Investigation of the Effect of Preschool Teachers' Attitudes towards Intelligence Games on Innovative Thinking Tendencies

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 25 - 48, 15.07.2025

Emine Karadavut , Onur Batmaz

https://doi.org/10.46762/mamulebd.1591323

Öz

This study, which will be conducted to examine the effect of preschool teachers' attitudes towards intelligence games on innovative thinking tendencies, the relational screening model was used. The universe of the research consists of preschool teachers in kindergartens and preschool classes affiliated to the Yozgat Provincial Directorate of National Education. The sample of the study consists of 175 preschool teachers determined from this universe by simple random sampling technique. The data of the study were collected with the "Intelligence Games Attitude Scale" developed by Kurupınar and Aydoğan (2020) and the "Preschool Teachers' Innovative Thinking Tendency Scale" developed by Bilir, Akbaş, and Darıca (2023). As a result of the analysis, it was found that the attitude scores of preschool teachers towards intelligence games were high. It was revealed that there was a significant difference in the attitude scores of preschool teachers towards intelligence games according to career steps and age ranges, but there was no significant difference according to the variables of professional seniority, education status and type of education received. In addition, it was found that preschool teachers had high innovative thinking tendency scores. It was observed that there was no significant difference in teachers' innovative thinking tendency scores according to professional seniority, career steps and age range variables. It was found that there was a significant relationship between preschool teachers' attitudes towards intelligence games and innovative thinking tendencies. The relationship between preschool teachers' attitudes towards intelligence games and their innovative thinking tendencies has been revealed quantitatively and it can be suggested that different studies be conducted using qualitative research methods.

Anahtar Kelimeler

Preschool , teacher , intelligence game , innovative thinking , attitude

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Zekâ Oyunlarına Yönelik Tutumlarının İnovatif Düşünme Eğilimlerine Etkisinin İncelenmesi

Öz

Okul öncesi öğretmenlerinin zekâ oyunlarına yönelik tutumlarının inovatif düşünme eğilimlerine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılan bu çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni Yozgat İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı anaokulu ve anasınıflarındaki okul öncesi öğretmenlerinden oluşmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise, bu evrenden basit seçkisiz örnekleme tekniğiyle belirlenen 175 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri Kurupınar ve Aydoğan’ın (2020) geliştirdiği “Zekâ Oyunları Tutum Ölçeği” ve Bilir, Akbaş ve Darıca (2023) tarafından geliştirilen “Okul Öncesi Öğretmenlerinin İnovatif Düşünme Eğilimi Ölçeği” ile toplanmıştır. Analiz sonucunda, okul öncesi öğretmenlerinin zekâ oyunlarına yönelik tutum puanlarının yüksek olduğu bulunmuştur. Okul öncesi öğretmenlerinin zekâ oyunlarına yönelik tutum puanlarında ise kariyer basamaklarına ve yaş aralıklarına göre anlamlı farklılığın olduğu, mesleki kıdem, eğitim alma durumu ve alınan eğitim türü değişkenlerine göre anlamlı farklılığın olmadığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca okul öncesi öğretmenlerinin inovatif düşünme eğilimi puanlarının yüksek olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin inovatif düşünme eğilimi puanlarında mesleki kıdem, kariyer basamakları ve yaş aralıkları değişkenlerine göre anlamlı farklılığın olmadığı görülmüştür. Okul öncesi öğretmenlerin zekâ oyunlarına yönelik tutumları ile inovatif düşünme eğilimleri arasında ise anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Okul öncesi öğretmenlerinin zekâ oyunlarına yönelik tutumlarının inovatif düşünme eğilimleriyle ilişkisi nicel olarak ortaya konulmuş olup nitel araştırma yöntemlerinin kullanılacağı farklı çalışmaların yapılması da önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi , öğretmen , zekâ oyunu , inovatif düşünme , tutum

Kaynakça

• Abbak, Y. (2018). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme yeterlikleri ile yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Adalar, H. (2021). Akıl ve zekâ oyunlarıyla beceri öğretimi-I. Pegem Akademi.
• Adalar, H., & Yüksel, İ. (2017). Sosyal bilgiler, fen bilimleri ve diğer branş öğretmenlerinin görüşleri açısından zekâ oyunları öğretim programı. Electronic Turkish Studies, 12(28), 1-24.
• Aksoy, A. B., & Dere Çiftçi, H. (2014). Erken çocukluk döneminde oyun. Pegem Akademi.
• Alessi, S. M., & Trollip, S. R. (2001). Multimedia for learning. Allyn and Bacon.
• Altun, M. (2017). Fiziksel etkinlik kartları ile zekâ oyunlarının ilkokul öğrencilerinin dikkat ve görsel algı düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Altun, M., Hazar, M., & Hazar, Z. (2016). Investigation of the effects of brain teasers on attention spans of pre-school children. International Journal Of Environmental&Science Education, 11(15), 8112-8119.
• Aras, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin inovatif yenilikçi düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Afyonkarahisar il örneklemi). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Aşuluk, Y. (2020). Zekâ oyunlarının ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde okuduğunu anlama becerisine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Ateş, S. (2019). Bilimsel muhakeme (Akıl yürütme). Palme Yayıncılık.
• Ayan, S., Memiş, U. A., Eynur, B. R. & Kabakçı, A. (2012). Özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklarda oyuncak ve oyunun önemi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi 2(4), 80-89.
• Ayar, A. (2022). Akıl ve zekâ oyunlarının ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme, üst bilişsel farkındalık, dikkat ve sosyal beceri düzeylerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi.
• Aydın, O. (2016). Dünyadaki inovasyon kümelerinden ne öğrenebiliriz. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Yayınları, (201634), 1-10.
• Bilir, B., Akbaş, U., & Darıca, N. (2023). Okul öncesi öğretmenlerine yönelik inovatif düşünme eğilimi ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 13(1), 233-253. https://doi.org/10.17943/etku.1133711
• Bohning, G., & Althouse, J. K. (1997). Using tangrams to teach geometry to young children. Early Childhood Education Journal, 24(4), 239-242. https://doi.org/10.1007/BF02354839
• Bottino, R. M., & Ott, M. (2006). Mind games, reasoning skills and the primary school curriculum. Learning, Media and Technology.
• Bottino, R. M., Ott, M., & Tavella, M. (2013). Investigating the relationship between school performance and the abilities to play mind games. Paper presented at the European Conference on Games Based Learning, 62-71.
• Brooks, J. G., & Brooks, M. G. (1999). In search of understanding: the case for constructivist classrooms. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Özcan, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Ceylan, A., & Bozkurt, E. (2024). Sınıf öğretmenlerinin zekâ oyunlarına ilişkin tutumlarının, bilme düzeylerinin ve kullanım sıklıklarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty (71), 26-52. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1340800
• Chen, Z. H., Liao, C. C., Cheng, H. N., Yeh, C. Y., & Chan, T. W. (2012). Influence of game quests on pupils’ enjoyment and goal-pursuing in math learning. Journal of Educational Technology & Society, 15, 317–327.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. Anı Yayıncılık.
• Çağır, S. (2020). Sosyal bilgiler kavramlarının öğretiminde zekâ ve akıl oyunları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Çağır, S., & Oruç, Ş. (2020). Intelligence and mind games in concept teaching in social studies. Participatory Educational Research (PER), 7(3), 139160. doi: 10.17275/per.20.39.7.3.
• Çelik, N. (2024). İlkokullarda akıl ve zekâ oyunlarıyla ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 9(1), 123-136.
• Deleş, B., & Aral, N. (2021). Öğretmenlerin zekâ oyunlarına ilişkin tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. 10. Uluslararası Sosyal Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi, (s. 282-288).
• Demir Başaran, S., & Keleş, S. (2015). Yenilikçi kimdir? Öğretmenlerin yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 106-118.
• Demirel, T. (2015). Zekâ oyunlarının Türkçe ve matematik derslerinde kullanılmasının ortaokul öğrencileri üzerindeki bilişsel ve duyuşsal etkilerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi.
• Dempsey, J. V., Haynes, L. L., Lucassen, B. A., & Casey, M. S. (2002). Forty simple computer games and what they could mean to educators. Simulation and Gaming, 33(2), 157-168.
• Devecioğlu, Y., & Karadağ, Z. (2014). Amaç, beklenti ve öneriler bağlamında zekâ oyunları dersinin değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1) ,41-61.
• Durulan, D., & Angın, D. E. (2023). Akıl ve zekâ oyunlarının okul öncesi dönem çocukların dikkat ve görsel algı düzeylerine etkisinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 333-357.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık. Ergün, E. (2018). Zekâ oyunları dersine giren öğretmenlerin oyun tercihleri ve zekâ oyunlarının uygulanabilirliğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Gander, M. J., & Gardiner, H. W. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi. İmge Kitapevi.
• Genişyürek, C. (2021). Zeka oyunlarının 5-6 yaş çocuklarının dil gelişimine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi.
• Goad, K. D. (2012). The perception of teachers toward the use of mobile technology as a tool to engage students in learning [Dissertations]. Indiana State University, ProQuest ve Theses (PQDT) database.
• Hasani, R., & Safari, F. (2022). The effectiveness of mind games on the executive functions of preschool children. Thinking and Children, 12(2), 111-131. https://doi.org/10.30465/FABAK.2022.7038
• Hirsh Pasek, K., & Golinkoff, R. (2003). Einstein never used flashcards: How our children really learn and why they need to play more and memorize less. Rodale.
• Kara, Y. (2018). Zekâ oyunları eğitiminin fen bilimleri öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri üzerine etkisi. Uluslararası Kültür ve Bilim Kongresi Tam Metin Kitabı, (s. 711-714).
• Kayılı, G., & Erdal, Z. (2018). Okul öncesi eğitimde kullanılabilen akıl zekâ oyunlarının 60-72 aylık çocukların bilişsel becerilerine etkisi. Arslan, C., Hamarta, E., Çiftçi, S., Uslu, M. ve Köksal, O (Ed.). Eğitim Bilimleri Çalışmaları içinde (s. 12-30). Çizgi Kitabevi.
• Kılıçer, K., & Odabaşı, H. F. (2010). Bireysel yenilikçilik ölçeği (BYÖ): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 150-164.
• Kocasaraç, H., & Karataş, H. (2018). Yenilikçi öğretmen özellikleri: Bir ölçek geliştirme çalışması. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 34-57.
• Kula, S. S. (2020). Zekâ oyunlarının ilkokul 2. sınıf öğrencilerine yansımaları: Bir eylem araştırması. Milli Eğitim, 49(225), 253-282.
• Kurbal, M. S. (2015). An investigation of sixth grade students’problem solving strategies and underlying reasoning in the context of a course on general puzzles and games. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Kurupınar, A., & Aydoğan, Y. (2020). Zekâ oyunlarına yönelik tutum ölçeğinin (ZOTÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 15(6), 4383-4400.
• Lindfors, E. (2010). Creativity, innovation and entrepreneurship and education 2020. A. Rasinen & T. Rissanen (Eds.), In the spirit of Uno Cygnaeus, pedagogical questions of today and tomorow (pp. 109-120). University of Jyväskylä.
• Marangoz, D., & Demirtaş, Z. (2017). Mekanik zekâ oyunlarının ilkokul 2.sınıf öğrencilerinin zihinsel beceri düzeylerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(53), 612-621. https://doi.org/10.17719/jisr.20175334149
• Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Geleneksel oyunlar ve zekâ oyunları alanı - zekâ oyunları okul öncesi kurs programı.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2016). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 5., 6., 7. ve 8. sınıflar için zekâ oyunları. MEB Yayınları.
• Özdevecioğlu, B., & Hark Söylemez, N. (2021). Akıl ve zekâ oyunları ile ilgili olarak yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(28), 17-53.
• Partnership for 21st Century Skills (2010). Framework for 21st century learning. www.p21.org adresinden erişilmiştir.
• Renavitasari, I. R. D., & Supianto, A. A. (2018, November). Educational game for training spatial ability using tangram puzzle. In 2018 International Conference on Sustainable Information Engineering and Technology (SIET), Malang, 174-179. https://doi.org/10.1109/SIET.2018.8693164.
• Robinson, K., & Aronica, L. (2015). Creative schools: Revolutionizing education from the ground up. Penguin UK.
• Robinson, K., & Lee, J. R. (2011). Out of our minds. Old saybrook. US: Tantor Media Incorporated.
• Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovations. Free Press.
• Sadıkoğlu, A. (2017). Zekâ ve akıl oyunları dersinin değerler eğitimindeki rolünün öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Savaş, M. A. (2019). Zekâ oyunları eğitiminin fen bilimleri öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi.
• Sevim, H. (2023). Sınıf öğretmenlerinin yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. JINENIS, 2(1), 12-30.
• Şahin, E. (2019). Zekâ oyunlarının ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerine ve problem çözme algılarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi.
• Şen, M. (2020). Akıl ve zekâ oyunlarının 60-72 aylık çocuklarda erken okuryazarlık becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Allyn and Bacon.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2013). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu zekâ oyunları dersi öğretim programı. MEB Yayınları.
• Tang, M., & Werner, C. H. (2017). An interdisciplinary and intercultural approach to creativity and innovation: Evaluation of the EMCI ERASMUS intensive program. Thinking Skills and Creativity, 24, 268-278.
• Taşkıran, A., Yazıcı, S., & Kapıcıoğlu Bingöl, M. (2024). Okul müdürlerinin program liderliği ile öğretmenlerin inovatif düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yönetim ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 30-40.
• Terzi, A., & Erdoğan, T. (2021). İlkokul öğrencilerinin, velilerin ve sınıf öğretmenlerinin zekâ oyunlarına ilişkin görüşleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (REFAD), 1(2), 14-38.
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. Jossey-Bass.
• Tuğluk, M. N., & Özkan, B. (2019). MEB 2013 okul öncesi eğitim programının 21. yüzyıl becerileri açısından analizi. Temel Eğitim Dergisi, 1(4), 29-38.
• Türkoğlu, B., & Uslu, M. (2016). Oyun temelli bilişsel gelişim programının 60-72 aylık çocukların bilişsel gelişimine etkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(6), 50-68.
• Ulaş, A. H. (2014). Drama, oyun ve fiziki etkinlikler. Favori Basım Yayın ve Reklamcılık.
• Varlık, S., Varlık, F., & Karakuş, M. (2024). Is creative thinking and innovation in teachers enough on their own? What happens if there is no entrepreneurship and reflective thinking?. Teaching and Teacher Education, 152(2004), 1-13.
• Werner, C. H., & Tang, M. (2017). Essentials of the management of creativity and ınnovation in education, business, and engineering. In Handbook of the management of creativity and innovation: Theory and practice (pp. 347-364).
• Yağlı, M. C. (2019). Zekâ oyunlarının ilkokul öğrencilerinin dikkat ve görsel algı düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Yamaç, K. (2001). Nedir bu inovasyon. Üniversite ve Toplum, 1(3), 6-7.
• Yang, Y. T. C. (2012). Building virtual cities, inspiring intelligent citizens: Digital games for developing students’ problem solving and learning motivation. Computers & Education, 59(2), 365-377.
• Yapalı, Y. (2024). Okul öncesi öğretmenlerin sanat eğitimine yönelik tutumları ile inovatif düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi,14(2), 1018-1031.
• Yapıcı, İ., & Kaya, S. (2020). Biyoloji öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeylerinin İncelenmesi (Diyarbakır ili örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 348-362.
• Yıldırım, E. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin iş tatmini düzeyi ile inovatif düşünce eğilimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Route Educational & Social Science Journal, 9(4), 243-254.
• Yılmaz, E., Y Yüzbaşıoğlu, Y., & Hacıtahiroğlu, N. (2022). Zekâ oyunlarının okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç ve dikkat becerilerine etkisinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 36(3),627-642.
• Yurtbakan, E., & Akyıldız, S. (2023). Zekâ oyunları etkinliğinin ilkokul öğrenci ebeveynlerinin okul algılarına ve katılımlarına etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 129-149. https://doi.org/10.51460/baebd.1130848
• Yüksel, İ., Savaş, M. A., Demirci, T., Atağ, C., Duman, E. Z. & Adalar, H. (2017). Fen bilgisi öğretmenliği programındaki öğrenciler ile bazı lisans programlarındaki öğrencilere geometrik–mekanik oyunlar uygulama örnekleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(4), 1-10.
• Zeybek, N., & Saygı, E. (2018). Apartmanlar oyununun ortaokul matematik öğretmen adaylarının uzamsal görselleştirme yeteneklerine olan etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2541-2559. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-504903.