The Causality Relationship Between Economic Confidence Index, Export Volume Index and Import Volume Index: The Case of Turkey

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 235 - 250, 29.09.2022

Ergün Tekin Feyyaz Zeren

https://doi.org/10.31200/makuubd.1116159

Öz

In this study, in addition to being an indicator in monitoring the current economic situation, the causality relationship between the economic confidence index, which allows to take precautions by early seeing the economic crisis and possible risks, and the export volume index and import volume index, which expresses the change in the export and import volumes when the prices are stable, have been investigated. During the analysis, the Fourier Granger causality test developed by Enders and Jones (2015), which also took into account the large number of smooth transition structural breaks in the data sets, was used. According to the results of the study, in which the monthly frequency data between January 2013 – July 2021 were discussed; A bidirectional causality relationship was found between the economic confidence index and both the export volume index and the import volume index. Empirical findings show that economic decision-makers should benefit from the changes in the economic confidence index in making import or export decisions. At the same time, these results reveal the role of changes in export volume index and import volume index values in terms of providing perspective to policy makers and creating political maneuvers in establishing economic confidence.

Anahtar Kelimeler

Economic Confidence, Economic Confidence Index, Export Volume Index, Import Volume Index, Fourier Granger Causality Test

Ekonomik Güven Endeksi ile İhracat Miktar Endeksi ve İthalat Miktar Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği

Öz

Bu çalışmada; mevcut ekonomik durumun izlenebilmesinde gösterge niteliğinin yanında ekonomideki kırılma dönemleri ve muhtemel risklerin erkenden görülerek tedbir alınmasına imkân veren ekonomik güven endeksi ile fiyatlar sabitken ihracat ve ithalat miktarında meydana gelen değişimi ifade eden ihracat miktar endeksi ve ithalat miktar endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmıştır. Analizler sırasında veri setlerinde çok sayıda yumuşak geçişli kırılmaları da dikkate alan Enders ve Jones (2015) tarafından geliştirilen Fourier Granger nedensellik testi kullanılmıştır. Ocak 2013 – Temmuz 2021 tarihleri arasındaki aylık frekanslı verilerin konu edildiği çalışmanın sonuçlara göre; ekonomik güven endeksiyle hem ihracat miktar endeksi hem de ithalat miktar endeksi arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ampirik bulgular, iktisadi karar birimlerinin ithalat ya da ihracat kararı vermelerinde ekonomik güven endeksindeki değişimlerden faydalanmalarının önemine işaret etmektedir. Aynı zamanda bu sonuçlar ekonomik güvenin tesis edilmesinde politika yapıcılara perspektif sunması ve politik manevralar oluşturulması açısından ihracat miktar endeksi ve ithalat miktar endeks değerlerindeki değişimlerin rolünü ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Güven, Ekonomik Güven Endeksi, İhracat Miktar Endeksi, İthalat Miktar Endeksi, Fourier Granger Nedensellik Testi

Kaynakça

• Akın, Ö., Reyhanoğlu, M., & Arslan, Ü. (2017). Girişimcilik ile güven ilişkisinin belirlenmesi: Türkiye örneği. First Mediterranean International Conference On Social Sciences By University Of Donja Gorica, Podgorica, May 1 (1), 411-419.
• Akkuş, H., T., & Zeren, F. (2019). Tüketici güven endeksi ve katılım-30 İslami hisse senedi endeksi arasındaki saklı ilişkinin araştırılması: Türkiye örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 53-70.
• Arabacı Ö., & Özdemir, M. (2020) Türkiye’de tüketici güveni ve döviz kuru ilişkisi. TESAM Akademi Dergisi, 7(1), 231-248.
• Aydın, M., & Turan, Y. E. (2019). Türkiye’de ekonomik güven büyümeyi etkiliyor mu? Rals birim kök ve eşbütünleşme yaklaşımı. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, 32, 69-83.
• Aytekin, İ. (2020). Döviz kuru sanayi üretimi ve ekonomik güven arasındaki ilişkinin analizi: Türkiye örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 322-330.
• Barışık, S., & Dursun, E. (2020). Türkiye’de ekonomik güven endeksi ile altın fiyatları ve döviz kuru arasındaki ilişkinin analizi. Journal of Instıtute Of Economıc Development and Socıal Researches, 6(23), 370-384.
• Barışık, S., & Dursun, E. (2021). Altın, borsa, döviz piyasalarının ekonomik güven endeksine etki sınaması: Türkiye örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 253-280.
• Baştürk, M. F. (2020). Tüketici güven endeksi ile hisse senedi piyasası arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık, 177, 145-159.
• Bremmer D. (2008). Consumer confidence and stock prices, beliefs, preferences and stock prices. 72nd Annual Meeting of the Midwest Economics Association Hyatt Regency, Chicago, Illinois Saturday, March 16, 1-23.
• Christ, K. P., Bremmer, D. S. (2003). The relationship between consumer sentiment and stock prices. Financial Economics Session of the 78th Annual Conference of the Western Economics Association International, Denver, Colorado, on July 15, 1-19.
• Cinel, E. A., & Yolcu, U. (2021). Economic confidence ındex and economic growth relationship: prediction with artificial neural networks in the case of Turkey. OPUS-International Journal of Society Researches, 17(36) 2490-2517. Çilingir, C. (2021). Hisse senedi endeksi ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişkinin Granger nedensellik testi ile incelenmesi. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 3(1), 131-138.
• Demirgil, B. (2019). Ekonomik büyümede güven faktörünün etkisi: Türkiye örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(3) 155-163.
• Demir, F. (2021). Ekonomik güven endeksi ve finansal yatırım araçları reel getirileri arasındaki zamanla değişen nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(31) 734-751.
• Demir, M., & Eminer, F. (2014). Kredi derecelendirme kuruluşları üzerine düşünceler. Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2) 96-113.
• Enders, W., & Jones, P. (2015). Grain prices, oil prices, and multiple smooth breaks in a VAR. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 20(4) 399-419.
• Enders, W., & Lee, J. (2012). A unit root test using a Fourier series to approximate smooth breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74(4), 574-599.
• Eren, O. (2015). Enerji fiyatları ve parite değişimlerinin ihracat ve ithalat fiyatlarındaki değişime katkısı. Ekonomi Notları, TCMB Yayınları.
• Eryüzlü, H., & Hopoğlu, S. (2020). Almanya ve Türkiye ekonomik beklentilerinin karşılaştırılması: ZEW ve Ekonomik güven endeksi duyarlılık göstergelerinin analizi. Alphanumeric Journal, 8(1), 131-142.
• Eyüboğlu, K., & Eyüboğlu, S. (2017). Ekonomik güven endeksi ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 603-614.
• Eyüboğlu, S., & Eyüboğlu, K. (2018). Tüketici güven endeksi ile Borsa İstanbul sektör endeksleri arasındaki ilişkinin araştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 235-259.
• Güngör, S. (2019). Ekonomik güven endeksi ve finansal yatırım araçları getirileri arasındaki nedensellik ilişkisi: 2007-2017 döneminde ABD doları ve altın getirileri örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 22-39.
• Gürsoy, S., & Kılıç, E. (2021). Küresel ekonomik politik belirsizliğin Türkiye CDS primi ve BİST bankacılık endeksi üzerindeki volatilite etkileşimi: DCC-GARCH modeli uygulaması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(4), 1323-1334.
• Hepkorucu, A., & Genç, S. (2017). Finansal varlık olarak Bitcoin’in incelenmesi ve birim kök yapısı üzerine bir uygulama. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 47-58.
• İbicioğlu, M., Kapusuzoğlu, A., & Karan, M. B. (2013). Türkiye’deki tüketici güven endeksi ile döviz kuru arasındaki ilişkinin ampirik analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(1), 5-16.
• Jansen, W. J., & Nahuis, N. J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79, 89-98.
• Kandır, S. Y. (2006). Tüketici güveni ve hisse senedi getirileri ilişkisi: İMKB mali sektör şirketleri üzerinde bir uygulama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 217-230.
• Kaya, L. (2020). Türkiye’de tüketici güven endeksi ile döviz kuru arasındaki ilişki: Fourier fonksiyonları yaklaşımı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 598-608.
• Kılıçkan, Z. Y., & Karacan, R. (2019). Ekonomik güven endeksi ile tüketici ve reel kesim güven endekslerinin çarpan etkisi (2007-2018 Türkiye ekonomisi örneği). Turkish Studies, 14(5), 105-118.
• Kutbay, H., & Buyrukoğlu, S. (2019). Ekonomideki Güven artışı vergi gelirlerine yansır mı?. Vergi Dünyası, 38(452), 35-47.
• Münyas, T. (2019). Borsa İstanbul endeksleri ile güven endeksleri arasındaki ilişkinin araştırılması üzerine bir inceleme. Tesam Akademi Dergisi, Türkiye Ekonomisi Özel Sayısı, 299-320.
• Özpınar, Ö., Özman, H., & Doru, O. (2018). Kredi temerrüt takası (CDS) ve kur-faiz ilişkisi: Türkiye örneği. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 2(4) 31-45.
• Öztemiz, H. H. (2021). Türkiye İhracat birim değer endeksi ve ihracat miktar endeksinin Markov süreçleri ile uzun dönem analizi. Gümrük Ticaret Dergisi, 8(25), 50-61.
• Topaloğlu, E. E., & Metin, S. (2021). Tüketici güven endeksi ile pay piyasası arasındaki ilişki: G7 ülkeleri üzerine bir zaman serisi analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2832-2844.
• Topuz, Y. V. (2011). Tüketici güveni ve hisse senedi fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, 7(1), 53-65.
• Usul, H., Küçüksille, E., & Karaoğlan S. (2017). Güven endekslerindeki değişimlerin hisse senedi piyasalarına etkileri: Borsa İstanbul örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 685-695.
• Wang, R. (2020). Research on the relationship between China's ımport and export trade and confidence ındex - dynamic analysis based on VAR model. 2nd International Conference on Economic Management and Model Engineering (ICEMME), Singapur, 308-311.
• Zeren, F., & Akkuş, H. T. (2018). Oil prices and stock markets: further evidence from newly ındustrialized countries. Management and Economics Review, 3(1): 110-122.
• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, (2021). Erişim tarihi: 07.12.202, https://evds2.tcmb.gov.tr.
• Türkiye İstatistik Kurumu Veri Sistemi, (2021). Erişim tarihi: 07.12.202, https://www.tuik.gov.tr.