İşletmelerin Stratejik Planlama ve Karar Alma Süreçlerinde Metaverse Teknolojisinin Yönetim Bilgi Sistemleri Üzerine Katkıları

Yıl 2023, , 794 - 807, 21.10.2023

Vildan Bayram , Mustafa Kaya

https://doi.org/10.33712/mana.1326478

Öz

Dijital devrimin yaşandığı çağımızda yaşanan gelişmeler, günlük hayatı da hızlı bir şekilde farklılaştırmaktadır. Dijital platform kullanıcıları açısından, kişisel bilgisayarların, internet alt yapısının, mobil cihazların ve sensör teknolojilerinin yaygınlaşması, çalışma yaşamını ve günlük yaşamı etkilemiştir. Bu çalışmadaki temel amaç Metaverse teknolojisinin yönetim bilgi sistemleri üzerindeki etkisini araştırmak ve işletmelerde stratejik planlama ve karar alma süreçlerini nasıl etkileyeceğini ortaya koymaktır. Ayrıca metaverse teknolojilerinin çalışma yaşamında kullanımına dair örnekler vermek ve iş yapma şekillerinde yaratacağı değişiklikleri tespit etmektir. Çalışmada betimleme yöntemi kullanılmıştır. İşletmelerin yönetiminde, stratejik planlama ve karar alma süreçlerinde Metaverse teknolojisinden yararlanılması, işletmelere maliyet, zaman tasarrufu ve rekabet üstünlüğü sağlayacağı ve bu süreçlerin gerçekçi ve sağlıklı işlemesine neden olacağı ortaya konmuştur. İşletmelerin bu teknolojik gelişmeleri yakından takip etmesi ve bu teknolojilerden yararlanması onları stratejik hedeflere ulaştıracak en önemli unsurlardan biridir.

Anahtar Kelimeler

Stratejik Planlama, Karar Alma, Metaverse, Sanal Gerçeklik, Yönetim Bilgi Sistemleri

Proje Numarası

-

The Contributions of Metaverse Technology on Management Information Systems in Strategic Planning and Decision-Making Processes of Businesses

Öz

In the age of the digital revolution, the developments that are taking place are rapidly transforming daily life as well. In terms of digital platform users, the spread of personal computers, internet infrastructure, mobile devices and sensor technologies has affected working life and daily life. The main purpose of this study is to investigate the effect of Metaverse technology on management information systems and to reveal how it will affect strategic planning and decision-making processes in businesses. Additionally, the aim is to provide examples of the use of Metaverse technologies in work life and to identify the changes they will bring to business operations. The descriptive method was used in the study. It has been revealed that the use of Metaverse technology in the management, strategic planning and decision-making processes of businesses will provide cost, time savings and competitive advantage to businesses and cause these processes to work realistically and healthily. It is one of the most important factors that will enable businesses to follow these technological developments and make use of these technologies.

Anahtar Kelimeler

Strategic Planning, Decision Making, Metaverse, Virtual Reality, Management Information Systems

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• ALTAN, Senem (2020), “Karar Alma Sürecinde Duyguların Rolü ve Etkileri”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.6(2), ss.52-65.
• AMIRULLOH, Muhamad F. N. and MULQI, Mohamad (2022), “Know More Metaverse as the Technology of the Future”, International Journal of Research and Applied Technology (INJURATECH), S.2(1), ss.174-177.
• ANDERSON, Janna and RAINIE, Lee (2022), The Metaverse in 2040, Pew Research Centre Publisher, Washington D.C. (US).
• ANDREWS, Christopher, SOUTHWORTH, Michael K., SILVA, Jennifer N. A. and SILVA, Jonathan R. (2019), “Extended Reality in Medical Practice”, Current Treatment Options in Cardiovascular Medicine, S.21(4), ss.1-12.
• AYDIN, Hakan (2023), “Yönetim Bilgi Sistemlerinde (YBS) Siber Güvenliğin Önemi”, Bilgisayar Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi, S.3(2), ss.38-45.
• BAKAN, İsmail and BÜYÜKBEŞE, Tuba (2008), “Katılımcı Karar Verme: Kararlara Katılım Konusunda Çalışanların Düşüncelerine Yönelik Bir Alan Çalışması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.13(1), ss.29-56.
• BAY, Murat and AKPINAR, Selahattin (2016), “Yönetim Bilgi Sistemlerinin Stratejik Planlamaya Etkisi ve Bir Uygulama”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.12(2), ss.357-364.
• BONTEMPO, Paulo Cesar, MOSCARDINI, S. B. and SALLES, José Antonio Arantes (2015), “Comparative Analysis between the Institutional Development Plan and Strategic Planning Methodologies”, The Case of the Federal Institute of Education at Minas Gerais – Brazil, Procedia - Social and Behavioral Sciences, S.174, ss.2962-2966.
• CANBAZ, Serdar (2014), “Kobi’lerde Stratejik Planlama ve Karar Alma Sürecinde Yönetim Bilgi Sistemlerinin Rolü ve Önemi: Edirne’de Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• CARMIGNIANI, Julie and FURHT, Borko (2011), “Augmented Reality: An Overview”, Handbook of Augmented Reality (Ed. B. Furht), Springer Publisher, New York (US).
• CUI, Hansheng, XU, Ziang and YAO, Chenzhengting (2022), “Will the Metaverse be the Future of the Internet?”, 8th International Conference on Humanities and Social Science Research - ICHSSR 2022 (Eds. E. Khalil, J. S. Zha), 22-24 April 2022 – Chongqing (China), Springer Nature Publisher, Beijing (China), ss.2165-2170.
• DALY, John and JACKSON, Debra (2017), Contexts of Nursing: An Introduction, Elsevier Health Sciences Publisher, Edinburgh (UK).
• DAMAR, Muhammet (2021), “Metaverse ve Eğitim Teknolojisi”, Eğitimde Dijitalleşme ve Yeni Yaklaşımlar (Ed. T. Talan), Efe Akademi Yayınları, İstanbul.
• DANIELA, Mitran (2019), “Decision Support Systems to Create A Competitive Advantage”, Internal Auditing & Risk Management, S.55(3), ss.76-82.
• DEMİR YALKIN, Lütfiye Defne (2011), “Bilgi Teknolojileri Denetimi: Kavramsal Çerçeve, Aşamaları, Sınırları, Sorunları”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DÖNERÇARK, Mert and TECİM, Vahap (2020), “Kurumsal Karar Destek Sistemlerinde Yapay Zekâ Kullanımı: Tasarım ve Uygulama”, Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, S.6(2), ss.77-103.
• EMHAN, Abdurrahim (2007), “Karar Verme Süreci ve Bu Süreçte Bilişim Sistemlerinin Kullanılması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, S.21(6), ss.212-224.
• EREN, Erol (2010), Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Beta Yayınları, İstanbul.
• FİDAN, Halil (2009), “Pazarlama Bilgi Sistemi (PBS) ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS)’nin Pazarlamada Kullanımı”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, S.4(14), ss.2151-2171.
• GALLEGOS, Frederick, MANSON, Daniel and SENFT, Sandra Allen (2004), Information Technology Control and Audit, Auerbach Publications, New York (US).
• GARAVAND, Ali and ASLANİ, Nasim (2022), “Metaverse Phenomenon and its Impact on Health: A Scoping Review”, Informatics in Medicine Unlocked, S.32, ss.1-6.
• GÜLER, Osman and SAVAŞ, Serkan (2022), “All Aspects of Metaverse Studies, Technologies and Future”, Gazi Journal of Engineering Sciences, S.8(2), ss.292-319.
• GÜLEŞ, Hasan Kürşat and BÜLBÜL, Hasan (2004), İşletmelerin Stratejik Rekabet Aracı Yenilikçilik, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• GÜREDİN, Ersin (2014), Denetim ve Güvence Hizmetleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• HOLLENSEN, Svend, KOTLER, Philip and OPRESNIK, Marc Oliver (2022), “Metaverse – The New Marketing Universe”, Journal of Business Strategy, S.44(3), ss.119-125.
• IZANI, Mohd, MUSTAFFA, Fauzan, RAZAK, Aizhah and ALKHALIDI, Abdulsamad (2022), “Metaverse: A Platform for Designers - Idea, Concept, and Potential Opportunity in the Digital Realm”, Proceedings of the 2nd International Conference on Creative Multimedia 2022 - ICCM 2022 (Eds. F. Mustaffa, R. Sitharan, J. S. M. Nasir), 25-27 July 2022, V.706, Atlantis Press, Amsterdam (Holand), ss.134-143.
• JUNGHERR, Andreas and SCHLARB, Damien B. (2022), “The Extended Reach of Game Engine Companies: How Companies Like Epic Games and Unity Technologies Provide Platforms for Extended Reality Applications and the Metaverse”, Social Media Society, S.8(2), ss.1-12.
• KALKAN, Naci (2021), “Metaverse Evreninde Sporun Bugünü ve Geleceğine Yönelik Bir Derleme”, Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, S.5(2), ss.163-174.
• KAYA, Şükrü Mustafa, ERDEM, Atakan and GÜNEŞ, Ali (2022), “Anomaly Detection and Performance Analysis by Using Big Data Filtering Techniques for Healthcare on IoT Edges”, Sakarya University Journal of Science, S.26(1), ss.1-13.
• KAYA, Şükrü Mustafa, İŞLER, Buket, ABU-MAHFOUZ, Adnan M., RASHEED, Jawad and ALSHAMMARI, Abdulaziz (2023), “An Intelligent Anomaly Detection Approach for Accurate and Reliable Weather Forecasting at IoT Edges: A Case Study”, Sensors 2023, S.23, ss.24-26.
• KOCAOĞLU, Mustafa, KARAMAN, Sümeyra, SARIGÜL, Merve Melek and ÖZTAŞ, Nazlıcan (2020), “Üniversitelerde Stratejik Planlama Süreçlerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.22(39), ss.225-238.
• KUŞ, Oğuz (2021), “Metaverse: Dijital Büyük Patlamada Fırsatlar ve Endişelere Yönelik Algılar”, Intermedia International E-Journal, S.8(15), ss.245-266.
• KÜÇÜKSÜLEYMANOĞLU, Rüyam (2008), “Stratejik Planlama Süreci”, Kastamonu Eğitim Dergisi, S.16(2), ss.403-412.
• KYE, Bokyung, HAN, Nara, KIM, Eunji, PARK, Yeonjeong and JO, Soyung (2021), “Educational Applications of Metaverse: Possibilities and Limitations”, Journal of Educational Evaluation for Health Professions, S.18(32), ss.1-13.
• LAMBA, Mustafa (2014), “Karar Vermeyi Etkileyen Yapısal Faktörler Bakımından Yönetim ve Organizasyon Teorilerinin İncelenmesi”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.16(27), ss.8-18.
• LAUDON, Kenneth C. and LAUDON, Jane P. (2018), Management Information Systems Managing the Digital Firm, Pearson Education Limited Press, Essex (UK).
• LAURINI, Robert and THOMPSON, Derek (1992), Fundamentals of Spatial Information Systems, London Academy Press, London (UK).
• LEE, Byoung Known (2021), “The Metaverse World and Our Future”, Review of Korea Contents, Association, S.19(1), ss.13-17.
• LIU, Lulu and NHUNG, Minh Tien (2022), “The Application of VR/AR Technology in Graphic Design Based on zSpace”, Hindawi Wireless Communications and Mobile Computing, S.2022(Special Issue), ss.(1668296)-(1-7).
• MARTIN, Chris and POWELL, Philip (1991), Information Systems, McGraw-Hill Press, London (UK).
• MEDENİ, Tunç Durmuş, NAHAR, Nurun, MEDENİ, Tolga and ZRELLI, Saber (2008), “Navigation at the Internet Front Line”, Encyclopedia of Networked and Virtual Organizations (Eds. G. D. Putnik, M. M. Cruz-Cunha), IGI Global Publisher, Hershey (US), ss.990-1000.
• METE, Mevlüt Hürol (2022), “Metaverse Teknolojileri ve Etki Alanları”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, S.14(2), ss.155-171.
• MITRA, Susanta (2023), “Metaverse: A Potential Virtual-Physical Ecosystem for Innovative Blended Education and Training”, Journal of Metaverse Research Article Received, S.3(1), ss.66-72.
• MYKKÄNEN, Markus (2010), Decision Making and Decision Communication in an Engineer Based Organization, University of Jyväskylä Publisher, Jyväskylä (Finland).
• MYSTAKIDIS, Stylianos (2022), “Metaverse”, Encyclopedia, S.2, ss.486-497.
• NARİN, Nida Gökçe (2021), “A Content Analysis of the Metaverse Articles”, Journal of Metaverse, S.1(1), ss.17-24.
• NAZLI, Azra Kardelen, BEŞBUDAK, Miray and AKŞİT, Onur Orkan (2022), “Metaverse Evreninde Yer Alan Bazı Uygulamalar Üzerine Tematik Bir Analiz”, TRT Akademi, S.7(16), ss.1096-1119.
• NICKOLS, Fred W. (2015), Strategic Decision Making: Commitment to Strategic Action, Nickols Personal Web Page, https://www.nickols.us/strategic_decision_making.pdf (Date of Access: 03.01.2023).
• NING, Huansheng, WANG, Hang, LIN, Yujia, WANG, Wenxi, DHELIM, Sahraoui, FARHA, Fadi, DING, Jiangou and DANESHMAND, Mahmoud (2021), “A Survey on Metaverse: The State of the Art, Technologies, Applications, and Challenges”, EEE Internet of Things Journal (E-Article), ss.1-34, https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/2111/2111.09673.pdf (Date of Access: 03.01.2023).
• O’BREIN, James A. (1994), Introduction to Information Systems, Irwin Publisher, Boston (US), 7th Edition.
• ÖZBİLGİN, İzzet Gökhan (2003), “Bilgi Teknolojileri Denetimi ve Uluslararası Standartlar”, Sayıştay Dergisi, S.49, ss.123-128.
• ÖZCAN, İrem and BİRCAN, N. Gözde (2023), “Bağımsız Denetim Firmalarında Bilgi Sistemleri Risk Yönetimi Açısından Siber Denetim”, İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, S.33(177), ss.747-772.
• ÖZDEMİR, Serkan and ÖZDEMİR, Fulya (2022), “Metaverse Kavramı ve İş Dünyasına Etkileri”, Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar XV (Ed. F. T. Emini), Eğitim Yayınevi, Konya, ss.149-168.
• ÖZER, Buğra and KUŞLU, Murat (2012), “Yerel Yönetimlerdeki Yönetim Bilgi Sistemleri ve Karar Destek Süreçleri: Manisa Belediyesi Örneği”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.10(1), ss.389-410.
• POLAT, Necip (2007), “Yönetim Bilgi Sistemi ve Sayıştayda Yürütülen Çalışmalar”, Sayıştay Dergisi, S.65, ss.187-198.
• SUCU, Murat (2021), “Karar Destek Sistemleri ve İş Zekâsı Uygulamalarının İşletmeler Açısından Önemi: Bir Literatür Araştırması”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.44, ss.261-283.
• TEKİN, Mahmut, GÜLEŞ, Hasan Kürşat and ÖĞÜT, Adem (2003), Değişim Çağında Teknoloji Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara.
• TEKİN, Ömer Akgün and EHTİYAR, V. Rüya (2010), “Yönetimde Karar Verme: Batı Antalya Bölgesindeki Beş Yıldızlı Otellerde Çalışan Farklı Departman Yöneticilerinin Karar Verme Stilleri Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Yasar University, S.5(20), ss.3394‐3414.
• TÜRK DİL KURUMU - TDK (2019), “Karar”, Güncel Türkçe Sözlük, TDK Yayınevi, Ankara.
• ÜLGEN, Hayri and MİRZE, Kadri (2004), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Literatür Yayınları, İstanbul.
• ÜZMEZ, Selahaddin Sami and BÜYÜKBEŞE, Tuba (2021), “Dijitalleşme Sürecinde Bilgi Yönetiminin İşletmelerin Teknoloji Uyumuna Etkileri”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, S.16(2), ss.117-127.
• WANG, Yuntao, SU, Zhou, ZHANG, Ning., LIU, Dongxiao, XING, Rui, LUAN, Tom H. and SHEN, Xuemin (2022), “A Survey on Metaverse: Fundamentals, Security and Privacy”, IEEE Communications Surveys & Tutorials (E-Article), ss.1-32, https://arxiv.org/pdf/2203.02662.pdf (Date of Access: 03.01.2023).
• YILMAZ, İbrahim (2022), “Metaverse ve NFT Dünyasına Tasarım Açısından Bir Bakış”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, S.9(87), ss.1752-1763.