Organization of Turkish States Against Global and Regional Terrorism: Level of Analysis and Operation

Yıl 2023, , 581 - 592, 21.10.2023

Bekir Parlak , Muhammet Mağat

https://doi.org/10.33712/mana.1338016

Öz

The existence of an intense national and international state and supra-state systems in the fight against terrorism plays an important role in achieving success. The Organization of Turkish States, which is considered to be a new and effective actor in the international security system, is thought to be a mechanism that will affect the future of the international order in terms of analysis and operation against global and regional terrorism. In this context, the Organization of Turkish States, functioning as a security community, is a policy-making device in which the member states have a common denominator. Within the framework of common terrorist threats, the activeness of the member states in the reshaping of the international security doctrine, representing the Organization of Turkish States, has been analyzed in this study. The aim of this study is to present the discussion of the definition of the Organization of Turkish States as an “international security organization”. The overall work is framed by topics such as “fight against terrorism, intelligence, international security doctrine, operational code/capacity” within the Organization of Turkish States. In the first part of the study, intelligence management and task force of the Organization in the fight against terrorism; In the second part, the Organization’s doctrine of international security is examined and in the third part, possible operations at the level of the Organization’s counter-terrorism committee mechanism are discussed. As a result, the point reached is that the Organization of Turkish States maintains a confidence and security-enhancing function and develops the active role of the Turkey-Azerbaijan-Uzbekistan tripartite constituent power in this direction.

Anahtar Kelimeler

Organization of Turkish States, International Security, Counter-terrorism, Intelligence

Küresel ve Bölgesel Terörizme Karşı Türk Devletleri Teşkilatı: Analiz ve Operasyon Düzeyi

Öz

Terörle mücadelede ulusal ve uluslararası anlamda yoğun bir devlet ve devletler üstü sistemlerin varlığı, başarıya ulaşılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Uluslararası güvenlik sisteminin yeni ve etkili bir aktörü olduğu değerlendirilen Türk Devletleri Teşkilatının, bu anlamda küresel ve bölgesel terörizme karşı analiz ve operasyon düzeylerinde, uluslararası düzenin geleceğini etkileyecek bir mekanizma olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda Türk Devletleri Teşkilatı, bir güvenlik topluluğu olarak, üye devletlerin ortak paydada olduğu bir politika üretme aygıtıdır. Ortak terör tehditleri çerçevesinde, üye devletlerin, Türk Devletleri Teşkilatını temsilen uluslararası güvenlik doktrininin yeniden şekillenmesinde aktif olmaları, bu çalışmada analiz edilmiştir. Bu çalışmada amaç, Türk Devletleri Teşkilatının “bir uluslararası güvenlik örgütü” olarak tanımlanabilmesinin tartışmasını sunabilmektir. Çalışmanın geneli, Türk Devletleri Teşkilatı nezdinde “terörle mücadele, istihbarat, uluslararası güvenlik doktrini, operasyonel kod/kapasite” gibi konularla çerçevelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, Teşkilatın terörle mücadelede istihbarat yönetimi ve görev gücü; ikinci bölümünde, Teşkilatın uluslararası güvenlik doktrini ve üçüncü bölümde de Teşkilatın terörle mücadele kurulu mekanizması düzeyinde olası operasyonlar konuları irdelenmiştir. Sonuç olarak varılan nokta, Türk Devletleri Teşkilatının bir güven ve güvenlik artırıcı fonksiyonu sürdürmesi ve bu doğrultuda Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan üçlü kurucu gücün aktif rolünü geliştirmesidir.

Anahtar Kelimeler

Türk Devletleri Teşkilatı, Uluslararası Güvenlik, Terörle Mücadele, İstihbarat

Kaynakça

• ABEN, Dauren (2019), “Regional Security in Central Asia: Addressing Existing and Potential Threats and Challenges”. Eurasian Research Journal, S.1(1), ss.51-65.
• AĞIR, Osman, GÜVEN, Mehmet Emin ve KATILMIŞ, Canan (2021). “Irak ve Şam İslam Devleti”, Terör ve Propaganda (Ed. Abdülkadir Baharçiçek, Gökhan Tuncel, Osman Ağır), Nobel Yayınları, Ankara, ss.86-160.
• AK, Tarık (2022), İç Güvenlik İstihbaratında Sosyal Ağ Analizi, Nobel Yayınları, Ankara.
• AKCHURINA, Victoria ve LAVORGNA, Anita (2014), “Islamist Movements in the Fergana Valley: A New Threat Assessment Approach”, Global Crime, S.15(3-4), ss.320-336.
• BAKAN, Selahaddin ve YILDIRIM, Umut Turgut (2021), “Kürdistan İşçi Partisi (PKK)”, Terör ve Propaganda (Ed. Abdülkadir Baharçiçek, Gökhan Tuncel, Osman Ağır), Nobel Yayınları, Ankara, ss.211-265.
• BİRDİŞLİ, Fikret (2017), “Orta Asya Bölgesel Güvenlik Kompleksi Bağlamında Kırgızistan-Özbekistan İhtilafı”, Yönetim Bilimleri Dergisi, S.15(30), ss.123-143.
• CAFORIO, Giuseppe (2017), Askeri Sosyoloji (Çev. Zafer Uzun, Hakan Bayramlık), Nobel Yayınları, Ankara.
• ÇAĞATAY, Serkan Niyazi ve KARASOY, Hasan Alpay (2020), İstihbarat: Devlet için Önem ve İşlevi, LiteraTürk Yayınları, Konya.
• DEKMEJIAN, R. Hrair ve SIMONIAN, Hovann H. (2003), Troubled Waters: The Geopolitics of the Caspian Region, I.B. Tauris Press, New York (US).
• DEMİR, Can (2022), “The Organization of Turkic States: Implications for the Regional Balance of Power”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, S.(TDT Özel Sayısı), ss.39-71.
• DİKMECİ, Onur (2020), Güvenlik 2.0: Savunma ve İstihbaratın Dönüşümü, Gece Kitaplığı Yayınları, Ankara.
• DİKMECİ, Onur (2021), “Türk Devletleri İstihbarat Servisleri Konferansı ve İstihbarat Savaşlarının Yeni Yüzü”, Academia (E-Doküman), 21 Kasım 2021, https://www.academia.edu/62120839/ (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• DWIVEDI, Ramakant (2006), “Religious Extremism in Ferghana Valley”, Strategic Analysis, S.30(2), ss.403-423.
• ERKİNER, Hakkı Hakan ve ERAY, İlayda (2022), “Uluslararası Hukuk Bakımından Bir Uluslararası Örgüt Olarak Türk Devletleri Teşkilatı”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, S.18(Özel Sayı), ss.217-250.
• IŞILDAK, Serdar (2022), “Küresel Entegrasyonda Türk İşbirliği Modeli Olarak Türk Devletleri Teşkilatı'nın Yeri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bursa.
• KARMON, Ely (2017), “Central Asian Jihadists in the Front Line”, Perspections on Terrorism, S.11(4), ss.78-86.
• KOCATEPE, Ömer Faruk (2022a), “Türk Cumhuriyetleri'nin Bölgesel Güvenlik Kaygıları Bağlamında Uluslararası Örgütlerle İşbirliği”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S.130(257), ss.407-434.
• KOCATEPE, Ömer Faruk (2022b), Türk Devletleri Teşkilatı: Politik ve Askeri İşbirliği, Nobel Yayınları, Ankara.
• KUKEYEVA, Fatima, DELOVAROVA, Leila, ORMYSHEVA, T. A. ve CHUKUBAYEV, Yermek (2016), “Security Threats and Challenges in the Post-Soviet Central Asia: Religion-Based Extremism on Case Study of ISIS”, Global Journal on Humanites and Social Sciences S.4, ss.857-864.
• M5 HABER MERKEZİ (2022a), “Kafkasya Zengezur Koridoru Yeni Savaş Nedeni”, M5 Savunma, Strateji ve Ulusal Güvenlik Dergisi, S.(2022/Kasım), ss.101-102.
• M5 HABER MERKEZİ (2022b), “Türk Dünyasından Haberler: Barış Süreci Diaspora Darbesiyle Karşılaştı”, M5 Savunma, Strateji ve Ulusal Güvenlik Dergisi, S.(2022/Aralık), ss.99-100.
• M5 HABER MERKEZİ (2022c), “Türk Dünyasından Haberler: Bakü-Tahran İlişkisinde Yüksek Tansiyon”, M5 Savunma, Strateji ve Ulusal Güvenlik Dergisi, S.(2022/Aralık), ss.95-97.
• M5 HABER MERKEZİ (2023a), “Türk Dünyasından Haberler: Aliyev'in Milli Rotasında Yeni Durak Batı Azerbaycan”,
• M5 Savunma, Strateji ve Ulusal Güvenlik Dergisi, S.(2023/Ocak), ss.101-102.
• M5 HABER MERKEZİ (2023b), “Türk Dünyasından Haberler: Orta Asya Putin'e Direniyor Kazakistan Saldırı Yaşar mı?”, M5 Savunma, Strateji ve Ulusal Güvenlik Dergisi, S.(2023/Ocak), ss.109-111.
• MAĞAT, Muhammet (2020), “Güney Kafkasya’da Gecikmiş Bir Zaferin Ardından: “İyi Diplomasi” ve “İyi İstihbarat” Arayışı”, Kafkassam Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), 10 Aralık 2020, https://kafkassam.com/muhammet-magat-guney-kafkasyada-gecikmis-bir-zaferin-ardindan-iyi-diplomasi-ve-iyi-istihbarat-arayisi.html (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• MAĞAT, Muhammet ve ÖZTEMEL, İlknur Şebnem (2022), “Kıbrıs, Karabağ ve Kudüs'teki Çatışma Çözümlerine Dair Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Uluslararası Çatışma Çözümleri: Hukuksal Yöntemlerden Alternatif Çatışma Çözümüne (Ed. Muzaffer Ercan Yılmaz), Nobel Yayınları, Ankara, ss.115-128.
• MUSABAY BAKİ, Pelin (2022), “Turkic World Vision-2040: A Step Forward for the Resilience of Turkic Cooperation”, Perceptions, S.27(1), ss.26-52.
• MUSTOFAEV, Murodjon (2022), “The Organization of Turkic States: A New Approach to Global and Regional Challenges”, Perceptions, S.27(1), ss.105-120.
• NURLAYEV, Umar (2022), Türkmenistan’ın Güvenlik ve Dış Politikası, Intpolsec Yayını, Malatya.
• SAPIYEV, Yerkebulan (2017), “Regional Cooperation and Security Issues in Central Asia”, Florya Chronicles of Political Economy, S.3(2), ss.41-70.
• SARI, Buğra (2022), Anarşik Uluslararası Sistem İçinde Türk Dünyası Güvenlik Topluluğu, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayını, Ankara.
• SAYFULIN, Rafik F. (2014), “Republic of Uzbekistan Against Terrorism: Approaches, Experience, Prospects”, Central Asia and Regional Security (Ed. P. Dash, Anita Sengupta, Murat M. Bakhadirov), KW Publishers, New Delhi, ss.169-184.
• SEREN, Merve (2021), “Türk İstihbaratının Değişen Dinamikleri: Son 10 Yılda Reform, Siyasa ve Operasyonel Açılım”, TESAM Akademi Dergisi, S.8(2), ss.371-405.
• ŞAHİN, Anıl (2023), “MİT Başkanı Hakan Fidan'dan İstihbarat ve İHA-SİHA Vurgusu”, Savunma SanayİST Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 5 Mart 2023, https://www.savunmasanayist.com/mit-baskani-hakan-fidandan-istihbarat-ve-iha-siha-vurgusu/ (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• TATAR, Ersin (2022), “Yunan-Rum İkilisi NATO'nun Geleceğini Tehdit Ediyor”, M5 Savunma, Strateji ve Ulusal Güvenlik Dergisi (Röp. Ardan Zentürk), S.377(2022/Aralık), ss.22-23.
• TAYFUR, Nazir Aliyev (2022), “Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, Türk Dünyasının İstihbarat Başkanlarını Kabul Etti”, Anadolu Ajansı (E-Haber), 26 Temmuz 2022, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kirgizistan-cumhurbaskani-caparov-turk-dunyasinin-istihbarat-baskanlarini-kabul-etti/2645866 (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• TRT HABER (2023), “Milli İstihbarat Akademisi Kurulacak”, TRT Haber (E-Haber), 9 Şubat 2023, https://www.trthaber.com/haber/turkiye/milli-istihbarat-akademisi-kurulacak-744725.html (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• WALLERSTEIN, Immanuel (2016), Jeopolitik ve Jeokültür, Küre Yayınları, İstanbul.
• YDYRYS, Kanat (2017), “IŞİD ve Orta Asya”, ANKASAM (E-Doküman), 11 Ocak 2017, https://ankasam.org/isid-ve-orta-asya/ (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• YESEVİ, Çağla Gül (2022), “Examining the Organization of Turkic States: A Teacher and Norm-Creator”, Perceptions, S.27(1), ss.2-25.