OKUL ÖNCESİ ÖĞRENME ORTAMLARININ ÇOCUK VE ÖĞRETMEN PERSPEKTİFİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Sayı: 66, 110 - 138, 29.04.2023

Mine Durmuşoğlu , Büşra Çelikel , Zehra Bilgen

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1000695

Öz

Okul öncesi dönem çocukları ve öğretmenlerinin öğrenme ortamlarına ilişkin değerlendirmelerini incelemek amacıyla yürütülen bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseninde tasarlanmıştır. Çalışma grubu, ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilen, 48-72 aylık 12 çocuktan ve 17 okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiş demografik bilgi formları ve yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Toplanan veriler yüzde frekans dağılımları ve içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, mevcut ve hayal edilen öğrenme ortamları betimlenirken; çocukların mekân ve materyallerden bahsettikleri, öğretmenlerin ise ortam, materyal ve eğitim programı konularına değindikleri bulunmuştur. Çocukların okul içinde sınıf, atölye ve öğrenme merkezlerinde; okul dışında ise çoğunlukla park, ev ve doğada etkinlik yapmayı tercih ettikleri görülmüştür. Öğretmenlerin, sınıf dışında çoğunlukla fen-doğa ve oyun etkinliklerini tercih ettikleri, okul dışında ise sosyal aktiviteler veya alan gezileri yaptıkları saptanmıştır. Bu sonuçlar ışığında, okul öncesi öğrenme ortamlarının düzenlenmesinde çocukların ilgileri, ihtiyaçları, fikirleri ve hayalleri göz önünde bulundurularak mevcut öğrenme ortamlarında düzenlemeler yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, çocuk, öğrenme ortamı, alternatif öğrenme ortamı, hayal edilen öğrenme ortamı

EVALUATION OF PRE-SCHOOL PERIOD LEARNING ENVIRONMENTS FROM THE PERSPECTIVES OF CHILDREN AND TEACHERS

Öz

This study, which was conducted to examine the evaluations of preschool children and teachers about learning environments, was designed in the phenomenology design, which is one of the qualitative research methods. The study group consists of 12 children aged 48-72 months and 17 preschool teachers selected by criterion sampling method. Demographic information forms and semi-structured interview forms developed by the researchers were used as data collection tools. The collected data were analyzed by percentage frequency distribution and content analysis method. As a result of the research, while describing the existing and imagined learning environments; it was found that the children talked about the place and materials, and the teachers talked about the environment, materials, and curriculum. Children's classrooms, ateliers and learning centers within the school; outside of school, it was seen that they mostly preferred to do activities in parks, houses, and nature. It has been determined that teachers mostly prefer science-nature and game activities outside the classroom, and they do social activities or field trips outside of school. In the light of these results, it is suggested that arrangements should be made in the existing learning environments, taking into account the interests, needs, ideas and dreams of children in the organization of pre-school learning environments.

Anahtar Kelimeler

Preschool education, child, learning environment, alternative learning environment, imagined learning environment

Kaynakça

• Akyol, K., A. ve Oğuz, V. (2006). Çocuk eğitiminde montessori yaklaşımı. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 243- 256.
• Anders, Y., Rossbach, H. G., Weinert, S., Ebert, S., Kuger, S., Lehrl, S. ve von Maurice, J. (2012). Home and preschool learning environments and their relations to the development of early numeracy skills, Early Childhood Research Quarterly, 27,231–244.
• Arseven, A. (2016). Öz yeterlı̇lı̇k: bı̇r kavram analı̇zı̇. Turkish Studies, 11(19), 63-80.
• Arslan Karaküçük, S. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında fiziksel/mekansal koşulların incelenmesi: Sivas ili örneği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 307-320.
• Babaroğlu, A. (2018). Eğitim ortamları açısından okul öncesi eğitim kurumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1313-1330. doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.39790-471118
• Bayhan, P., ve Bencik, S. (2008). Erken çocukluk dönemi programlarından Waldorf yaklaşımına genel bir bakış. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 15-25.
• Bilaloğlu, R. G. (2004). Okul öncesi eğitimde High Scope yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 41-56.
• Bland, D. (2010). Drawing on imagination: Primary students’ ideal learning environments. İçinde Howard, S (Ed.) Proceedings of the 2010 Australian Association for Research in Education (AARE) International Education Research Conference. Australian Association for Research in Education, Australia, 1-22.
• Bland, D. (2012). Analysing children's drawings: applied imagination. International Journal of Research & Method in Education, 35(3), 235-242.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Brenneman, K. (2011). Assessment for preschool science learning and learning environments. Early Childhood Research & Practice, 13(1), 1-9.
• Cohen, L, Manion, L. ve Morrison, K. (2010). A guide to teaching practice. (5. Baskı). London: Routledge.
• Çukur, D. ve Güller Delice, E. (2011). Erken çocukluk döneminde görsel algı gelişimine uygun mekân tasarımı. Aile ve Toplum, 12(7), 25-36.
• Dağbaşı, S. (2018). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde okul öncesi eğitim kurumlarının öğrenme ortamlarının uluslararası standartlar açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Doğu Akdeniz Üniversitesi.
• Dönmez, B. (2008). Okul ve sınıf ergonomisi ya da insanı öncelemek. Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 4(11), 10-14.
• Ernst, J. (2009). Influences on u.s. Middle school teachers’ use of environment-based education. Environmental Education Research 15(1), 71–92.
• Ernst, J. (2014). Early childhood educators’ use of natural outdoor settings as learning environments: an exploratory study of beliefs, practices, and barriers. Environmental Education Research, 20(6), 735-752, DOI: 10.1080/13504622.2013.833596
• European Child Care and Education (ECCE) Tietze, W., Hundertmark Mayser, J. ve Rossbach, H. G. (1999). School-age assessment of child development: Long-term impact of pre-school experiences on school success, and family–school relationships. Brussels, Belgium: European Union.
• Fernald, A., Marchman, V. A. ve Weisleder, A. (2013). SES differences in language processing skill and vocabulary are evident at 18 months. Developmental Science, 16, 234–248.
• Fleith, S. D. (2000). Teacher and student perceptions of creativity in the classroom environment. Roeper Review, 22(3), 148-153.
• Ghaziani, R. (2010). School Design: Researching Children’s Views. Childhoods Today, Volume 4(1), 1-30.
• Güleş, F. ve Erişen, Y. (2013). Okul öncesi eğitimde fiziksel çevre standartlarını belirleme: Paydaş görüşlerini dayalı bir analiz. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 129-138.
• Hoff, E. (2003). The specificity of environmental influence: Socioeconomic status affects early vocabulary development via maternal speech. Child Development, 74, 1368–1378.
• Huberman, A. M. ve Miles, M. B. (2002). The qualitative researcher's companion. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Kangas, M. (2010). Finnish children’s views on the ideal school and learning environment. Learning Environments Research, 13(3), 205-223.
• Kıldan, O. (2007). Okul öncesi eğitim ortamları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 501- 510.
• Kuhl, P. K. (2011). Social mechanisms in early language acquisition: Understanding integrated brain systems supporting language. J. Decety & J. T. Cacioppo (Eds.), İçinde Oxford library of psychology. The Oxford handbook of social neuroscience (ss. 649–667). Oxford University Press.
• Maxwell, L. E. (2007). Competency in child care settings, the role of the physical environment. Environment and Behavior, 39(2), 229-45.
• Melhuish, E., Sylva, K., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I., Taggart, B., ve Phan, M. (2008). Effects of home learning environment and preschool center experience upon literacy and numeracy in early primary school. Journal of Social Issues, 64, 95–114. doi:10.1111/j.1540-4560.2008.00550.x
• Mohamed, H. H. A. ve Marzouk, M. F. A. A. S. (2016). The association between preschool classroom quality and children‟s social-emotional problems. Early Child Development and Care, 186(8), 1302-1315.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Erişim adresi: https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• NICHD Early Child Care Research Network. (2003). Does quality of child care affect child outcomes at age 4?. Developmental Psychology, 39, 451–469.
• Okul Öncesı̇ Eğı̇tı̇m Mevzuat Bankası. (2008). Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliği. Erişim adresi: http://ooegm.meb.gov.tr/mevzuat_bank/mevzuat.asp
• Okul Öncesı̇ Eğı̇tı̇m Mevzuat Bankası. (2002). Okul öncesi eğitim kurumlarında bulunması gereken bölümler. Erişim adresi: http://ookgm.meb.gov.tr/Mevzuat_htm/okulstan_D.html Ordu, A., Çobanoğlu, F. ve Ayvaz-Tuncel, Z. (2017). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(38), 79-95.
• Özerbaş, M. A. (2011). Yaratıcı düşünme öğrenme ortamının akademik başarı ve bilgilerin kalıcılığa etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3) 675-705.
• Özkubat, S. (2014). Okul öncesi kurumlarında eğitim ortamlarının düzenlenmesi ve donanım. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 58-66.
• Salı, G., Akyol, A. K. ve Baran, G. (2014). An analysis of pre-school children's perception of schoolyard through their drawings. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 2105-2114.
• Sirin, S. R. (2005). Socio-economic status and academic achievement: A meta- analytic review of research. Review of Educational Research, 75, 417–453. doi:10.3102/00346543075003417
• Smith, P. K. ve Pellegrini, A. (2008). Learning through play. Encyclopedia on Early Childhood Development, 24(8), 1-6.
• Sumeli, F. (2015). Karşılaştırmalı bir çalışma: İstanbul İl merkezinde bulunan üniversitelere ve Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul öncesi eğitim kurumlarından fiziksel ortamların incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sylva, K., Siraj-Blatchford, I., Taggart, B., Sammons, P., Melhuish, E., Eliot, K ve Totsika, V. (2006). Capturing quality in early childhood through environmental rating scales. Early Childhood Research Quarterly, 21, 76-92.
• Taylor, L., Clayton, J. ve Rowley, S. (2004). Academic socialization: Understanding parental influences on children’s school-related development in the early years. Review of General Psychology, 8, 163–178. doi:10.1037/1089-2680.8. 3.163
• UNICEF (2000). Defining Quality in Education. A Paper Presented by UNICEF at The Meeting of The International Working Group on Education, Florence, Italy.
• Ural, O., ve Ramazan, O. (2007). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimin Dünü ve Bugünü. S. Özdemir, H. Bacanlı, M. Sözer (Ed.). Türkiye’de okul öncesi eğitim ve ı̇lköğretim sistemi temel sorunlar ve çözüm önerileri. Türk Eğitim Derneği, Ankara.
• Yaşar Ekici, F. (2015). Okul öncesi eğitimde uygulanan çocuk merkezli yaklaşımların kuramsal temel, eğitim ortamı ve öğretmenin rolü açısından karşılaştırılması. The Journal of Academic Social Science, 12, 192-212.
• Yazıcı, Z. Yellice, B. ve Özer, D. (2004). Okul öncesi eğitim ortamlarının değerlendirilmesi üzerine bir ı̇nceleme. Omep Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı. 5-11 Ekim. İstanbul: Yapa.
• Yıldırım, G. ve Özyılmaz Akamca, G. (2017). The effect of outdoor learning activities on the development of preschool children. South African Journal of Education, Volume 37(2), 1-10.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yuvacı, Z. ve Dağlıoğlu, H. (2018, Mayıs). Okul öncesi eğitim alan çocukların ve bulundukları sınıf ortamının yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2 (25.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özel Sayısı), 234-256. doi:10.24130/eccd-jecs.196720182262
• Walsh, G. ve Gardner, J. (2005) Assessing the quality of Early Years learning environments. Early Childhood Research and Practice, 7(1).