Tevarlh-i Al-i Selçuk'ta Hediyeleşme ve Hediye Sözleri

Yıl 2009, Cilt: 2 Sayı: 3-4, 309 - 321, 01.12.2009

Sevim Yılmaz Önder

Öz

Yazıcı-zade Ali'nin Topkapı Sarayı Revan Kütüphanesi 1 39 1 numarada kayıtlı bir 1 5. yüzyıl metni olan Tevarih-i Al-i Selçuk adlı eser incelendiğinde

görülmektedir ki Türk kültürünün ayrılmaz bir parçası olan hediye ve hediyeleşme metnin içerisinde birçok yerde ayrıntılarıyla anlatılmaktadır. Toplumu bir piramit gibi düşündüğümüzde yukarıdan aşağıya -sultandan halk tabakasına doğru inerken- hediyeleşme eylemini gerçekleştiren bu grupların hediyeleşme sebepleri açısından birçok farklıklılar gözlemlenmektedir. Kimi zaman ziyaret, kimi zaman belayı uzak tutmak, kimi zaman da kendine bağlamak gibi birçok amaçlarla hediyeler sunulurdu. Ayrıca hediyenin ve hediyeyi götürecek kişinin seçiminde, hediyenin sunuluşunda ve tarihçinin bu durumu anlatırken kullandığı sözcüklere varana kadar birçok farklılıklar görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tevarih, Sleçuk, Osmanlı

Giving Something as A Present and Words Related To This Action in the Manuscript of Tevarih-i Al-i Selçuk

Öz

When we study the the manuscript of Tevarih-i Al-i Selçuk which is registered in the catalogııe qfthe Library of Revan, Topkapı Pa/ace. ıvith the nıımber 1391, we see that the acı of giving somethiııg as a present which is a common practice in, lı•as explained in detail ali throııgh the mamıscript. lf we consider the societydescribed in this manuscript as a pyramid, we can see that among these groups- /rom the top to the bottom, ıhat is (jrom the Sultan to tlıe ordina/")'' people),in this pyramid there are many differences with respect to the reasons for giving presents. People belonging ıo these wırious groups gave sonıething as a gifi to each ot her dııe to a variety of reasons such as visiting, keeping away from trouble or obtaining commitment of people/attaching people to hinıself"themselves (.mch as the case qlthe the Sultan or other governors of the Enıpire). in addition to that, there are plenty of dijferences regardingfornıs of presenting a gift and in the words ıısed while describing the different instances of gifi-giving bythe historian Yazıcızade Ali.

Anahtar Kelimeler

Tevarih, Seljuk, Ottoman

Kaynakça

• ATEŞ, Ahmet. (1999). Rahat-üs-Sudur ve Ayet-üs-Sürur. Il. cilt. Ankara.
• CLAUSON, G. (1975). An Ethymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Oxford.
• ERZİ, Adnan.(1997). "İbn Bibi". İslam Ansiklopedisi. İstanbul.