POWER: AN INITIATIVE OF PROVERBS AND IDIOMS WITHIN A CULTURAL CONTEXT

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 29, 176 - 194, 15.03.2020

Şebnem Aslan , Seda Uyar

https://doi.org/10.12981/mahder.692913

Öz

Proverbs and idioms constitute an important source because
they give general information about society via cultural transmission. Reaching
up to our day by being passed down, proverbs, which provide cultural
transmission and foreseeing on the lives of previous generations, are defined
as sayings having the characteristic of advice made public and said basing on
long-lasting trials and observations.  Idioms are conceptualized as word
heaps having a meaning specific to it and quite different from its real
meaning. In this study, it is aimed to examine proverbs and idioms which play a
key role in cultural approaches from the viewpoint of power in the Turkish
culture. In the study, all the proverbs and idioms mentioned in Aksoy’s (19988,
2007) Dictionary of Proverbs and Idioms in Turkey were examined in terms of the
concept and scope of power based on the subject of power. As a result of the
study, it was seen that Turkish proverbs and idioms touch upon the subject of
power on a large scale. It is concluded that there are proverbs and idioms for
all power types in the literature including the concept of power. In addition,
Hofstede's research, which is an important cultural study, was also examined
within the scope of proverbs and idioms. Detailed information is substantially
discussed in the content of the study.

Anahtar Kelimeler

Proverb, idiom, culture, power in organization, management

GÜÇ: KÜLTÜREL BAĞLAMDA ATASÖZLERİ VE DEYİMLER AÇILIMI

Öz

Kültürel aktarım yapmaları nedeni ile toplum
hakkında genel bilgiler veren atasözleri ve deyimler önemli bir kaynak teşkil
etmektedir. Nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşan, önceki
kuşakların yaşamları hakkında öngörülerde ve kültürel aktarımlarda bulunmamıza
olanak sağlayan atasözü, uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve
halka mal olmuş öğüt verici nitelikte söz olarak tanımlanmaktadır.  Deyim
ise genellikle gerçek anlamından çok az ayrı, kendine özgü bir anlam taşıyan
kalıplaşmış söz öbeği olarak kavramsallaşmıştır. Bu çalışmada kültürel
yaklaşımlarda önemli yer tutan atasözleri ve deyimlerin Türkiye kültüründe güç
konusu açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada güç konusu esas
alınarak Türkiye’de Ömer Asım Aksoy’un (1998, 2007) Atasözleri ve Deyimler
Sözlüğü’nde geçen tüm atasözü ve deyimler, güç kavramı ve kapsamı açısından
incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda Türkiye’de atasözleri ve deyimlerde güç
konusuna geniş ölçüde değinildiği görülmektedir. Güç kavramı olmak üzere
literatürde yer alan tüm güç türlerine karşılık atasözü ve deyimin olduğu
sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca önemli bir kültür çalışması olan Hofstede’in
araştırması da yine atasözleri ve deyimler kapsamında irdelenmiştir. Detaylı
bilgiler, çalışmanın içeriğinde geniş olarak tartışılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Atasözü, deyim, kültür, dil, organizasyonda güç, yönetim

Kaynakça

• Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Aksoy, Ö.A. (2007). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. Ankara: İnkılap Yayınevi.
• Altaylı, S. (2010). Atasözü ve deyimler arasındaki farklar, Karadeniz Araştırmaları, 25, 125-134.
• Aksan, Doğan (1977). Her yönüyle dil: ana çizgileriyle dilbilim I, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aslan, Ş. (2013). Geçmişten günümüze liderlik kuramları sağlık yönetimi bakış açısıyla, Konya: Eğitim Kitabevi.
• Aycan, Z. (2000). Türkiye’de yönetim, liderlik ve insan kaynakları uygulamaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Bateman, T. S.- Zeithaml, C. P. (1990). Management: function and strategy. Boston: Homewood.
• Bilgin, N. (1997). Atatürk ve karizma. 21. Yüzyülda liderlik sempozyumu bildiriler kitabı, cilt: 1, İstanbul.
• Boddy, D. - Paton, R. (1998). Management an introduktion, Prentice Hall Europe.
• Brayman, A. (1992). Charisma and leadership in Organizations, Sage Publication, Newbury Park.
• Can, Ş. (2011). Mesnevi, cilt 1, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Cartwright, D. - Zander, A. (1968). Power and influence in groups: introduction. New York: Harper&Row.
• Carzo, R. - Yanouzas, J. N., (1967). Formal organization a systems approach, 1st Edition, Illinois: Dorsey Press.
• Çalışkur, A. (2016). Örgütlerde güç olgusu ve gücün kullanımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 29-48.
• Dahl, R. (1957). The Concept of Power. Behavioral Sciences, 2, 201-215.
• Dinçer, Ö. - Fidan, Y. (1996). İşletme yönetimi. İstanbul: Beta Basım.
• Dyer, W. (1979). Caring and Power. California Management Review, 21(4), 84–89.
• Emerson, R. M. (1962). Power-dependence relation. American Social Review, 27(1), 31-41.
• Finkelstein, S. - D'Aveni, R. A. (1994). CEO duality as a double-edged sword: how boards of directors balance entrenchment avoidance and unity of command. The Academy of Management, 37(5), 1079-1108.
• French, J. R. P. - Raven, B. (1959). The bases of social power. Studies in Social Power, Ann Arbor, In (150-167), Michigan: University of Michigan.
• Fu, P. P. – Yukl, G. (2000). Perceived effectiveness of influence tactics in the united states and China. The Leadership Quarterly, 11, 251–66.
• Ergun, D. (2000). Kimlik kıskacında ulusal kişilik, Ankara: İmge Yayınclık.
• George, J. M. - Jones, G. R. (2011). Understanding and managing organizational behavior. New Jersey: Pearson.
• Gibson, J. L. - Ivancevich, J. M. - Donelly, J. H. (1991). Organizations. Boston: Homewood.
• Giddens, A. (2005). Sosyoloji. Ankara: Ayraç Kitabevi.
• Güçlü, N. (2003). Örgüt kültürü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 61-85.
• Güney, S. (2006). Davranış bilimleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gürsoy, A. (2005). Liderlikte duygusal zekâ (liderlik özellikleri ile duygusal zekâlı liderlere ulaşılması) türk silahlı kuvvetlerinde örnek bir uygulama. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Güvenç, B. (1994). İnsan ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Halis, M. - Şenkal, A. - Türkay, O. (2010). Kültür, ortaklik ve rekabet: Türkiye’ye ilişkin rakamlar.
• Hawley, A. H. (1963). Community power and urban renewal success. American Journal of Sociology, 68, 422-431.
• Hellriegel, D. - Slocum, J.W, - Woodman, R. W. (1989). Organizational behavior. West Publishing Co., USA.
• Hellriegel, D. - Slocum, J., - Woodman. R. W. (2005). Organizational behavior. South-Western College Publishing Co, St Paul.
• Hobbes, T. (2016). Leviathan. (çev.: Semih Lim), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hodgetts, R.M. (1991). Organizational behavior: theory and practice. New York: Maxwell Macmillan International Publishing Group.
• Hofstede, G. (1980). Motivation, leadership, and organization: do american theories apply abroad?, Organizational Dynamics, 9(1), 42-63.
• Hofstede, G. (1984). National cultures and corporate cultures. Belmont, Ca: Wadsworth.
• Hofstede, G. - Hofstede, G. J. - Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind. Berkshire, England: McGraw-Hill.
• Holsti, K. J. (1964). The concept of power in the study of international relations. Background, 7(4), 179-194.
• Kanter, R. M. (1981). Power, Leadership and participatory management. Theory Into Practice, 20(4), 219-224. Koçel, T. (2011). İşletme yöneticiliği, 13. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Koçel, T. (2015). İşletme yöneticiliği. İstanbul, Beta Dağıtım A.ş.
• Kongar, E. (1981). Toplumsal değişme. İstanbul: Remzi.
• Kongar, E. (2005). Kültür üzerine. 5. baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Leslie, L. M. - Gelfand, M. J. (2012). The cultural psychology of social influence: Implications for organizational politics. Politics in organizations: Theory and research considerations, 411-447.
• Mannix, E. A. - Sauer, S. J. (2006). Status and power in organizational group research. Social Psychology of the Workplace-Advances in Group Processes, 23, 149-182.
• Mead, R. (1998). International management. Second Edition, Blackwell, Oxford. Mechanic, D. (1973). Sources of power of lower participants in complex organizations. Readings in Managerial Psychology, Chicago: University of Chicago Press.
• Meydan, C.H, - Polat, M. (2010). Liderin güç kaynakları üzerine kültürel bağlamda bir araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(4), 123-140.
• Mintzberg, H. (1983). Power in and around organizations. Englewood: Prentice Hall.
• Moles, A. A. (1983). Kültürün toplumsal dinamiği. Ege Üniversitesi.
• Morden, T. (1995). National culture and the culture of the organization. Cross Cultural Management: An International Journal, 2(2), 3-12.
• Morgenthau, H. J. - Thompson, K. W., - Clinton, W. D. (1985). Politics among nations: The struggle for power and peace.
• Özkan, B. - Gündoğdu, A. E. (2011). Toplumsal cinsiyet bağlamında türkçede ataözleri ve deyimler. Turkish Studies, 6(3), 1133-1147.
• Öztürk, S. A. (1994). Örgütsel davranışın temelleri. Eskişehir: Etam AŞ.
• Rahim, M. A. - Magner, N. R. (1996). Confirmatory factor analysis of the bases of leader power: first-order factor model and its invariance across groups. Multivariate Behavioral Research, 31(4), 495-516.
• Robbins, S. P. (1986). Organizational behavior. Printice/hall international Inc. New Jersey.
• Robbins, S. P. - Judge, T. A. (2011). Organizational behavior. New Jersey: Pearson Education Limited.
• Palmer, M, - Hyman, B. (1993). Yönetimde kadınlar. Çev. Vedat Öner, İstanbul: Rota Yayıncılık.
• Peiró, J. M. - Meliá, J. L. (2003). Formal and informal interpersonal power in organisations: testing a bifactorial model of power in role-sets. Applied Psychology: An International Review, 52(1), 14-35.
• Preffer, J. (1992). Güç merkezli yönetim örgütlerde politika ve nüfuz, Çev: Elif Özsayar, İstanbul: Boyner Holding yayınları,
• Sargut S. (2001). Kültürler arası farklılaşma ve yönetim. Ankara: İmge Kitabevi. Singh, V. (2002). Managing diversity for strategic advantage. The Council.
• Şimşek, Ş. ve Çelik, A., (2011), Yönetim ve organizasyon, 13. Baskı, Konya: Eğitim Kitabevi.
• Smith P.B. - Bond, M.H. (1998). Social psychology across the cultures. Prentice Hall Europe. Great Britain.
• Thibaut, J. W. - Kelley, H. H. (1959). The social psychology of groups. New York: John Willey.
• Timurtaş, F. K. (1980). Dil meselesi. Millîyetçiler III. Büyük İlmî Kurultayı (Tebliğler, Açıklamalar, Müzakereler). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Topaloğlu, A. (1989). Dilbilgisi terimleri sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayıncılık.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). İstanbul: Dergah Yayınları.
• Ülken, H. Z. (1970). Sosyoloji Sözlüğü. İstanbul: M.E.B.
• Weber, M. (1947). The theory of social and economic organization. New York: Oxfod University Press.
• Yıldırım, A., - Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yeşil, Y. (2014). Bir gelenek, bir deyim: Mürekkep yalamak. Türkbilig, 127-132.
• Zhang, Y. - Winterich, K. P. - Mittal, V. (2010). Power distance belief and impulsive buying. Journal of Marketing Research, 47(5), 945-954.