SORGULAMAYA DAYALI ÖĞRENME YAKLAŞIMINDA AKADEMİK EĞİLİMLER (2008-2021)

Yıl 2023, Sayı: 66, 234 - 259, 29.04.2023

Aytaç Onur Demirtaş , Asuman Seda Saracaloğlu

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1068197

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, ‘’Ulusal Tez Merkezi’’ veri tabanında bulunan sorgulamaya dayalı öğrenme (S.D.Ö) yaklaşımı ile ilgili 2008-2021 yılları arasında yayınlanan tezlerin incelenerek araştırma eğilimlerinin belirlenmesidir. Bu amaç çerçevesinde, yayınlanan tezler amaçları, yöntemleri, veri toplama araçları, veri analiz teknikleri, çalışma grupları, örneklem büyüklükleri ile araştırmaların sonuç ve önerileri açısından incelenerek içerik analizi yoluyla betimlenmiştir. Tarama modeli çerçevesinde betimsel içerik analizi yöntemi ile dizayn edilen araştırmanın bulguları, yüzde ve frekans tabloları ile gösterilmiştir. Çalışmanın kapsamını 2008-2021 yılları arasında yayınlanan 26 tez oluşturmuştur. Tezlerin dağılımları; 19’u yüksek lisans tezi ve 7’sinin doktora tezi olduğu, alanda yapılan araştırmaların ağırlıklı olarak 2019 yılında gerçekleştirildiği görülmektedir. Yapılan çalışmalar desen ve yöntem açısından incelendiğinde yüksek lisans düzeyinde nicel araştırmaların doktora düzeyinde ise karma ve nitel araştırma yöntemlerinin daha çok kullanıldığı görülmektedir. Araştırmalarda en çok başarı/beceri testleri ile tutum/algı ölçeklerinin kullanılmış olduğu ve verilerin analizinde anlam çıkarıcı yöntemlerin daha çok kullanıldığı, bunun yanında nitel analiz tekniklerinden içerik analizinin ağırlıklı olarak nitel verilerin çözümlenmesinde tercih edildiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sorgulamaya dayalı öğrenme, betimsel içerik analizi, akademik eğilimler, öğrenme yaklaşımları

Kaynakça

• Aldan Karademir, Ç., ve Saracaloğlu, A. S. (2013). Sorgulamaya becerileri ölçeği' nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Asya Öğretim Dergisi 1 (2), 56–65.
• Bostan Sarıoğlan, A., Can, Y., ve Gedik, İ. (2016). 6. sınıf fen bilimleri ders kitabındaki etkinliklerin araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına uygunluğunun değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 16 (3) , 1004-1025.
• Cohen, L., Manion, L., ve Morrison, K. (2007). Research methods in education. (6 th. Ed). Routledge Publishers (part of the Taylor & Francis group), Oxford, UK, 2007, 638 pages, IBSN 978-0-415-36878-0, AUD80.00 Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/44824604_Research_Methods_in_Education. sitesinden 18.07.2021 tarihinde alınmıştır.
• Collins, A. (1998). National science education standards: A political document. In J. Res. Sci. Teach. 35 (7), 711–727. doi: 10.1002/(SICI)1098-2736(199809)35:7<711::AID-TEA3>3.0.CO;2-O.
• Çalık, M., ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim 39 (174), 33–38. Erişim adresi: İçerik Analizinin Parametreleri | TR Dizin. sitesinden 15.07.2021 tarihinde alınmıştır.
• Çelik, S., Şenocak, E., Bayrakçeken, S., Taşkesengil, Y., ve Doymuş, K. (2010). Aktif öğrenme stratejileri üzerine bir derleme çalışması. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi (11), 155–185. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunikkefd/issue/2772/37083. sitesinden 02.08.2021 tarihinde alınmıştır.
• Çırakoğlu, M., ve Dursun, F. (2020). Sorgulamaya dayalı öğrenme. Saracaloğlu, A. S., Akkoyunlu, B. ve Gökdaş, İ. (Eds.) Öğretimde yaklaşımlar ve eğitime yansımaları içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Erkol, M. ve Şahintepe, S. (2020). Sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının ortaokul öğrencilerinin üstbiliş farkındalık düzeylerine etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 22 (3) , 668-690. doi: 10.17556/erziefd.651079
• Fleissner, S., Chan, Y. Y., Yuen, T.H., ve V, Ng. (2006). Webquest markup language (WQML) for sharable inquiry-based learning. Germany: Springer Berlin.
• Göktaş Y., Hasançebi F., Varişoǧlu B., Akçay A., ve Sözbilir M. (2012). Türkiye'deki eğitim araştırmalarında eğilimler: Bir içerik analizi: Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi (12, 1).
• Gündoğdu, K., Eraydın, Ö., ve Kızılkaya, A. (2016). 2000-2015 Yılları arasında düşünme eğitimi alanında akademik eğilimler. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3 (2), 48–61. doi: 10.30803/adusobed.287986.
• Hebebci, M. T., ve Usta, E. (2015). Türkiye'de harmanlanmış öğrenme eğilimleri: Bir literatür çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2015 (19), 195. doi: 10.14520/adyusbd.23061.
• Karamustafaoğlu, S., ve Celep Havuz, A. (2016). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme algılarının incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 233-247.
• Kartal, T. (2014). Sorgulamaya dayalı öğrenme öğretme yaklaşımı. Ekici, G. (Ed.) Etkinlik örnekleri ile güncel öğrenme-öğretme yaklaşımı-I. içinde (13) Ankara: Pegem Akademi.
• Kayacan, K., ve Selvi, M. (2017). Öz düzenleme faaliyetleri ile zenginleştirilmiş araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim stratejisinin kavramsal anlamaya ve akademik öz yeterliğe etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25 (5), 1771-1786.
• Lim, B. (2001). Guidelines for designing inquiry-based learning. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/34659674_Guidelines_for_designing_inquiry-based_learning_on_the_web_online_professional_development_of_educators. Sitesinden 03.08.2021 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (2018). 2023 Eğitim Vizyonu. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. Erişim Adresi: https://cutt.ly/xMSXwvo
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Erişim adresi: https://mufredat.meb.gov.tr sitesinden 21.09.2021 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3,4,5,6,7, ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu.
• Ozan, C., ve Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. SUJE 4 (1), s. 116-136 doi: 10.19126/suje.76547.
• Rocard, M., Csermely, P., Jorde, D., Lenzen, D., Henriksson, H.W., ve Hemmo, V. (2007). Science Education Now: A New Pedagogy for the Future of Europe. European Commission Directorate General for Research Information and Communication Unit.
• Saracaloğlu, A. S. (2006). 21. Yüzyılda öğretmen adaylarının nitelikleri. Atatürk ve Cumhuriyete Armağan (Cilt 1), 253-290.
• Saracaloğlu, A. S. (2019). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. Saracaloğlu, A. S. ve Küçükoğlu, A. (Eds). Öğretim ilke ve yöntemleri. 4. Baskı. Ankara: Pegem A, 21-83.
• Saracaloğlu, A. S. (2018). Eğitimde sorunlar ve öğrenci başarısı. Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi, 23-25 Mart 2018.
• Şenyiğit, Ç. (2021). Fen bilgisi eğitiminde sorgulamaya dayalı öğrenmeye ilişkin eğilimler (2004-2020): Lisansüstü çalışmaların sistematik bir derlemesi. Yuzunci Yil Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18 (1), ss. 652–684. doi: 10.33711/yyuefd.919585.
• Taş, E., Başoğlu, S., Sarigöl, J., Tepe, B., ve Güler, H. (2019). Türkiye’de 2008-2018 yılları arasında araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına ilişkin fen eğitimi alanında yapılan bilimsel çalışmaların incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (9, 1). 69.
• Tavşancıl, E., ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekler. 1. baskı. İstanbul: Epsilon.
• Tosun, C., ve Yaşar, M. D. (2015). Türkiye'de fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme araştırmalarının betimsel içerik analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi 23 (1), ss. 293–310. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/22600/241455. sitesinden 13.08.2021 tarihinde alınmıştır. Ültay, E., Akyurt, H., ve Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201
• Varlı, B., ve Sağır, Ş. U. (2019). Araştırma sorgulamaya dayalı öğretimin ortaokul öğrencilerinin fen başarısı, sorgulama algısı ve üstbiliş farkındalığına etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. doi: 10.17152/gefad.407417.
• World Economic Forum (2018). The future of jobs report 2018. Erişim adresi: https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2018. sitesinden 14.08.2021 tarihinde alınmıştır.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11th ed. Ankara: Seçkin Yayıncılık.