yayımlanan çevre eğitimi konulu makale ve tezlerin genel analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 1702-1720.DOI: 10.17240/aibuefd.2017.17.32772-363962
• Bülbül, Y. & Yılmaz, A. (2019). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının çevre, çevre eğitim ve çevresel vatandaşlık kavramlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 5(2), 165-183.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.B., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (25.baskı). Ankara: PegemA.
• Chen, C., W., K., Chen, C. & Shieh, C., J. (2020). A study on correlations between computer-aided instructions integrated environmental education and students’ learning outcome and environmental literacy. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 16(6), em1858 ISSN:1305-8223.
• Creswell, J.W. (2012). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. (4. baskı). USA: Pearson.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (1-2), 189-198. Erişim adresi: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/141/1005.pdf
• Çelik, M. & Doğru, M. (2019). Fen Bilimleri öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik davranışlarının incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty), 16 (1), 1791-1813.
• Çobanoğlu, G., Özkok, E.A., Özen, E., Yayman, D., Özcan, A., Kaan, T. & Al- Amoody, A.A. (2021). Çevre terimlerinin bilinme düzeyinin belirlenmesine yönelik bir çalışma. Avrasya Terim Dergisi, 9 (2), 39 - 53.https://doi.org/10.31451/ejatd.917117
• Dada, Deborah-O., Eames, C. & Calder, N. (2017). Impact of environmental education on beginning preservice teachers’ environmental literacy. Australian Journal of Environmental Education, 33(3), 201–222. DOI: https://doi.org/10.1017/aee.2017.27
• Derman, A. & Hacıeminoğlu, E. (2017). Sürdürülebilir gelişme için eğitim bağlamında sınıf öğretmenlerinin çevre okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmesi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (2), 81-103
• Durmuş, E. & Kınacı, M., K. (2021). Opinions of social studies teacher education students about the impact of environmental education on ecological literacy. Review of İnternational Geographıcal Education, 11(2), 202. https://doi.org/10.33403/rigeo.825516
• Eldenk, I. & Yılmaz, M. (2019). Biyoloji öğretmen adaylarının çevre hakkı konusunda bilgi, tutum ve farkındalıkları. Anadolu Öğretmen Dergisi, 3 (1), 17-31. DOI: 10.35346/aod.559196
• Erdaş- Kartal, E. & Ada, E. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre problemleri ve geri dönüşüm hakkındaki görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty), 16 (1), 818-847. http://efdergi.yyu.edu.tr/uploads/ooabdyyuefd20112018y-1558039378.pdf
• Erdoğan, M. & Ok, A. (2008). Environmental literacy assessment of Turkish children: The effects of background variables. The WCCI 13th World Conference in Education, September 02-06, Antalya, Turkey.
• Fettahlıoğlu, P. (2018). Algılanan çevresel sorunların çevre okuryazarlık düzeyine göre analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 404-425. DOI: 10.17860/mersinefd.400607
• Gül, S., Aydoğmuş, M., Çobanoğlu, İ. H. & Türk, H. (2018). Üniversite öğrencilerinin çevre bilinçlerinin incelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi örneği. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (3), 13-28. https://doi.org/10.30855/gjes.2018.04.03.002
• Howard Hunter, R. & Jordan, R. C. (2020). “I have a little, little, little footprint on the world” and “I’m not political”: feelings of low self-efficacy and the effect of identity on environmental behaviour in educators, Environmental Education Research, 26 (5),666-683.
• Irmak- Kazazoğlu, T. & Erkal, S. (2022). Üniversite öğrencilerinin çevre farkındalık düzeylerinin ve çevre sorunlarına yönelik davranışlarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 81, 21-42. https://doi.org/10.17755/esosder.903356
• İstanbullu, R. A. (2008). Investigation of environmental literacy of sixth grades at a private school. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Kang, J. & Hong, J. H. (2021). Framing effect of environmental cost information on environmental awareness among high school students, Environmental Education Research, 27 (6), 936-953. https://doi.org/10.1080/13504622.2021.1928607
• Karadağ, Y. & Acar, F. (2020). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik farkındalıklarının incelenmesi.Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 4 (1), 62-78. DOI: 10.38015/sbyy.693956
• Karakuş, G. & Çimen, O. (2020). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik etik yaklaşımlarının incelenmesi. GEFAD / GUJGEF, 40 (2), 411-435.
• Karatekin, K. (2011). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karatekin, K., Kuş, Z. & Merey, Z. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarının çözümünde sosyal katılımları. İlköğretim Online, 13(2), 345-361. Kızılay, E. & Hamalosmanoğlu, M. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Öğretmen Eğitimi ve Öğretim, 1(1), 25-34. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jnate
• Kiper, T., Korkut, A. & Üstün Topal, T. (2017). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıkları üzerine bir araştırma: Namık Kemal Üniversitesi örneği. Inonu University Journal of Arts and Design, 7(16). 112-124. DOI: 10.16950/iujad.337132
• Kuswendi, U. & Arga, H. S. P. (2020). Developing environmental literacy of primary school students by utilizing scraps. Mimbar Sekolah Dasar, 7(2), 198-215
• Luan, H., Lin-Li, T. & Lee, M., H. (2022). High school students’ environmental education in Taiwan: Scientific epistemic views, decision-making style, and recycling intention. International Journal of Science and Mathematics Education, 20, 25–44.https://doi.org/10.1007/s10763-020-10136-z
• Muşlu- Kaygısız, G. (2020). Aktif öğrenmeye dayalı etkinliklerin sınıf öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarına, olumlu davranışlarına ve çevre tutumlarına etkisi.Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18 (1), 185-200. https://doi.org/10.37217/tebd.679596
• Nurwidodo, N., Amin, M., Ibrohim, I., & Sueb, S. (2020). The role of eco-school program (adiwiyata) towards environmental literacy of high school students. European Journal of Educational Research, 9 (3), 1089-1103.https://doi.org/10.12973/eu-jer.9.3.1089
• Orbanic, N. D. & Kovac, N. (2021). Environmental awareness, attitudes and behaviour of preservice preschool and primary school techers. Journal of Baltic Science Education, (20),3.doi:https://doi.org/10.33225/jbse/21.20.373
• Ökeşli, T. F. (2008). Bodrum’daki ilkokullarda çevre okuryazarlığı ile değişkenler arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Öner, H. & Koruklu, N. (2020). Toplumda çevre bilinci oluşturulabilir mi? Bir grup üniversite öğrencisinin görüşleri.Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 94-110.https://doi.org/10.30803/adusobed.795585
• Özer-Keskin, M. & Aksakal, E. (2020). An investigation of environmental literacy levels and environmental pollution images of 7th year pup. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(4), 1343-1368. http://iojet.org/index.php/IOJET/article/view/1096
• Özyürek, C., Demirci, F., Güler, H., Sarıgöl, J., Tepe, B. & Çetinkaya, M. (2019). Öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık bileşenlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 227- 253. DOI: 10.21764/maeuefd.411195
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev: M. Bütün ve S.B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Punch, F. K. (2005). Sosyal araştırmalara giriş nitel ve nicel yaklaşımlar. (Çev.: D. Bayrak, H. B. Arslan, Z., Akyüz). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Street – Hoover, K. (2021) Children in nature: Exploring the relationship between childhood outdoor experience and environmental stewardship, Environmental Education Research, 27 (6), 894-910. https://doi.org/10.1080/13504622.2020.1856790
• Şahin, S. H., Ünlü, E. & Ünlü, S. (2016). Öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık farkındalık düzeylerinin incelenmesidir. Education Science,11(2),82-95. DOI:10.12739/NWSA.2016.11.2.1C0655
• Tanık- Önal, N., Kılınç, A. & Saraçoğlu, S. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre kimliklerinin ve çevre dostu davranışlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 749-777. https://doi.org/10.19171/uefad.660668
• Tarkoçin, S., Bilmez, B. & Kurt- Gökçeli, F. (2017). Meslek yüksekokulu çocuk gelişimi öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi (Bingöl Üniversitesi Örneği). Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7(2-1), 84-92.
• Teksöz, G., Şahin, E. & Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 307- 320.
• Timur, S., Yılmaz, Ş. & Timur, B. (2013). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2), 191-203. Tuncer, G. T., Ertepınar, H. & Şahin, E. (2008a). Çevre okuryazarlığı: Geleceğin öğretmenleri sürdürülebilir bir gelecek için hazır mı?. 8. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bolu, Türkiye.
• Tuncer, G., Tekkaya, G., Sungur, S., Çakıroğlu, J. & Şahin, E. (2008b). Environmental literacy of future teachers as a key for sustainable future. XIII. IOSTE Symposium, Izmir, Turkey.
• Uzun, S. (2021). Üniversite öğrencilerinin çevre bilinci ve duyarlılıklarının belirlenmesi: Düzce Üniversitesi örneği. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 17 (1), 173-198.
• Uzun, N., Gilbertson, K. L., Keles, O. & Ratinen, I. (2019). Environmental attitude scale for secondary school, high school and undergraduate students: Validity and reliability study. Journal of Education in Science, Environment and Health (JESEH), 5 (1), 79-90.DOI:10.21891/jeseh.491259
• Veisi, H. Lacy, M. Mafakheri, S. & Razaghi, F. (2019). Assessing environmental literacy of university students: A case study of Shahid Beheshti University in Iran, Applied Environmental Education & Communication, 18 (1), 25-42. https://doi.org/10.1080/1533015X.2018.1431163
• Yin, R. (1984). Case study research: design and methods. (3. Basım). California: Sage Publications.