GOSSIP, PLACE AND STATUS

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 31, 1040 - 1055, 15.09.2020

Ayşe Sezer

https://doi.org/10.12981/mahder.775260

Cited By: 1

Öz

The fact that human is a social entity has made it necessary to express itself in different ways, this situation kept it alive and provided the continuation of its generation. This statement or the necessity of expression reveals the phenomenon of communication by becoming one of the important needs of human. Communication is not only verbal and written, but also a general concept that includes a symbolic language with deeper and philosophical meanings, indicators with unwritten law, customs. This situation also shows us the limitlessness of human intelligence’s ability to make sense explain and understanding things. Place also has a special place in the human understanding/interpretation efforts. It can be said that the name of the space and the way it is remembered first are based on memories, events and objects, as well as perceptions and memories about spaces also give them status. From this point of view, we can say that perceptions about place also give them a status. The reasons of this, these are narratives, which are usually called “gossip/rumour” go from language to language, both exaggerated and distorted. Today, gossip/rumour, which has gained a negative meaning, also has positive functions such as survival and gaining status. However, mostly the negative functions of gossip/rumour which were handled in a more human-oriented manner were focused on. But “gossip/rumour” could also be created around objects and places, giving meaning/meaninglessness and status/statuslessness objects and places in line with perceptions. Most importantly, this issue was not emphasized.
Although gossip has a negative meaning today, it is an important communication mechanism that organizes and continues social and cultural life when examined carefully. This communication is not only in words, but also in different ways and concepts with the development of technology. For this reason, in our study the relationship between the gossip/rumour and the place will be emphasized in the context of the meaning and status of the place. Given that perceptions about “uncanny places” (abandoned houses, mills, roads, etc.) are mostly formed and spread through gossip/rumour is not only possible to consider the concepts of place and status independent of gossip/rumour. Gossip/rumour also plays an important role in sanctifying the place, in other word, in special status. We can examine the holly graves, tombs etc. to gain holiness within the context of gossip/rumour and we can say that faith-oriented narratives are very effective in this regard.

Anahtar Kelimeler

human, gossip, function, status, place

DEDİKODU, MEKÂN VE STATÜ

Öz

İnsanın sosyal bir varlık oluşu, kendini farklı şekillerde ifade etmeyi zorunlu kılmış; bu durum, onu hayatta tutmakla beraber, neslinin devamını da sağlamıştır. Bu ifade yahut anlatım zorunluluğu, insanın önemli ihtiyaçlarından biri haline gelerek iletişim kavramını ortaya çıkarır. İletişim, sözlü ve yazılı olmanın yanında, altında daha derin ve felsefi anlamları olan sembolik dili, göstergeleri, yazısız kanun olan adet ve töreleri de içine alan genel bir kavramdır. Bu durum aynı zamanda, insan zekâsının bir şeyleri anlamlandırma, anlatma ve açıklama becerisinin sınırsızlığını bizlere gösterir. İnsanın anlamlandırma çabalarında mekânın da özel bir yeri vardır. Mekânın adlandırılması ve mekânın hatırlanış şekli ilk olarak anılar, olaylar ve nesneler üzerinden olduğu gibi, mekânlarla ilgili algılar ve anıların aynı zamanda onlara bir statü kazandırdığını da söylenebilir. Bunu sağlayan da çoğunlukla ‘dedikodu’ denilen ve dilden dile dolaşan gerek abartılan gerekse saptırılan anlatılardır. Günümüzde, olumsuz bir anlam kazanmış olan dedikodu, hayatta kalma ve statü kazandırma gibi olumlu işlevlere de sahiptir. Bununla birlikte, daha çok insan odaklı bir şekilde ele alınan ve çoğunlukla olumsuz işlevlerine odaklanılan dedikodunun, nesne ve mekânlar etrafında da oluşturulabildiği ve bunların nesne ve mekânlara, algılar doğrultusunda, anlam/anlamsızlık ve statü/statüsüzlük kazandırdığı üzerinde pek durulmamıştır.
Dedikodu, günümüzde olumsuz bir anlama bürünmüş olsa da, dikkatli incelendiğinde sosyal ve kültürel yaşamı düzenleyip devamını sağlayan önemli bir iletişim mekanizmasıdır. Bu iletişim yalnız sözle olmadığı gibi, bilhassa teknolojinin gelişmesiyle farklı şekillerde ve kavramlarda da karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple çalışmamızda, dedikodunun mekânla olan ilişkisi üzerinde mekânın anlamlandırılması ve statülendirilmesi bağlamında durulacaktır. Özellikle de ‘tekinsiz yerler’ (metruk evler, değirmenler, yollar vd.) ile ilgili algıların daha çok dedikodular sayesinde meydana geldiği ve yayıldığı dikkate alındığında, mekân ve statü kavramlarını dedikodudan bağımsız düşünmek mümkün değildir. Dedikodunun, mekânın kutsallaştırılması başka bir deyişle özel bir statüye kavuşturulmasında da önemli bir rolü vardır. Kutsal sayılan mezarlar, türbeler ve yatırların bu özelliği kazanmalarında ‘dedikodu’ kapsamında nitelendirebileceğimiz inanç odaklı anlatılar oldukça etkili olmuştur.

Anahtar Kelimeler

insan, dedikodu, işlev, statü, mekan

Kaynakça

• Bachelard, Gaston (2017). Mekânın Poetikası. (Çev: Alp Tümertekin) İthaki Yayınları: İstanbul.
• Bakhtin, Mihael (2001). Karnavaldan romana Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar. (Çev: Cem Soydemir, Derleyen; Sibel Irzık) Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
• Danış, M. Salim (2015). Dedikodunun Sosyolojisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Eliade, Mircae (2016). İmgeler ve Simgeler. Okültizm, Büyücülük ve Kültürel Modalar. (Çev: Cem Soydemir) Doğu Batı Yayınları: Ankara.
• Eliade, Mircae (2017). Ebedi Dönüş Miti. (Çev: Ayşe Meral), Dergâh Yayınları: İstanbul.
• Eliade, Mircea (2014). Dinler Tarihine Giriş. (Çev: Lale Arslan Oscan) Kabalcı Yayınları: İstanbul.
• Foster, E. K. (2004). Research on gossip: Taxonomy, methods, and future directions. Review of General Psychology, 8, 78-99. Gluckman, Max, (1963), Gossip and Scandal, Current Anthropology, Vol. 4, No. 3, 307-316.
• Gülensoy, Tuncer, (2007), Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü (A-N), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Harari, Yuval Noah (2015). Sapiens Hayvanlardan Tanrılara. (Çev: Ertuğrul Genç) Kolektif Kitap Bilişim ve Tasarım Ltd. Şti: İstanbul.
• Lefebvre, Henri (2014). Mekânın Üretimi. (Çev: Işık Ergüden) Sel Yayıncılık: İstanbul.
• Ong, Walter J (2014). Sözlü ve Yazılı Kültür Sözün Teknolojileşmesi. (Çev: Sema Postacıoğlu Banon) Metis Yayıncılık: İstanbul.
• Parlatır, İsmail (2011). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yyaınevi.
• Rosnow, R. L. (1988). Rumor as communication: A contextualist approach. Journal of Communication, 38, 12-28.
• Rosnow, R. L. (1991). Inside rumor: A personal journey. American Psychologist, 46, 484-496.
• TDK Türkçe Sözlük, (1998), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Westacott, Emrys (2012), The Virtues of Our Vices a Modest Defense of Gossip, Rudeness and Other Bad Habits. Princeton University Press, New Jersey.
• Yazıcı, Mahmut (2018). “Hz. Peygamber’in Cinlerle Görüşmesine Dair İhtilaflı Değerlendirilmesi”. Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi 4/2, s. 784-825.
• İnternet Kaynakları URL-1, https://www.etymonline.com/word/gossip?ref=etymonline_crossreference#etymonline_v_9074 (Erişim tarihi 03/05/2020).
• URL-2, http://www.apa.org/science/psa/apr05gossipprt.html