Hizmetkâr Liderlik İle İş Tatmini Arasındaki İlişki: Öğretmenler Üzerine Araştırma

Yıl 2024, , 502 - 514, 31.10.2024

Nuran Güler , Tuğçe Şimşek

https://doi.org/10.33712/mana.1496276

Öz

Liderlerin çalışanların iş tatmini üzerinde etkisi olduğu bilinmektedir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı, öğretmenlerin hizmetkâr liderlik algısı ile iş tatmini arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Çalışmada çalışanların iş tatmin düzeylerini ölçmek amacıyla “İş Tatmini Ölçeği” kullanılmıştır. Hizmetkâr liderlik algısını belirlemek amacıyla “Hizmetkâr Liderlik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma Ağrı ilinde kamu ve özel eğitim kurumlarında çalışan 351 öğretmen üzerinde gerçekleşmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmış ve SPSS 20.0 Programı ile veriler analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde güvenilirlik analizi, regresyon analizi, korelasyon analizi ve faktör analizinden yararlanılmıştır. Öğretmenlerin hizmetkâr liderlik algısı ile iş tatmini arasındaki ilişkiyi inceleyen bu çalışmanın sonucunda elde edilen verilerin analizine göre, hizmetkâr liderlik ile iş tatmini arasında güçlü düzeyde pozitif (r=0.582) ve anlamlı (p<0.05) bir ilişki tespit edilmiştir. İlişkinin etkisine yönelik yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre; hizmetkâr liderliğin iş tatminini pozitif yönde ve anlamlı olarak etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hizmetkâr Liderlik, İş Tatmini, Öğretmenler

The Relationship between Servant Leadership and Job Satisfaction: Research on Teachers

Öz

It is known that employees' job satisfaction is impacted by leaders. In this regard, the aim of the research is to reveal the relationship between teachers' servant leadership perception and job satisfaction. "The Job Satisfaction Scale" was used in the study to measure the job satisfaction levels of employees. "The Servant Leadership Scale" was used to determine the perception of servant leadership. The research was conducted on 351 teachers working in public and private educational institutions in Ağrı. The survey method was used as a data collection tool and the data were analyzed with SPSS 20.0 program. Reliability analysis, regression analysis, correlation analysis, and factor analysis were used to evaluate the data. According to the analysis of the data obtained as a result of this study, which examined the relationship between teachers' servant leadership perception and job satisfaction, a strong positive (r = 0.582) and significant (p < 0.05) relationship was determined between servant leadership and job satisfaction. According to the results of the regression analysis regarding the effect of the relationship; it has been determined that servant leadership affects job satisfaction positively and significantly.

Anahtar Kelimeler

Servant Leadership, Job Satisfaction, Teachers

Kaynakça

• AKARCA, Murat (2021), “Psikolojik Sahiplenme ve Örgütsel Değişime Dönük Tutumun, İş Tatmini, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama”, Doktora Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ALİMOĞLU ÖZKAN, Sema (2023), “Erdemli Liderliğin Çalışanların İş Tatmini ve Performansına Etkisinde Psikolojik İyi Oluşun Aracı Rolü”, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• AKDÖL, Buket (2015), “Hizmetkâr Liderliğin İş Tatminine Etkisi: Bilişim Sektöründe Bir Araştırma”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BAYRAK KÖK, Sabahat (2006), “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığın İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.20(1), ss.291-310.
• BEGENİRBAŞ, Memduh ve YALÇIN CAN, Rukiye (2020), “Hizmet Çalışanlarının İş Tatmini ve Performansı Liderlik Algılamalarından Etkilenir Mi? Hizmetkâr Liderlik Örneği”, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, S.30(1), ss.25-49.
• BIYIK, Yunus, ŞİMŞEK, Tuğçe ve ERDEN, Pelin (2017), “Etik Liderliğin Çalışanların İş Performansı ve İş Tatminine Etkisi”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, S.3(1), ss.59-70.
• BİLGİN, Emrah ve YILDIRIM, Ali (2017), “Devlet Yönetiminde Hizmetkâr Liderlik Özelliklerine Göre Yavuz Sultan Selim”, Kesit Akademi Dergisi, S.3(10), ss.463-483.
• CHIKELEZE, Michael, VIGIL, Jennifer, HALE, William, JOHNSON, Iris ve WILLIAMS, David (2021), “The Relationship between Supervisors’ Servant Leadership and Police Officers’ Job Satisfaction”, SLTP, S.8(1), ss.13-28.
• ÇALIŞKAN, Sezer Cihan, SANI ÜRÜ, F. Oben, ATAN, Özlem ve YOZGAT, Uğur (2013), “Hizmetkâr Liderliğin İş-Aile Zenginleşmesi Üzerindeki Etkisinde Kapsamlı Bir Model Geliştirme Arayışları: Örgütle Özdeşleşme ve Pozitif Psikolojik Kaynakların Bu Etkileşimde Aracılık Rolü Üzerine Bir Araştırma”, 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, ss.298-304.
• ÇETİN, Hayrullah (2014), “Otel İşletmelerinde Hizmetkâr Liderliğin Çalışanların İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi”, Doktora Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• ÇOBAN, Orhan (2019), “Okul Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişkiler”, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• EREN, Feyza (2017), “Hizmetkâr Liderlik İle İş Tatmini Arasındaki İlişki: Bir Havayolu Şirketi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• GHALAVI, Zahra ve NASTIEZAIE, Naser (2020), “Relationship of Servant Leadership and Organizational Citizenship Behavior with Mediation of Psychological Empowerment”, Eurasian Journal of Educational Research, S.89, ss.241-464.
• KARA, Mehmet Erdal (2021), “Yerli ve Yabancı Sermayeli İşletmelerde İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığın İşgören Performansı Üzerine Etkisi”, Doktora Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• KARABAL, Cem ve EFE, Mehmet Naci (2018), “Hizmetkâr Liderliğin İki Taraflı İstismarı: Bir Örnek Olay”, Türkay Dergisi, S.2(8), ss.1-14.
• KELEŞ, Hatice Necla (2007), “İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisine İlişkin İlaç Üretim ve Dağıtım Firmalarında Yapılan Bir Araştırma”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.7(13), ss.243-263.
• KENEK, Gökhan ve SÖKMEN, Alptekin (2022), “Dönüştürücü Liderlik ve İşle Bütünleşme İlişkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü: Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, S.14(1), ss.1023-1040.
• KILIÇ, Kemal Can ve AYDIN, Yavuz (2016), “Hizmetkâr Liderlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.18(30), ss.106-113.
• KINALI, Sadife (2021), “Hizmetkâr Liderlik Davranışının İçsel Motivasyona Etkisinde Psikolojik Güçlendirmenin Aracılık Rolü Araştırması”, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• KOÇAK, Mustafa (2021), “Kişilik Tipleri ve Bireysel Satış Performansının İş Tatmini Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Emlak Danışmanları Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• KÖSE, Ertuğrul (2019), “Çalışanların İş Tatmini Algıları İle İş Motivasyonu Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması”, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.4(1), ss.131-148.
• MERT, İbrahim Sani (2010), “İş Tatmini Alt Boyutlarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi: Yöneticiler Üzerine Bir Araştırma”, Savunma Bilimleri Dergisi, S.9(2), ss.117-142.
• ÖZDEMİR, Necip ve GÜL YILMAZ, Esra (2019), “Algılanan Hizmetkâr Liderliğin Presentizm (Edimsizlik) Üzerindeki Etkisi: Frigya Bölgesi”, Turizm Araştırmaları Dergisi, S.30(3), ss.198-209.
• ÖZER, Özlem (2019), “Hemşirelerde Hizmetkâr Liderlik ve Çalışan Performansının İncelenmesi”, Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, S.6(1), ss.105-112.
• ÖZMUTLU, İlker (2011), “Bedensel Engelli Sporcularda Antrenörlerin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Sporcu Tatmini İle İlişkisi”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• SAÇ, Özgür (2019), “Liderlik Tarzları ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki ve Bu İlişkiye Örgüt Kültürünün Aracılık Etkisi: Bir Kamu İktisadi Teşekkülü ve Bağlı İşletmelerinde Uygulama”, Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• SÖKMEN, Alev ve BENK, Osman (2020), “Dönüşümsel Liderlik, Kişi - Örgüt Uyumu ve İş Tatmini İlişkisi: Kamu Çalışanlarına Yönelik Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, S.12(2), ss.1347-1357.
• SÖKMEN, Alev, YAZICIOĞLU, İrfan ve BENK, Osman (2021), “Araçsal Liderliğin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Örgütsel Güvenin Aracılık Rolü: Yiyecek - İçecek Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, S.9(3), ss.1836-1857.
• SÖKMEN, Alev, YAZICIOĞLU, İrfan ve KENEK, Gökhan (2021), “Katılımcı Liderlik, Duygusal Bağlılık ve İş Tatmini İlişkisi: Örgütsel Güvenin Aracılık Rolü”, İşletme Araştırmaları Dergisi, S.13(3), ss.2746-2758.
• ŞİMŞEK, Tuğçe (2022), “İş Tatmini İle Çalışan Performansı Arasındaki İlişkide İş Yaşamında Yalnızlığın Aracı Rolü: Market Zincirleri Çalışanları Üzerine Bir Uygulama”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.13(3), ss.1161-1175.
• TABACHNICK, Barbara G. ve FIDELL, Linda S. (2013), Using Multivariate Statistics, Pearson Publisher, Boston (US), 6th Edition.
• TOKMAK, Mutlu (2018), “Yöneticilerin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Çalışanlar Tarafından Algılanma Düzeylerine Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.32(4), ss.959-978.
• TOPAL, Ali (2019), “Kurum Çalışanlarının, Örgütsel Bağlılığını Etkileme Sürecinde Otantik ve Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının İncelenmesi: Sağlık Bakanlığı Merkez Teşkilatı Örneği”, Doktora Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TOPALOĞLU, Canan (2019), “Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinde İş Tatmininin Aracı Rolü: Belediyeler Üzerinde Bir Uygulama”, Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• UĞURLUOĞLU, Özgür, DURUKAN KÖSE, Serap ve KÖSE, Tuncay (2015), “Sağlık Çalışanlarının Hizmetkâr Liderlik Algılarının Lider - Üye Etkileşimi ve Örgütsel Güven Üzerindeki Etkisi”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.19(2), ss.239-262.
• USLU DİVANOĞLU, Sevilay ve USTA, Şaban (2017), “İş Tatmini ve Demografik Özellikler Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması”, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, S.6(2), ss.108-129.
• ÜRÜ SANI, F. Oben, ÇALIŞKAN, Sezer Cihan, ATAN, Özlem ve YOZGAT, Uğur (2013), “Öğretim Üyelerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları ve Ardılları Üzerine Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, S.13(1), ss.63-82.