MOBBİNG DAVRANIŞLARININ ÇALIŞANLARIN TÜKENMİŞLİĞİ İLE İLİŞKİSİ: ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Sayı: 33, 61 - 81, 29.05.2021

Ömer Faruk Diken , Aykut Bedük

https://doi.org/10.20875/makusobed.704148

Cited By: 2

Öz

Mobbing, kişilerin etrafında, kişiliğine bağlı olarak tek veya fazla sayıda taraftar toplayarak zarar verilmek istenen kimseye baskı kurması, dalga geçmesi, çalıştığı işyerinde saygınlığını zedeleyecek girişimlerde bulunarak işi terk etmeye zorlaması şeklinde tanımlanabilir. Bu tür ruhsal saldırılar duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı hissinde azalma şeklinde kişilerde tükenmişliğe neden olabilmektedir. Mobbing davranışlarının hastane personeli üzerinde tükenmişliğe ne derece etkili olduğunu amaç edinen çalışmada bir kamu üniversitesi hastanesi çalışanlarına doğrudan uygulanan anket yöntemiyle veriler elde edilmiş ve SPSS 22.0 yardımıyla analiz edilmiştir. Korelasyon analizinde, mobbing davranışları ile çalışanların tükenmişliği arasında pozitif yönlü güçlü, istatistiksel bakımdan anlamlı ilişki olduğu ve doğrusal regresyon analizi ile mobbing davranışı ortalamasındaki bir puanlık artış tükenmişlik düzeyini 0,57 puan arttırmaktadır. Tek yönlü anova testine göre, öğrenim düzeyi değişkeninin bireylerin kişisel başarı hissinde azalma ortalamalarını istatistiksel olarak etkilediği; t testi ile medeni durum değişkeninin bireylerin duygusal tükenme ortalamaları ile kişisel başarı hissinde azalma ortalamalarını istatistiksel olarak etkilemediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mobing, Mobing Davranışı, tükenmişlik,

RELATIONSHIP BETWEEN MOBBING BEHAVIOR AND BURNOUT OF EMPLOYEES: A RESEARCH IN UNIVERSITY HOSPITAL

Öz

Mobbing can be defined as putting pressure on the person who wants to be harmed by gathering a single or more supporters around people, depending on their personality, making fun of them, and forcing them to leave their job by making attempts to damage their reputation in the workplace. Such mental attacks can cause burnout in individuals in the form of emotional exhaustion, depersonalization and a decrease in personal accomplishment. In the study aiming to what extent mobbing behaviors are effective on burnout on hospital staff, data have been obtained with a questionnaire method applied directly to a public university hospital staff and analyzed with the help of SPSS 22.0. In correlation analysis, there is a positive strong, statistically significant relationship between mobbing behavior and employee burnout, and a one-point increase in the average mobbing behavior with linear regression analysis increases the burnout level by 0.57 points. According to the one-way ANOVA test, it has been found that the education level variable has a statistically significant effect on the average decrease in individuals' sense of personal accomplishment; With the t test, it has been determined that the marital status variable does not statistically affect the individuals' average emotional exhaustion and the decrease in their sense of personal accomplishment.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Mobbing Behavior, Burnout

Kaynakça

• Albar, Özbucak, B, Ofluoğlu, G. (2017). Çalışma Hayatında Mobbing ve Tükenmişlik İlişkisi, Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6, (6), s,16.
• Akyol, Aydın, F, (2018). Ameliyathane Hemşirelerinde Mobbing ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, Hemşirelik, Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Atasoy, I. (2010). Sağlık Sektöründe Mobbing: Sakarya İlinde Kamu ve Özel Hastanelerde Çalışan Ebe ve Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Basım, H, N, Şeşen, B. (2006). “Mesleki Tükenmişlikte Bazı Demografik Değişkenlerin Etkisi: Kamu’da Bir Uygulama”, Ege Akademik Bakış Dergisi, sayı:6(2), s.15-23.
• Bedük, A, Eryeşil, K, Altınışık, G, D. (2017). The relationship between mobbing and organizational cynicism: An empirical study, Journal of Human Sciences, 14, (4),s, 3167-3176.
• Çekin A. (2014). “Çalışma Hayatında İnsan Onuruna Karşı Psikolojik Bir Şiddet Örneği: Mobbing” Kastamonu Üniversitesi, Cilt 3, (2), s, 5-21.
• Çetin, C. ve Kurt, N, B, (2016). “Mobbing ve Sonuçlarından Biri: Psikosomatik Belirtiler”, Afyon: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, (2), s, 29-49.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Dalkılıç, O, S. (2014). Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Davenport, N, A, Elliott, G, E, Schwartz, R, D, (2014). Mobbing, İş Yerinde Psikolojik Taciz, Çeviri: Önertoy, O, C, Ray Yayıncılık, İstanbul.
• Dikmetaş, E, Top, M, Ergin, G, (2011). Asistan Hekimlerin Tükenmişlik ve Mobbing Düzeylerinin İncelenmesi, Türk Psikiyatri Dergisi, 22, (3), 137-149.
• Duyan, M, Yıldız, S, M, (2019). The Effect Of Mobbing Behavior On Athlete Burnout: A Study On University Students Participating İn The Unıversities Futsal League, 16th International Sport Sciences Congress, in Antalya, Turkey.
• Dündar, T. (2010). Sağlık Çalışanlarının Yıldırmaya Maruz Kalmalarında Hastane Etik İklimi İle Sosyo-Demografik Özellikleri Rolü: Bolu İli Hastanelerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Eğer, K, (2017). İş Hayatında Uygulanan Mobbing’in Çalışanlar Üzerindeki Etkileri: Bir Uygulama Çalışması Türk Bilişim Sektörü, İletişim Çalışmaları Dergisi, 3, s, 1-26. Freudenberger, H.J. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30, (1), 159-165.
• Göktepe, A, K, (2016). Tükenmişlik Sendromu, Nesil Yayıncılık, İstanbul.
• Gün, H. (2009). Çalışma ortamında psikolojik taciz: işyeri sendromu (mobbing/bullying), Ankara: Lazer Yayınları.
• İnce, N, B, Şahin, A, E, (2015). Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu’nu Türkçe’ye Uyarlama Çalışması, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6, (2); 385-399.
• Jenkins, M, Sarris, A, Winefield, H, 2011, Consequences of being accused of workplace bullying: an exploratory study, International Journal of Workplace Health Management, 4, (1), s, 33-47.
• Konaklı, T. (2011). “Üniversitelerde Yıldırma ve Kültürel Değerlerin Yıldırma İle Başa Çıkma Yaklaşımlarına Etkisi”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karatuna, I. ve Tınaz, P. (2010). “İşyerinde Psikolojik Taciz Sağlık Sektöründe Kesitsel Bir Araştırma”, TÜRK- Türkiye İşçi Sendikaları Konfedarasyonu, Ankara: Ziraat Gurup Matbaacılık A.Ş.
• Karsavuran, S. (2011). Ankara’daki sağlık bakanlığı hastaneleri yöneticilerinin yıldırmaya maruz kalmalarıyla tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kaplan, M, Ulutaş, Ö, (2016). Duygusal Emeğin Tükenmişlik Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der, 35, 165-174.
• Kovacic, A, Podgornik, N, Pristov, Z, Raspor, A. (2017). Mobbing in a Non-Profit Organisation, Organizacija, 50, (2), May.
• Kulakçı, H, Ayyıldız, T, Veren, F, Kalıncı, N, Topan, A. (2015). Zonguldak İl Merkezi Kamu Hastanelerinde Çalışan Ebe ve Hemşirelerin Mobbing Ve Tükenmişlik Düzeylerinin ve Bunları Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi, Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 12, (2), 133-141.
• Leymann, H. (1996). The Content And Development Of Mobbing At Work. European Journal Of Work And Organizational Psychology, 5, (2), s, 165-184. Maslach, C. ve Zimbardo P.G. (1982). Burnout- the cost of caring, New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs.
• Maslach C, Schaufeli, W,B, Leiter, M,P. (2001). Job burnout. Ann Rev Psychol, 52, 397-422.
• Mete, M, Ünal, Ö, F, Akyüz, B, Kılıç, R, (2015). Psikolojik Şiddetin İşe Bağlı Tükenmişliğe Etkisi: Batman İlinde Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6, (12), s, 37-61.
• Mimaroğlu, H. & Özgen, H. (2007). “Örgütlerde Güncel Bir Sorun: Mobbing”. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15, s. 206.
• Okçu, V, Çetin, H, (2017). Investigating the Relationship among the Level of Mobbing Experience, Job Satisfaction and Burnout Levels of Primary and Secondary School Teachers, Universal Journal of Educational Research 5, (1), 148-161.
• Önsal, N. (2017). Endüstri ilişkileri sözlüğü, Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları, 12.
• Pelit, N, Pelit, E, (2014). Mobbing ve Örgütsel Sinizm, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Polatcı, S. (2007). “Tükenmişlik sendromu ve tükenmişlik sendromuna etki eden faktörler (Gaziosmanpaşa Üniversitesi akademik personeli üzerine bir analiz)”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Sayan, D, (2016). Sağlık Sektöründe Mobbing ve Hukuki Korunma Yolları, Adalet Yayınevi, Ankara.
• Sevinçok, L. (2016). Mobbing (işyerinde psikolojik taciz), Karatahta İş Yazıları Dergisi, 5, 1-18.
• Sürgevil, O, Fettahlıoğlu, Ö, O, Gücenmez, S, Budak, G. ve Budak, G. (2007). Belediye çalışanlarının duygusal saldırıya uğrama ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesine yönelik bir araştırma, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, (17), 36-58.
• Sürgevil, Dalkılıç, O. (2014). Çalışma hayatında tükenmişlik sendromu tükenmişlikle mücadele teknikleri, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Şahin, M, (2019). Tükenmişlik Duygusu ve İş Stresinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Bilim Dalı, Konya.
• Şimşek, M. Ş, Emhan, A, Demirtaş, Ö, Topuz, G, (2015). Mobing, Algılanan Örgütsel Adalet Ve Tükenmişlik İlişkileri Üzerine Bir Alan Araştırması, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C, 6, s, 11.
• Tetik, S. (2010). “Mobbing kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12, (18), 81-89.
• Tınaz, P, (2006). “Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz”, Çalışma ve Toplum, 3, ss.11-22.
• Tınaz, P., Bayram, F. ve Ergin, H. (2008). Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutları ile İşyerinde Mobbing. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yeni Karslıoğlu, G. (2013). Mobbing - İşyerinde Psikolojik Taciz, 1. cilt Ankara: Ziraat Gurup Matbaacılık.
• Yeniçeri, Ö., Demirel, Y., Seçkin, Z. (2009). Örgütsel Adalet ile Duygusal Tükenmişlik Arasındaki İlişki: İmalat Sanayi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi İİBF Dergisi, 16: 83-99.
• Yıldırım, D. ve Yıldırım, A. (2010). “Sağlık Alanında Çalışan Akademisyenlerin Karşılaştıkları Psikolojik Şiddet Davranışları ve Bu Davranışların Etkileri”, Türkiye Klinikleri J Med Sci, 30, (2), 559-570.
• Yıldırım, Hakan ve Uysaloğlu, Beste, (2012). 8th International Strategic Management Conference Impact of Demographic Factors on Employee's Perception of Mobbing: A case study from a logistics company, Procedia - Social and Behavioral Sciences 58, s, 634 – 644.
• Yıldız, S, M, (2015). Lider-Üye Etkileşimi, İş Yerinde Mobbing ve Mesleki Tükenmişlik İlişkisi, Detay Yayıncılık, Ankara.