CİNSİYETÇİLİK SARMALINDA KADIN GÜREŞÇİLER: SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 26, 330 - 343, 17.06.2019

Nursel Uyanıker

https://doi.org/10.12981/mahder.558731

Öz

Cinsiyet
yani, “kadınlık” ve “erkeklik” doğuştan getirilir ve değişmezdir; cinsiyet
rolleri ise bir toplumda değiştirilebilir özelliktedir. Cinsiyet biyolojik bir
gerçeklik iken; toplumsal cinsiyet rolleri kültürel bir olgudur. Geleneksel
kültürlerde toplumsal roller bireylere öğretilmektedir. Bu bağlamda Türk toplumu,
geleneksel bir kültüre sahiptir ve bireylere birtakım rol ve sorumluluklar
biçmiştir.

Çalışmanın
konusu geleneksellikten modernliğe geçişte güreş sporunu, toplumsal cinsiyet
merkezli bakış açılarına göre yorumlamaktır. Çalışmada toplumsal cinsiyet
yaklaşımı ile spor kurumunun etkileşimi genel olarak değerlendirilecektir. Türk
kültüründe kadının geleneksel sporlara olan ilgisi, kadın güreşçilerin
sorunları ve çözüm önerileri belirtilecektir. Çalışmanın kapsamı, İstanbul’da
Serbest Güreş kategorisinde güreşen kadınların yaşadıkları zorluklardır.

Toplumda
sosyal, ekonomik, psikolojik ve kültürel etkenlerin belirleyici olduğu cinsiyet
ve roller meselesi, bazı kuramların oluşturulmasına sebep olmuştur. Türkiye’de
de kadının konumu ve sorunlarının çözümüne dair bilimsel çalışmalar olmakla
birlikte örneklendirme bakımından yetersiz kalmaktadır. Bu çalışma, toplumsal
cinsiyet kuramları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Makalede ele alınan kadın
güreşçiler konusuyla Türkiye’de toplumsal cinsiyet çalışmalarına katkı sağlamak
amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Halkbilimi, Toplumsal cinsiyet, geleneksel Türk sporları, kadın güreşçi, İstanbul

WOMEN WRESTLING IN GENDER: PROBLEMS AND SOLUTIONS

Öz

Gender, femininity and masculinity are brought
from birth and are immutable; gender roles are changeable in a society. Gender
is a biological reality; gender roles are cultural phenomena. In traditional
cultures, social roles are taught to individuals. In this context, Turkish
society has a traditional culture and has made some roles and responsibilities
to individuals.

The subject of the study is to
interpret wrestling sport in terms of transition from tradition to modernity
according to gender-based perspectives. In this study, the interaction between
the gender approach and the sports institution will be evaluated in general. In
Turkish culture, women's interest in traditional sports, problems of women
wrestlers and solution suggestions will be indicated. The scope of the study is
the difficulties experienced by women wrestling in the Free Wrestling category
in Istanbul.

The question of gender and roles, in
which social, economic, psychological and cultural factors are determinant in
the society, has led to the creation of some theories. While in Turkey in terms
of exemplifying scientific studies on the status of women and the solution of
the problem are inadequate. This study was evaluated within the framework of
gender theories. The female wrestlers are discussed in this article is intended
to contribute to the topic of gender studies in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Folklore, gender trouble, traditional Turkish sports, female wrestler, Istanbul

Kaynakça

• BUTLER, Judith (1990). Gender Trouble: Feminism and The Subversion of Identity. New York: Routledge.ÇAPAN, M. Şevki (1990). “Dede Korkut Hikâyeleri’nde Spor İzleri ve İlk Güreş Şeklimiz Üzerine Bir Araştırma II”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, S: 42, ss. 13-22.DEAUX, K.-MAJOR, B. (1987). “Putting Gender into Context: An Interactive Model of Gender Related Behavior”. Psychological Review, 94/3, p. 369-389. DEMİRBİLEK, S. (2007). “Cinsiyet Ayrımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelenmesi”. Finans & Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, C:44, S:11, ss. 12-27.GÜNGÖR, Şeyma (2001). “Dede Korkut Hikâyelerinde Kocalarını Güç Durumdan Kurtaran Kadınlar”. Kadın/ Woman 2000, Aralık, C.II, S.2, ss. 25-48.GÜNGÖR, Şeyma (2006). Türk Halk Edebiyatına Dâir. İstanbul: Çantay Yayınları.KAHRAMAN, Âtıf (1989). Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi. C.1, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.KAYLI ŞAŞMAN, Derya (2013). Kadın Bedeni ve Özgürleşme. İzmir: İlya Yayınevi.KÂŞGARLI Mahmud (1941). Divanü Lügati’t-Türk Tıpkıbasımı “Faksimile”. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.KESKİN, F. – ULUSAN, A. (2016). “Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (26), ss. 47-68.KOÇ, Adem (2016). “Eşikteki Mücadele: Anadolu Düğünlerinde Kaynana-Kaynata Güreşi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C:9, S: 42, ss. 252-274.ÖZÇELİK, Sadettin (2016). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Metin, Dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.ÖZTEK, İbrahim (2011). Bilimsel Kuraş. Antakya: Antakya Belediyesi Kültür Yayınları.PEHLİVAN VARGEL, Pelin (2017). “Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kuramsal Yaklaşımlar: Bir Literatür Taraması”. İstanbul Ticaret Üniversitesi SB Dergisi, Y: 16, S: 31, ss. 497-521. SAĞOL YÜKSEKKAYA, Gülden (2015). “Geleneksel Türk Sporlarının Destanlardaki Yansımaları”. Türk Halklarının Geleneksel Spor Oyunları, Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları, ss. 199-201.TÜZÜN, Ahmet (2010). Türk Dünyasında Ortak Sporlar. Ankara: T.C. Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayınları.
• İNTERNET KAYNAKLARIURL:https://sgm.gsb.gov.tr/Public/images/SGM/Federasyon/792612007%20geleneksel_kusak_guresi_talimati__.pdfGÜRSES, Özlem (2018). “Güreşte İlklerin Kadını”, https://www.sozcu.com.tr/2018/gundem/gureste-ilklerin-kadini-2621447/ (Erişim: 12.09.2018)
• KAYNAK KİŞİLERKK-1: Ali Karaca, Kelkit/Gümüşhane 1956, Üniversite Mezunu, Öğretim Üyesi. (Görüşme: 12.06.2014)KK-2: Esra Koç, Havza/Samsun 1998, Marmara Üniversitesi Spor Akademisi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 3. Sınıf öğrencisi, Beyoğlu Belediye Spor Kulübü sporcusu. (Görüşme: 28.01.2019)KK-3: Zeynep Yetgil, Erzurum 2000, Bartın Üniversitesi Beden Eğitimi Öğretmenliği Bölümü 1. Sınıf öğrencisi, Beyoğlu Spor Kulübü sporcusu. (Görüşme: 28.01.2019)KK-4: Hamdi Sancaklı, Yenipazar/Yogoslavya 01.07.1959, Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Antrenörlük Eğitimi Bölümü Dr. Öğretim Görevlisi. (Görüşme: 21.03.2017)KK-5: Zeynep Yıldırım, 1981, Marmara Üniversitesi BESYO Mezunu, İstanbul Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Antrenörü. (Görüşme: 28.01.2019)