Demonology in Contemporary Ukraine: Folklore or "Postfolklore"?

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 49, 691 - 708, 19.03.2025

Çevirmen: Gökhan Bakır

Öz

Twentieth-century Ukrainian and Russian folkloristics sustained an early-nineteenth-century fallacy about the death and transformation of traditional, agricultural folklore. Based on this assumption of decline, contemporary Russian folklorists have suggested terms such as urbanized folklore, postfolklore, and anti-folklore to describe contemporary folk culture. This article presents evidence of the survival and flourishing of a number of traditional narrative forms and beliefs in contemporary Ukraine and argues that the addition of a “postfolklore” distinction to folkloristics is unnecessary. History seems to repeat itself with each new generation of folklorists:t hey gladlya nnounce themselvest o be the laste yewitnessest o a living folk tradition. Perhaps there is no need to hurry up at all. Each field trip will lead to a performer, and in each community a younger generation will one day turn into competent, older performers. If we consider the an-thologies of Afanasev or the Brothers Grimm to be the only real fairy tales, then we are not approaching folklore at all because they have been succeeded by 150 years of brilliant performance. If present-day rural Ukrainians use SMS services to transmit traditional stories, or if they incorporate t elevision into their traditional narratives, it is not evidence of the death of folklore, but rather of its continuing growth, vitality, and adaptability.

Anahtar Kelimeler

Folklore, Post-Folklore, Anti-Folklore, Ukraine, Demonology

ÇAĞDAŞ UKRAYNA’DA DEMONOLOJİ: FOLKLOR MU YOKSA “POSTFOLKLOR” MU?

Öz

20. yüzyıl Ukrayna ve Rus halkbilimi, geleneksel, tarımsal folklorun ölümü ve dönüşümü hakkındaki 19. yüzyıl başlarına ait bir yanılgıyı sürdürmüştür. Bu gerileme varsayımına dayanarak, çağdaş Rus halkbilimciler çağdaş halk kültürünü tanımlamak için kentleşmiş folklor, postfolklor ve anti-folklor gibi terimler önermişlerdir. Bu makale, çağdaş Ukrayna’da bir dizi geleneksel anlatı biçimi ve inancın hayatta kaldığına ve geliştiğine dair kanıtlar sunmakta ve halkbilimine “postfolklor” ayrımının eklenmesinin gereksiz olduğunu savunmaktadır. Tarih, her yeni nesil halkbilimci ile tekerrür ediyor gibi görünmektedir: Onlar kendilerini yaşayan bir halk geleneğinin son görgü tanıkları olarak memnuniyetle ilan etmektedirler. Belki de acele etmeye hiç gerek yoktur. Her saha gezisi bizi bir icracıya götürecek ve her topluluktaki bir genç nesil bir gün yetkin, daha yaşlı icracılara dönüşecektir. Eğer Afanasev’in ya da Grimm Kardeşler’in masallarını tek gerçek masallar olarak kabul edersek o zaman folklora hiç yaklaşmamış oluruz çünkü onun yerini 150 yıllık görkemli bir performans almıştır. Eğer günümüzün kırsal Ukraynalıları geleneksel hikâyelerini aktarmak için SMS servislerini kullanıyorlarsa ya da televizyonu geleneksel anlatılarına dâhil ediyorlarsa bu; folklorun öldüğünün değil aksine büyümeye devam ettiğinin, canlılığının ve uyarlanabilirliğinin kanıtıdır.

Anahtar Kelimeler

Folklor, Post-Folklor, Anti-Folklor, Ukrayna, Demonoloji

Teşekkür

Beni her zaman destekleyen ve cesaretlendiren değerli hocam Prof. Dr. Mehmet AÇA'ya teşekkür ederim.

Kaynakça

• Azadovskiy, M. (1936). Russkie skazochniki [Russian fairytales]. Literatura i Folklore [Literature and Folklore]. Leningrad: Khudozestvennaya Literatura.
• Brytsyna, O. – Golovakha, I. (2004). Prosovyi folklore sela Ploske na Chernihivshyni: Tekstyta rozvidky [Prose Folklore of Ploske, a Village in Chernihivshchyna: Texts and Research]. Kyiv: Academy of Sciences of Ukraine.
• Degh, L. (1994). American folklore and the mass media. Bloomington: Indiana University Press.
• Dundes, A. (1969). The devolutionary premise in folklore theory. Journal of the Folklore Institute, 6, 5-19.
• Dundes, A. (1980). Who are the folk? Interpreting Folklore, 1-19, Bloomington: Indiana University Press.
• Franko, I. (1984 [1909]) Bel parlar gentile. Zibrannya Tv. u 50 t. [Collected works in 50 vols], vol. 37, Kyiv: Naukova Dumka.
• Gyryak, M. (1983). Ukrainian folktales from East Slovakia. Bratislava: Slov Ped Vid-vo.
• Hnatyuk, V. (1902). Retsensiyana Kn.: Sbornik Materialov po Malorusskomu Folkloru, 1902, Chernihiv.” In ZapyskyNauk. t-va im. T.Shevchenka.
• Kargin, A., and Neklyudov, S. (2005). “Folklore i folkloristika tretyego Tysyacheletiya. [Folklore and Folk studies in the third millennium]. Pervyi vserossiyskiy Kongress Fol’kloristov: Sbornik Dokladov, vol. 1, Moscow: State Republican Center for Folklore.
• Kirdan, B. (1974). Sobirateli narodnoi poezii. Moskva: Nauka.
• Malynka, O. (1902). Sbornik materialovpo Malorusskomu folkloru. Chernigov: Tipografiya Gub. Zemstva.
• Myshanych, S. (1986). Usni narodni opovidannya. Kyiv: Naukova Dumka.
• Neklyudov, S. (1995). After folklore. Zhivaya Starina [Living Antiquity], 1, 2-4.
• Panchenko, A. (2005). Folkloristikakak nauka [Folkloristics as a Science]. Pervyi vserossiyskiy Kongress Fol’kloristov: Sbornik Dokladov, vol. 1, Moscow: State Republican Center for Folklore.
• Pozdneev, V. (2005). Tretya kultura. Fol’klore. Fostfol’klore [Third culture. Folklore. Postfolklore.]. Pervyi vserossiyskiy Kongress Fol’kloristov: Sbornik Dokladov, vol. 1. Moscow: State Republican Center for Folklore.
• Stefanovskiy, T. (1900). Opisanie Sela Ploske, sostoyasheho Chernihovskoy Huberniiv Nezinskom Uezde [Description of Ploske, a Village Located in the Chernihiv Region]. Chernigov: Tipografia Gubernskogo Pravleniya.
• Tsertelyev, Mykola (1818). About old Ukrainian songs. Syn Otechestva 16 (45), 124.