WOMEN, HIGHER EDUCATION AND LABOUR MARKET : CASE OF IRAN

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 9, 82 - 92, 07.02.2014

Somayyeh Radmard

Öz

Workforce qualities have been being regarded as one of the most important indicators of the countries’ economic, social and cultural development. The “equal” distribution of educational opportunities among the citizens of a country is important because of the fact that most of the time only through education workforce can acquire knowledges and skills. Distribution of educational opportunities between genders is also as much important as the distribution of them among classes, regions, types and levels of education. Improvement of women’s access to higher education is considered to be one of the most effective instruments of not only the social development and economic growth but also of the construction of just and equal social relations. In this study, social gender discrimination in higher education is argued via emphasizing the situation of women in Iran. This study is based on descriptive research. Data’s were taken from the institutions keeping the statistics of Iran. Relevant datas indicate that enrollment rates differ substantially between gender groups and due to levels and types of education. Differences in enrolment rates between gender groups are apparent especially in postgraduate level and in natural and medical sciences. In this study, authors first argued the historical course of Iranian Education System and then the existing situation of higher education in Iran was critically evaluated within the context of social gender equality. 

Anahtar Kelimeler

gender discrimination, equality of opportunity in education, higher education, Women in Labour Market, Iran

KADINLAR, YÜKSEKÖĞRETİM VE İŞ GÜCÜ PİYASASI: İRAN ÖRNEĞİ

Öz

   Günümüzde vasıflı ve uzman insan gücü ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasının en önemli unsuru olarak sayılmaktadır. Bu nedenle, işgücüne nitelik ve bilgi kazandıran eğitim olanaklarının bir ülkenin vatandaşları arasındaki “eşit” dağılımı oldukça önemlidir. Eğitim olanaklarının cinsiyetler arasında dağılımı da en az toplumsal sınıflar, bölgeler, eğitim tür ve düzeyleri arasındaki dağılımı kadar önemlidir. Kadınların yükseköğretime olan erişimlerinin iyileştirilmesinin toplumsal kalkınma ve ekonomik büyümeye olumlu etkileriyle beraber daha adil ve eşitlikçi toplumsal ilişkiler kurulmasının geçerli araçlarından biri olduğu genellikle kabul edilmektedir. Kadınların karşılaştıkları bu ayrımcılık, kendi özgür seçimlerinden ziyade onların yükseköğretimlerine ve iş bulma sürecinde karşılaştıkları kurumsal engellerden kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada, yükseköğretimde toplumsal cinsiyet ayrımcılığı sorunu, işgücü piyasasında kadınlara karşı olan önyargı İran özelinde kadınların durumu vurgulanarak tartışılmaktadır. Araştırma betimsel bir değerlendirmedir. Veri kaynakları istatistik kurumlardan alınmıştır. İstatistik kurumu ve milli eğitim araştırma verileri kullanılarak, kayıt oranı grafiklerinin cinsiyet, öğrenim gördüğü bölüme göre büyük farklar gösterdiği ortaya konulmuştur. Cinsiyete dayalı fark, özellikle lisansüstü öğrenimde, fen ve tıp bilimlerinde belirgindir. Diğer bir bulgu ise  kadınların erkeklere göre daha az işgücüne katılma oran ve olasılığına sahip olmasıdır. Bu yüzden bu çalışmada eğitimli kadınların işgücü piyasasına katılım oranları, ayrıca toplumsal cinsiyet eşitliğinde yükseköğretimin rolünü, özellikle bu alanda sayıları her gün artan kadın öğrenciler açısından eleştirel olarak değerlendirmeyi de amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İran, Yükseköğretim Kurumları, Kadın Eğitimi, İş gücü piyasasında kadın, Cinsiyet

Kaynakça

• Amadzade, Mustafa (2003), “Ahamiyete Sermayegozariy der Amuzeshe Alye” Pejoheshe Zanan, Faslnameye Merkaze Motalet ve Tahgigate Zanan, Dore.1, Shomare .7, (115-140) [ Orjinali Farsça].
• Amiriyanzade, Mansure. Amiriyanzade, Mojde. (2004), ‘‘Macmueye Makalate Hamayeshe Nagshe Zanan der Toseye Paydar’’, Vezarete Amuzesh ve Pervereshe Umumye. (38-39) [ Orjinali Farsça].
• Bağrıysan, M. (1991). Eshtegal ve Bikari Zanan az Didgahe Tose, Macele Zanan. [Orjinali Farsça].
• Bazargan, A. (2002), Arzeshyabiye Amuzesh (Olgular), Entesharate Samet, Tahran. [Orjinali Farsça].
• Bozeri, S (2002). Caygahe Zanan der Faaliyethaye Pejoheshiye Keshver, Mosseye Pejohesh ve Bernameriziye Alye, Tahran. [Orjinali Farsça].
• Cameron, L.A.etal. (2001). “Educational and Labor Market participation of women in Asia; Evidence from Five countries”. Education Development and Cultural Change, (49-66).
• Ecevit, Y. (2003). Toplumsal cinsiyetle yoksulluk ilişkisi nasıl kurulabilir? Bu ilişki nasıl çalışılabilir?. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25 (4-15).
• Ferjadi, Golamali. (2005). Beresiye Niroye Ansani ve Vijegihaye an der Aktesade İran, Macmuye Makalate Dovomin Hamayeshe Ancomane Camiyetshenasiye İran, Antesharate Merkaze Motalat ve Pejoheshhaye Camiyetiye Asya ve Ogyanusiye. [ Orjinali Farsça].
• Ferestekhah. Magsud. (2004). “Zanan, Amuzeshe Alye ve Bazare Kar, Faslnameye Pejuheshe Zanan, Doreye 2. Shomare.1, (165-178). [ Orjinali Farsça].
• Ferestekhah, Magsud. (2003). Mizane Desresiye Zanan be Amuzeshe Alye, Muasseye Pejohesh ve Bernameriziye Amuzeshe Alye,Tahran. [ Orjinali Farsça].
• Ferestkhah, M. (2000), Beresiye Merahele Tahavole Daneshgah der İran, Moseye Pejohesh ve Bernameriziye Amuzeshe Alye,Tahran. [ Orjinali Farsça].
• Ferestekhah, Mokhtari, (2001). Berresi ve Erzyabiye Amelkerde Shoraye Aliye Angelabe Ferhangi, Debirkhaneye Shoraye Aliye Angelabe Ferhangi, Tahran. [ Orjinali Farsça].
• Gaini, F. (2006). Arzyabiye Vaziyete Zanan der Amuzeshe Alye Teye Daheye Akhir 1371-72 ta 1381-82, Antesharate Ravabete Umumi Shoraye Farhangi- Ajtemayi Zanan, Tahran. [Orjinali Farsça].
• Ğiyasi, M. (2000). Berresiye Ravende Vaziyete Amuzeshe Zanan der Amuzeshe Alye İran, Moesesye Pejohesh ve Bernameriziye Amuzeshe Alye, Tahran. [ Orjinali Farsça].
• Hagigi, K. Akberi, N. (2005), “Berresiye Mosharekete Zanan der tagazaye Ajtemayi beraye Amuzeshe Alye der İran”, Faslnameye Pejoheshe Zanan. Shomare.1, Bahar. [Orjinali Farsça].
• Halek, F. (1995). Negshe Zan der Tahgigat” Macmye Makalate Kongere Negshe Zan der Ulum, Sanat ve Toseye. Deftere Umure Zanane Nahat Riyasete Cumhuyi, Tahran, (53-68). [Orjinali Farsça].
• Hoseyni Lergani, M. (2007). ‘‘Mosharekete Zanane Ozve Hayete Almi Nesbet be Mardame Ozve Hayete Almi der Samthaye Modiriyete Daneshgahi’’. Terhe Pejoheshi, Moesseseye Pejohesh ve Bernameriziye Amuzeshe Alye”. [Orjinali Farsça].
• İmani, Mustafa. Merdiha, Murtaza. (2002). ‘‘Berresiye Peyamedhaye Afzayeshe Daneshjohaye Zan’’, Vezarete Ulume Tahgigat ve Fanaveri, Deftere Motaleat ve Bernameriziye Farhangi ve Ajtemayi, shomaye.28. [ Orjinali Farsça].
• İrejizad, Azam. (2000). “Beresiye Moşarekete Keyfiye Zanan der Amuzeshe Alye ve Araeye Rahkarhayi Cahate Afzayeshe An”, Macmuye Makalat ve Gozareshhaye Kongereye Zan, Daneshgah, Ferdaye Behter, Vezarete Ulum, Tehgigat ve Fanaveri, Mavenete Ferhangi ve Ajtemayi, Tahran [Orjinali Farsça].
• İrejizad, Azam. (1995). “Beresiye Vaziyete Zanane Daneshgahi der Reshtehaye Ulum Paye ve Fani ve Muhandisi”, Der Macmuye Makalate Kongere Nagshe Zan der Alm, Sanat ve Toseye. Tahran: Deftere Umure Zanane Nahade Riyasete Cumhuri, safhey. (305-326). [ Orjinali Farsça].
• Khamse, A. (2000). “Roshte Kammiye Daneshjoyane Dokhter ve Ayendeye Amuzeshe Alye”, Macmueye Makalat ve Gozareshhaye Kongereye Zan, Daneshgah, Ferdaye Behter, Vazarete Ulum, Tehgigat ve Fenaveri, Mavene Ferhangi ve Ajtemayi. [ Orjinali Farsça].
• Kazemi pur, Şahla. (2001). Revande Tahavolate Camiyete Daneshamuzi ve Daneshjoyiye Kashver Taye Salhaye 1355-1377 ba Tekiye ber Sahme Zanan der in Guruhha der: Toseye Mushakerete Zanan der Amuzeshe Alye. Seddige Shakuri Rad, Tahran: Deftere Motalate ve Bernameriziye Ferhangi ve Actemayi. [ Orjinali Farsça].
• Kazemi Pur, Ş. (2003). “Çaleshhaye Ashtegale Zanane Daneshamukhte der İran”, Zanan ve Amuzeshe Alye, Pejoheshde Motaleate Ferhangi ve Ajtemayi,Tahran. [ Orjinali Farsça].
• Merkeze Amare İran. (2002), Salnameye Amariye İran; Sazmane Modiriyet ve Bernamerizi, Tahran. [Orjinali Farsça].
• Merkeze Umure Mosharekete Zanan (2002). Beresiye Acmaliye Vaziyete Zanan Az Sale 1355 ta Sale 1380, Modiriyete Amar ve Bernamerizi. [ Orjinali Farsça].
• Mohemmedi, A. (1995). “Avamele Moser der Adame Huzure Faale Zanan der Ganungozari, Siyasetgozari ve Bernameriziye Acrayi”, Macmuye Makalate Kongere Nagshe Zan der Ulum, Sanat ve Toseye. Tahran: Deftere Umure Zanane Nahade Riyasete Cumhuri, (105-122). [ Orjinali Farsça].
• Mohemmedi, A. (2009). Vaziyete Zanane Daraye Tehsilate Alye der Bazare Kare İran.http://www.Meydaan,org/show Article: , 409. [ Orjinali Farsça].
• Mahbub, İran. Taheriyan ferd, Calil, Sahel .(2005). “Avamele Moser ber Aruzuhaye Shoğliye Nocavanan der Shahre Shiraz”. Macmuye Makalate Dovemin Hamayeshe Ancomene Camiyetshanasiye İran. Antesharate Merkaze Motalat ve Pejoheshhaye Camiyetiye Asya ve Ogyanusiye, Tahran. [Orjinali Farsça].
• Moesseye pejohesh ve bernameriziye amuzeshe aliye iran. (2008) amare amuzeshe iran, gozareshe salhaye mokhtelef be vije sale tehsiliye 1384-85. Tahran. [Orjinali Farsça].
• Merkeze Amare İran, (2006). Netayeje Sershomariye Umumiye Nufus Ve Mesken salhaye 1355,1365, 1375 [Orjinali Farsça].
• Moaseye Pejohesh ve Bernameriziye Amuzeshe Alye, (1989), Amare Amuzeshe Alye İran, Gozareshe Salhaye Mokhtelef ve be Vije Sale Tahsiliye 1384-1358. [ Orjinali Farsça].
• Saber, F ve diğerleri (1995). “Beresiye Nagshe Zanan der Ahdaf ve Siyayethaye Amuzeshiye Bernamhaye Toseye Keshver”, der Macmuye Makalete Kongere Nagshe Zan der Ulun, Sanat ve Toseye. Deftere Umure Zanane Nahade Riyasete Cumhuri, Tahran, (151-172). [Orjinali Farsça].
• Salehi, İbrahim (2001). Berresiye Gostereshe Amuzeshe Alye der İran ba Rujue Kas be MoshareketeZanan, Tercomeye Asmail Danyalpor, Tahran: Entesharate Almi ve Ferhangiy, (31-58). [Orjinali Farsça].
• Salehı, İbrahim. (2001). A study of the Expansion of the Higher Education in Iran with particular Reference to Women’s participation , Doktora thesis, University of Bath, Bath.
• Şekuri rad, Seddige. (2001), Toseye Mosharekete Zanan der Amuzeshe Alye, Deftere Bernameriziye Ajtemaye ve Motalate Ferhangi. [ Orjinali Farsça].
• Sarokhani, B. (2002). Deramedi ber Cameshenasiye Khanevade, Serush,Tahran. [ Orjinali Farsça].
• Sazmane Modiriyet ve Bernameriziye Keshver, (1999). Gozaresh Melliye Toseye Ansaniye Cumhuriyete Aslmaiye İran, Tahran [ Orjinali Farsça].
• UNIECO (2001). Human Development Report, Oxford.
• Vedadhir, Abuali. (2002). “Zanan ve Amuzeshe Alye Takvine Hoviyeti Novin Beraye Zanan der Amuzeshe Alye İran” Ketabe Zanan, Feslnameye Shoraye Ferhangi Ajtemayi Zanan, Tahran, shomayeye 15. [ Orjinali Farsça].
• Vanvaley, T.L. (2001). ‘‘Recent changes in higher education and Their ethical implication’’, Teaching sociology, 21, (1-8).
• Zahedi, shamsolsadet. (2002). “Tegirate Caygahe Shogliye Zanane Daneshgahi der Yek Dehe”, Feslnameye Pejoheshe Zanan, Shomareye.4, Paiz. [ Orjinali Farsça].