DÖRT ŞİİR DÖRT FARKLI SULARÎ

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 33, 94 - 106, 15.03.2021

Hasan Bektaş

https://doi.org/10.12981/mahder.829177

Öz

Davut Sularî yakın tarihte yaşamış, en önemli Alevî-Bektaşî âşıklardan biridir. Gezici ve bâdeli bir âşık olan Sularî; kuvvetli doğaçlama yeteneği, sazı kendine has bir tavırla çalması ve dedelik görevini de icra etmesi sebebiyle kendinden sonraki Alevî-Bektaşî âşıkları etkilemiştir. Sularî; farklı hisler doğrultusunda farklı şiir anlayışları geliştirmiştir. Öyle ki dinî şiirleri ile ladinî şiirleri; başka başka ağızlardan söylenmiş gibidir. Aynı zamanda mevzu bahis eserlerinde, farklı şairlerden etkilenmiş, söyleyişini ve şiirin dış yapısını; söylediği şiirin konusuna göre değiştirmiştir. Sularî, dinî şiirlerinde ahlakçı edasıyla Pir Sultan’ı anımsatan bir şair görünümünde iken ladinî şiirlerinde; mücessem ve oldukça gerçekçi bir aşkın peşinde koşan, köylü güzellere vurulan Karacaoğlan gibidir. Bu farkı görerek Sularî’nin; dinî, ladinî, toplumcu ve bireyci konular olmak üzere dört farklı ana temayı işlediği şiirlerini; şiir tahlili yöntemiyle inceledik. Bu şekilde, Sularî’nin farklı konularda; farklı müktesebatlara sahip olan bir şair olduğunu; söyleyişini, görüşlerini, şiirinin yapısını işlediği konuya göre değiştirdiğini ortaya koymaya çalıştık. Şiirleri tahlil ederken Alevî-Bektaşîliğin toplumsal ve inançsal yapısını da göz önünde tuttuk fakat şiirlere asıl konusu üzerinden yaklaştık böylece dini anlatmayan bir metinde dinî içerik aranmamış olacaktır. Ayrıca bu çalışmada, âşıkların farklı konularda geleneğin imkânlarından nasıl faydalandığı da örneklenmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sularî, Alevî-Bektaşî Şiiri, Âşıklık Geleneği, Şiir Tahlili, farklılık

FOUR POEMS FOUR DIFFERENT SULARÎ

Öz

Davut Sulari is one of the most important Alevi-Bektashi poets who has lived in recent history. Sulari is a traveling and beatified poet and he has a strong improvisational ability which influenced to next Alevi-Bektashi poets because he played the saz with his own unique attitude and he does one’s duty his Alevi sheikdom responsibility. He created different poetries with different emotions, so much so that his religious poems and his non-religious poems that like had been said from different mouths. At the same time, the subject of his works was influenced by different poets, and according to these, he changed the structure of his poems and also his discourse. Sulari is associated with Pir Sultan with his moralist idea in his religious poems, in the meantime, he evokes to Karacaoglan with realistic love and realistic beauty in his non-religious poem. Because of this difference, we analyzed his poems that can be classified as religious, non-religious, communal and individualist, by the "Method of Poetry Analysis". In this way we understood that Sulari has got different acquis to different subjects and sought to show that he changed the formal structure of his poetry according to the subject he was working on. When we analyzing the poems, also we took into mind the social and religious structure of Alevi-Bektashizm inspite of observed these poems on the main subject. Thus, a non-religious poem is not perceived as a religious poem. In addition in this study, it will be exemplified how the minstrels benefit from the possibilities of the tradition in different subjects.

Anahtar Kelimeler

Sulari, Alevi-Bektashi poetry, tradition of aşıklık (minsterlsy), poetry analysis, difference

Kaynakça

• Akay, H. (2003). Şiiri yeniden okumak (Bir yapıçözümleme girişimi). İstanbul: Kitabevi.
• Artun, E. (2008). Âşık edebiyatı metinlerinin tahlili üzerine düşünceler. Gaziantep Araştırmaları Sempozyumu ( Sözlü Kültür, Dil ve Edebiyat) 10-12 Nisan 2008. https://docplayer.biz.tr/134660917-Asik-edebiyati-metinlerinin-tahlili-uzerine-dusunceler-prof-dr-erman-artun-some-considerations-on-analysing-the-turkish-folk-literature.html (Erişim: 27.01.2021)
• Gökbel, A. (2019). Ansiklopedik Alevi Bektaşi terimleri sözlüğü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Kaya, D. (2015). Davut Sularî'nin edebî kişiliği. Hasan Nedim Şahhüseyinoğlu’na Armağan, 207-214, Ankara: Ürün.
• Tekin, İ. (2013). Âşık Davut Sulari’nin sanatı ve eserlerinin müzikal analizi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Tökel, D. A. (2007). Divan şiirine modern metin çözümleme yöntemlerinden bakmak. Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, (2/3).
• Yalsızuçanlar S. (2018), Efendiler Bağı Davut Sularî yaşamı ve şiirleri, İstanbul: Mevsimler Kitap.
• Yazıcı, M. (2015). Âşık Davut Sularî’nin hayatı-sanatı-şiirleri ve son sohbet. Kültür Evreni, S. 24, 48-63.
• Yılmaz, G. (2006). Davut Sularî ve ozanlık geleneği içindeki yeri. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.