Afyonkarahisar ili Hocalar ilçesindeki küçükbaş hayvancılık işletmelerinin mevcut durumunun belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 34 - 42, 30.04.2022

İsa Serttaş Aykut Asım Akbaş , Mehmet Sarı

https://doi.org/10.24880/maeuvfd.1003515

Öz

Bu çalışma, Afyonkarahisar ili Hocalar ilçesindeki küçükbaş hayvancılık işletmelerinin mevcut durumunu ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın verileri 16 köy ve beldede 105 küçükbaş işletmesinden yetiştiricilerle yüz yüze yapılan anketler ile elde edilmiştir. Ankete katılan yetiştiricilerin ortalama yaşı 48,47 olup, %75,20 oranıyla ilkokul mezunu oldukları tespit edilmiştir. İşletmelerindeki aile üyelerinin ortalama sayısı ile işletmelerin ortalama yaşı (yıl) sırasıyla 5,36 kişi ve 20,09 yıl olarak bulunmuştur. Araştırma kapsamında yetiştiricilerin genellikle ve eşit oranda (%45,70) yarı-açık ve kapalı barınak sistemlerini tercih ettikleri görülmüştür. Ağılların taban yapısının genel olarak topraktan oluştuğu (%74,30), çatı malzemesi olarak da kiremit (%72,40) kullanıldığı belirlenmiştir. İşletmelerde yemin, hayvanlara mera dışında sadece kış aylarında kaba ve konsantre yem olarak sırasıyla günlük 1,22 kg, 0,80 kg olarak veridiği saptanmıştır. Çalışmada, işletmelerde sağımdan önce hayvanların meme temizliğinin %48,40 oranıyla yapıldığı belirlenmiştir. Koyun ve keçilerin sütlerinin değerlendirilme şekli incelendiğinde, genel olarak sütün %70,50 oranında işlenerek peynir olarak satıldığı belirlenmiştir. Küçükbaş hayvancılıkla uğraşan yetiştiricilerin çok büyük bir kısmının (%93,30) bilgi desteği alma noktasında sıkıntılar yaşamadıkları ortaya konulmuştur. Bilgi desteği alınan kurumlar arasında en yüksek oran İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne aittir (%35,40). Sonuç olarak, Afyonkarahisar ili Hocalar ilçesinde bilgi desteği alınsa da geleneksel yöntemlerin etkisinin hissedilmesi ve özellikle de işletmelerin çoğunda kayıt sistemi olmaması önemli sıkıntılar arasındadır. İşletmelerdeki mevcut sıkıntıların azaltılarak, üretimin istenilen noktalara gelmesinde küçükbaş sektörü paydaşlarının daha etkin rol alması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çiftlik yönetimi, İşletme, Küçük ruminant

Kaynakça

• Türkiye İstatistik Kurumu. 2021. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1002 (Erişim Tarihi: 01.09.2021).
• Druckera AG, Gomez V, Anderson S. The economic valuation of farm animal genetic resources: a survey of available methods. Ecol Econ. 2001;36:1-18.
• Öselmiş G. Güney Ege Bölgesi’nde Tarım ve Hayvancılık. Güney Ege Kalkınma Ajansı. http://geka.gov.tr/Dosyalar/o_19v5efjj5r471suva0q1o5hgs48.pdf. 2013; (Erişim Tarihi: 31.08.2021).
• Yazıcıoğlu E, Erdoğan S. SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. 1. Baskı, Ankara: Detay Anatolia Akademik Yayıncılık; s.46-50.
• Sönmez R, Kaymakçı M, Özkaya T. Batı Anadolu ve Trakya'da koyunculuk işletmelerinin yapısal özelliği ve verimliliği. Milli Prodüktivite Merkez Yayınları; s.430.
• Elmaz Ö, Ağaoğlu ÖK, Akbaş AA, Saatcı M, Çolak M, Metin MÖ. Burdur ili küçükbaş hayvancılık işletmelerinin mevcut durumu. Eurasian J Vet Sci. 2014;30(2):95-101.
• SPSS SPSS For Windows Version Release 16, 2008, Chicago:SPSS Inc.
• Kandemir Ç, Alkan İ, Yılmaz Hİ, Ünal HB, Taşkın T, Koşum N ve ark.. İzmir yöresinde küçükbaş hayvancılık işletmelerinin coğrafik konumlarına göre genel durumu ve geliştirilme olanakları. Hay üret. 2015;56(1):1-17.
• Aydın MK, Keskin M. Muğla ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri. Mediterr Agric Sci. 2018;31(3):317-23.
• Kızıloğlu S, Karakaya E. Bingöl ilinde küçükbaş hayvan işletmelerinin yapısal durumu, sorunları ve çözüm önerileri. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. 3-5 Eylül, Samsun, 2014. s.584-95.
• Koyuncu E, Pala A, Savaş T, Konyalı A, Ataşoğlu C, Daş G ve ark. Çanakkale koyun ve keçi yetiştiricileri birliği üyesi keçicilik işletmelerinde teknik sorunların belirlenmesi üzerine bir araştırma. Hay Üret. 2006;47(1):21-7.
• Karakuş F, Akkol S. Van ili küçükbaş hayvancılık işletmelerinin mevcut durumu ve verimliliği etkileyen sorunların tespiti üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2013;18(1-2):9-16.
• Ceyhan A, Şekeroğlu A, Ünalan A, Çınar M, Serbester U, Akyol E ve ark. Niğde İli Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma. KSÜ Doğa Bil. Derg. 2015;18(2):60-8.
• Özyürek S, Türkyılmaz D, Dağdelen Ü, Esenbuğa N, Yaprak M. Erzincan ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunlarının işletme büyüklüğüne göre incelenmesi. Akademik Ziraat Dergisi. 2018;7(2):219-26.
• Taşkın T, Kaymakçı M, Bilgen G, Gücel M, Ün C. Kıl keçi sürülerinde scrapie risk faktörlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma: Manisa ve İzmir örneği. Hay Üret. 2010;51(2):7-15.
• Dellal G, Eliçin A, Tekel N, Dellal İ. GAP Bölgesinde Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Yapısal Özellikleri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü. 2002;82.
• Acar M. Isparta ilinde Isparta ili damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliği üyesi keçicilik işletmelerinin mevcut durumu ve teknik sorunları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta. 2010.
• Paksoy S, Atılgan A, Akyüz A, Kumova Y. Kahramanmaraş yöresi koyunculuk işletmelerinin yapısal yönden mevcut durumları ve geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fak. Derg. 2006;1(2):17-27.
• Bebek TD, Keskin M. Mersin ilinde koyun yetiştiriciliğinin mevcut durumu, bazı verim ve yapısal özellikleri. Mustafa Kemal Üniv. Ziraat Fak. Derg. 2018;23(2):315-23.
• Gezer ON. Sivas ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. 2010.
• Bilginturan S, Ayhan V. Burdur ili damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliği üyesi keçicilik işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniv. Ziraat Fak. Derg. 2008;3(1):24-31.
• Dönmez O. Bursa ili koyunculuk işletmelerinin yetiştiricilik açısından yapısı. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ. 2008.
• Tölü C, Daş G, Yurdabak S, Uğur F, Konyalı A, Savaş T, ve ark. Türkiye’nin önemli hayvancılık bölgelerinden Biga koyunculuğuna genel bir bakış. V. Zootekni Bilim Kongresi. 5-8 Eylül, Van. 2007.
• Aydın S, Dellal G. Artvin ilinin koyun yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2001.
• Direk M, Öztürk A, Boztepe S. Konya ilindeki koyunculuk işletmelerin yapısal özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fak. Derg. 2000;14:49-58.
• Kırk K. Van ili koyun ve keçi yetiştiriciliğinin yapısı ve geliştirme yolları. 4. Ulusal Zootekni Bilimi Kongresi. 1-3 Eylül, Isparta. 2004. s.356-60.
• Tozlu H, Olfaz M. Karadeniz bölgesi keçi yetiştiriciliğinin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. 3. Ulusal Zootekni Öğrenci Kongresi.17-18 Mayıs, Kahramanmaraş. 2007.