İdeal Öğretmen ve Öğrenci Özellikleri: Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri

Yıl 2023, , 16 - 33, 31.12.2023

Tuğba İçme , Uğur Büyük

https://doi.org/10.47155/mamusbbd.1294622

Öz

Bu çalışma, fen bilimleri öğretmenleri ile ortaokul öğrencileri arasındaki ideallik algılarını tespit etmeyi hedeflemektedir. Bu amaç doğrultusunda, ortaokul kademesinde eğitim gören öğrencilerin ideal öğretmen özellikleri ve fen bilimleri öğretmenlerinin ideal öğrenci özellikleri hakkındaki görüşleri incelenmiştir. Çalışma nitel araştırma yöntemi kullanılarak, olgu bilim deseni ile yürütülmüştür. Çalışmanın katılımcıları, 10 öğrenci ve 6 fen bilimleri öğretmeninden oluşan 16 kişilik bir gruptur. Veriler, katılımcılarla yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmış ve içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Veriler, ideal öğrenci ve ideal öğretmen olmak üzere iki tema altında toplanmış ve bulgular elde edilmiştir. Fen bilimleri öğretmenleri, sorumluluklarını bilen, araştıran, sorgulayan, kitap okuyan, çevreye duyarlı, doğayı ve hayvanları seven, toplumsal dinamikler ile uyum içerisindeki öğrencileri ideal olarak tanımlamışlardır. Öğrencilerin ideal öğretmen tanımları ise kişilik özellikleri, mesleki yeterlilikleri, demokratik davranışları ve öğrenci iletişimi şeklinde belirlenen dört kategoride açıklanmıştır. Öğrenciler, öğretmeni yalnızca öğretici olarak değil bir birey olarak karakterini ve bu karakterini sınıf ortamına nasıl yansıttığına ilişkin durumları değerlendirmişlerdir. Öğrenciler, mesleki yeterliliği ön plana alarak, eğlenceli, anlayışlı, eşit ve adil bir tutuma sahip, öğrencileriyle empatik ilişkiler kurarken aynı zamanda disiplinini de hissettiren öğretmenleri ideal olarak tanımlamışlardır.

Anahtar Kelimeler

nitel araştırma, ideal öğretmen, ideal öğrenci, öğretmen görüşleri

Ideal Teacher and the Ideal Student Characteristics: Teachers’ and Students’ Opinions

Öz

This study aimed to identify the opinions of idealness held by science teachers and middle school students. To this end, the views of middle school students on ideal teacher characteristics, and science teachers on ideal student characteristics were examined. The study was conducted using a qualitative research method, with a case study design. The participants comprised a group of sixteen people, consisting of ten students and six science teachers. Data was collected through semi-structured interviews with the participants and was analyzed using content analysis. The data was organized into two themes: ideal student and ideal teacher. Science teachers defined an ideal student as one who is responsible, inquisitive, questioning, bookish, environmentally conscious, loving of nature and animals, and in harmony with the social dynamics. Students’ descriptions of an ideal teacher were described in four categories: personality traits, professional competencies, democratic behaviors, and student communication. Students evaluated not only the teaching ability of their teacher, but also the character of the individual, and how they brought it to the classroom environment. Students identified teachers who were fun, understanding, equal and just, and had empathetic relationships with the students while still maintaining discipline as ideal.

Anahtar Kelimeler

qualitative research, ideal teacher, ideal student, teacher opinions

Kaynakça

• Akgül, İ. (2015). Sınıf öğretmenlerine göre ideal ilkokul öğrencisi nasıl olmalıdır? Esenler İlçesi örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 142-149.
• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P. R., Raths, J., & Wittrock, M. C. (Eds.). (2021). Öğrenme öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama Bloom’un eğitim hedefleri ile ilgili sınıflamasının güncelleştirilmiş biçimi (D. A. Özçelik, Çev.). Pegem Akademi.
• Arık, İ. A., Arkonaç, S. A., Yılmazer, N., & Cinan, S. (1991). Bir grup lise öğretmeninin ideal öğrenci ile ilgili algıları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 17-24
• Arnon, S., & Reichel, N. (2007). Who is the ideal teacher? Am I? Similarity and difference in perception of students of education regarding the qualities of a good teacher and of their own qualities as teachers. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 13(5), 441-464
• Avcı, Ö. Y., & Durmuşçelebi, M. ( 2014). Öğretmen görüşlerine göre ideal öğrenci tipi. OPUS- Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 4(6), 22-44.
• Aydın, A. R. (2009). Öğretmen-öğrenci ilişkilerinde empati ve öğretmenlerin rol modelliği üzerine Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 19(4),75-84.
• Ball, D. L., Thames, M. H., & Phelps, G. (2008). Content knowledge for teaching: What makes it special? Journal of Teacher Education, 59(5), 389-407.
• Başaran, A., & Baysal, S. (2016). Öğretmen adaylarının ideal bir öğretmen hakkındaki görüşleri. İçinde Ö. Demirel ve S. Dinçer (Eds.), Eğitim bilimlerinde yenilik ve nitelik arayışı (ss.29-43). Pegem Akademi Yayıncılık
• Bruner, J. (1960).The proces of education. Harward University Press.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9789944919289
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
• Çalışkan, M., Işık, A. N., & Saygın, Y. (2013). Öğretmen adaylarının ideal öğretmen algıları. İlköğretim Online, 12(2), 575-584.
• Çelik, V. (2003). Sınıf yönetimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Dewey, J. (2004). Demokrasi ve eğitim. (T. Göbekçin, Çev.). Yeryüzü Yayınevi.
• Doğan, S., Demir, S. B., & Pınar, M. A. (2014). Yönetici görüşlerine göre MEB 2013 yılı yönetici atama ve yer değiştirme yönetmeliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(2), 224-245.
• Dönmez, B. (2004). Sosyal sistem olarak sınıf ve sınıfın öğrenme iklimi. İçinde M. Şişman ve S. Turan (Eds.), Sınıf yönetimi (ss.45-49). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gadamer, H. G. (2004). Truth and method. Continuum.
• Gardner, H. (2004). Zihin çerçeveleri: Çoklu zekâ kuramı (E. Kılıç, Çev.). Alfa Yayınları.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi: Kuramsal ve pratik bilgiler. Siyasal Kitabevi.
• Gültekin, M. (2015). İlköğretim öğrencilerinin ideal öğretmen algısı. Turkısh Studıes -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- 10(11),725-756.
• Harkness, S., Blom, M., Oliva, A., Moscardino, U., Zylicz, P. O., Bermudez, M. R., Feng, X., Carrasco-Zylicz, A., Axia, G., & Super, C. M. (2007). Teachers’ Ethnotheories of the “Ideal Student” in Five Western Cultures. Comparative Education, 43(1), 113–135. http://www.jstor.org/stable/29727818
• İpek, C., & Terzi, A. R. (2010). İlk ve ortaöğretim kurumlarında öğretmen-öğrenci ilişkilerinin öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi: Van ili örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 433-456.
• Karcı, M. M. (2016). Öğrenci gözüyle ideal öğretmenin özellikleri: Gazi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi örneği. Milli Eğitim Dergisi, 45(209), 80-101.
• MEB. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf
• MEB. (2018). Fen Bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB Kırıkhan BBİHO. (2018, Mart 21). İdeal öğrenci. Hatay/ Kırıkhan Beyazıd-i Bestami İmamhatip Ortaokulu. https://kirikhanbbiho.meb.k12.tr
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Murphy, P. K., Delli, L. A. M., & Edwards, M. N. (2004). The good teacher and good teaching: Comparing beliefs of second-grade students, preservice teachers, and in-service teachers. The Journal of Experimental Education, 72(2), 69-92.
• Oruç, N. (2008). A comparison of the Turkish and European students teachers’ definition of a good teacher. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 149-168.
• Öner, D. (2015). Öğretmenin bilgisi özel bir bilgi midir? Öğretmek için gereken bilgiye kuramsal bir bakış. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 27(2), 23-32.
• Özkan, R. (2011). Toplumsal yapı, değerler ve eğitim ilişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 333-344.
• Piaget, J. (2004). Çocukta zihinsel gelişim (H. Portakal, Çev.). Cem Yayınevi
• Pinkerton, K. D. (1994). Using brain-based learning techniques in high school. Science Teaching & Changea.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
• Seymen, A. F. (2017). Y ve Z kuşak insanı özelliklerinin Millî Eğitim Bakanlığı 2014-2019 stratejik programı ve TÜBİTAK vizyon 2023 öngörüleri ile ilişkilendirilmesi. Kent Akademisi, 10(32), 467-489.
• Shulman, L. S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57, 1-22.
• Sunar, L. (2020). Türkiye’de mesleki itibar: Dönüşen çalışma hayatı ve mesleklerin sosyal konumu. Journal of Economy Culture and Society, Supp(1), 29-59.
• Söyleyici, B. (2002). Lise branş öğretmenlerinin ideal öğrenci tipi (Kayseri örneği) (Tez No. 122113) [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Şahin, A. (2011). Öğretmen algılarına göre etkili öğretmen davranışları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 239-259.
• Taşkaya, S. M. (2012). Nitelikli bir öğretmende bulunması gereken özelliklerin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 33(2), 283-298.
• Torrance, E. P. (1971). Gifted children in the classroom. The Mcmillan Company.
• Ubuz, B., & Sarı, S. (2009). Sınıf aday öğretmenlerinin iyi öğretmen olma ile ilgili görüşü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (28), 53-61.
• Üstüner, M., Abdurrezzak, S., & Yıldızbaş, Y. V. (2021). Öğretmenlerin ideal öğretmen özelliklerine ilişkin görüşleri. Millî Eğitim, 50(229), 567-585.
• Varkey GEMS foundation. (2018). Teacher status index. https://www.varkeyfoundation.org/media/4867/gts-index-13-11-2018.pdf
• Vygotsky, L. (2022). Toplum içindeki zihin yüksek zihinsel işlevlerin gelişimi (B. Akın, Çev.). Doruk Yayınları.
• Whetstone, B. D. (1967). The Ideal Student as Perceived by Counselors and Teachers. The Journal of Educational Research, 61(3), 118–120. http://www.jstor.org/stable/27531989
• Woolfolk, A. (1998). Educational psycology. Allyn and Bacon.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yourglich, A. (1955). Study on correlations between college teachers’ and students’ concepts of “ideal-student” and “ideal-teacher.” The Journal of Educational Research, 49(1), 59–64. http://www.jstor.org/stable/27529781
• Yurdakal, İ. H. (2018). Öğretmen adaylarının gözünden okul ve öğretmenler. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(2), 305-315.