Coso İç Kontrol Modeli’ nin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi: Bir Hastane Uygulaması

Yıl 2014, Cilt: 6 Sayı: 10, 179 - 198, 05.08.2014

İsmail Ceyhan , Mehmet Apan

Öz

Kurumsal artık yönetim ilkeleri açıkça, hem özel işletmelerde hem de kamu şirketlerinde kendi iç kontrol sistemlerinin sağlamlığını açıklamasını gerektirmektedir. İç kontrol sistemi akademisyenler, işin uygulayıcıları ve uzmanlar için özel bir ilgi alanı haline gelmiştir. Bu makalede iç kontrol sisteminin güçlendirilmesi için COSO iç kontrol modeli boyutları arasındaki ilişkilerin düzeyinin belirlenmesi için anket uygulaması yapılmıştır. Sonuçların analizi için faktör analizi ve yapısal eşitlik modeli uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Amos, Coso, Faktör Analizi, İç Kontrol, Yapısal Eşitlik Modeli

An Investigation of The Coso Internal Control Model With Structural Equation Modeling: A Hospital Case

Öz

Corporate governance codes now explicitly require disclosure by companies on the soundness of their internal control system, both in privately-owned businesses and in public companies. It is becoming a domain of interest for academics, business practitioners and consultants. We had an survey to determine which dimensions in COSO internal control model are interrelated for making internal control stronger in this article. To analysis of the results, factor analysis and structural equation model was applied.

Anahtar Kelimeler

Amos, Coso, Factor Analysis, Internal Control, Structural Equation Model

Kaynakça

• Akgül, Aziz ve Osman Çevik, (2003), İstatistiksel Analiz Teknikleri, Emek Ofset, Ankara.
• Aksoy, Tamer, (2005), “Bağımsız Denetim Şirketleri İçin Ulusal Ve Uluslararası Düzenlemelerle Uyumlu Çok Yönlü Bir İç Kontrol Anket Formu Önerisi”, Mali Çözüm, 73; 168-202.
• Altunışık, Remzi, COŞKUN, Recai, BAYRAKTAROĞLU, Serkan ve YILDIRIM, Engin, (2005), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya Kitabevi, Sakarya.
• Arens, Alvin A. ve Loebbecke, James K., (1997), Auditing: An Integrated Approach, Prentice-Hall, New Jersey.
• Atmaca, Metin, (2012), “Muhasebe Skandallarının Önlenmesinde İç Kontrol Sisteminin Etkinleştirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, XIV, S I; 191-205.
• Aydın, Berna, Z., (2007), “Faktör Analizi Yardımıyla Performans Ölçütlerinin Boyutlarının Ortaya Konulması”, 8. Türkiye Ekonometri Ve İstatistik Kongresi 24-25 Mayıs– İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Bakkal, Hakan ve KASIMOĞLU, Alper, (2012), “İç Kontrol Sistemine Karşılaştırmalı Bir Bakış COSO Ve COCO Modeli”, Mevzuat Dergisi, , 15, 178; 1-14.
• Bayraktaroğlu, Serkan, Uluköy, Metin ve Akçi, Yavuz (2014), “Kurumsal Kaynak Planlaması Başarısının Firmaların Algılanan ve Ölçülen Finansal Performansına Etkisinin İncelenmesi: Borsa İstanbul İmalat Sektörü Uygulaması”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 12, Sayı: 23; 277-299.
• Bayram, Nuran, (2010), Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş AMOS Uygulamaları, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Bumko, http://kontrol.bumko.gov.tr/TR,2185/coso-hakkinda.html, 04.03.2014 itibariyle.
• Doyrangöl, Nuran, Cömert, (2007), “İşletme Çevresindeki Olumsuz Gelişmeler Karşısında İç Denetimin Yeri ve Önemi”, Türkiye’de Muhasebe Denetim Alanında Yayınlanan Araştırmalar (1995!2005) ve Seçme Yazılar içinde, Der.: Uzay Ş., Selimoğlu S. K., İSMMMO:82, İstanbul, 301!311.
• Egesoy, Aylin ve Uray, Nimet, (2009), “Teknoloji Tabanlı Etkileşimlerin Servis Sağlayıcı-Müşteri İlişkilerine Olan Değiştirici Etkileri”, İTÜDergisi/d, 8, 4; 49-59.
• Göçen, Ceren, Ayça, (2010), “Kurumsal Yönetim, İç Kontrol Ve Bağımsız Denetim: Parmalat Vakası”, Mali Çözüm, 97; 107-129.
• Gursoy, Doğan ve Gavcar, Erdoğan, (2003), “International Leisure Tourists’ Involvement Profile”, Annals of Tourism Research, 30 (4); 906-926.
• Haftacı, Vasfi, (2011), Muhasebe Denetimi, Umuttepe Yayınları, 2.Baskı, Kocaeli. http://www.maliye.gov.tr/Kontrol%20Dokmanlar/%C4%B0%C3%A7%20Kontrol%C3%BCn%20Tarih %C3%A7esi.pdf [28.03.2014]
• İbiş, Cemal ve Çatıkkaş, Özgür, (2012), “İşletmelerde İç Kontrol Sistemine Genel Bakış”, Sayıştay Dergisi, 85; 95-121.
• Kaval, Hasan, (2005), Muhasebe Denetimi, 2. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Karagöz, Yalçın ve Kösterelioğlu, İlker, (2008), “İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin Faktör Analizi Metodu ile Geliştirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21; 81-98.
• Kurt, Ganite ve Uçma, Tuğba, (2013), “COSO İç Kontrol-Bütünleşik Çerçeve Güncelleme Projesinin Yenilikleri”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 2; 79-89.
• Kurtuluş, Kemal ve Okumuş, Abdullah, (2006), “Fiyat algılamasının Boyutları Arasındaki İlişkilerin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi”, Yönetim, 53; 3-17.
• Maliye Bakanlığı Bütçe Ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Kamu İç Kontrol Rehberi.
• Meydan, Cem Harun ve ŞEŞEN, Harun, (2011), Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Özdamar, Kazım, (1999), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, Kaan Kitapevi, Eskişehir.
• Patır, Sait, (2009), “Faktör Analizi İle Öğretim Üyesi Değerleme Çalışması”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23, 4; 69-86.
• Sermaye Piyasası Kurulu Tebliği, Seri X No:22, 23.
• Ustasüleyman, Talha ve Eyüboğlu, Kemal, (2010), “Bireylerin İnternet Bankacılığını Benimsemesini Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile Belirlenmesi”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 4, 2; 11-38.
• Usul, Hayrettin, Titiz, İsmet ve Ateş, Burcu, A., (2011), “İç Kontrol Sisteminin Kurumsal Yönetimin Oluşumundaki Etkinliği: Marmara Bölgesi Belediye İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak; 48-56.
• Yılmaz, Veysel, Aktaş, Cengiz ve Arslan, M. S. Talha, (2009), “Müşterilerin Kredi Kartına Olan Tutumlarının Çoklu Regresyon ve Faktör Analizi İle İncelenmesi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 22; 127-139.