Öz
Kentsel alanlar, sürekli değişen ve yaşayan canlı
sistem veya organizmalardır. Bu değişim kentleri fiziksel, sosyo-ekonomik ve
kültürel yönlerden yeniden şekillendirmektedir. Türkiye’de kentsel dönüşüm
olgusu fiziksel müdahaleler olarak algılanmakta, bunun kent nüfusunun
sosyo-ekonomik yapısı üzerindeki etkisi ise yeterince incelenmemektedir. Bu
değişim ve dönüşüm süreci Ankara üzerinden irdelendiğinde; kentsel alanda
çarpık kentleşme ve gecekondulaşmanın etkisiyle büyük ölçekli toplumsal ve
mekânsal dönüşüm yaşanmıştır. Kentsel dönüşüm konusunda ülkemizdeki ilk
örnekler, 1980’lerin ikinci yarısında Ankara’da ortaya çıkmıştır. Türkiye’de
sanayi sektörüne ucuz işgücü kaynağı sağlanması amacıyla, gecekondu alanlarına
farklı bir politika ile yaklaşılmış, bu bakış açısıyla imar af yasaları
çıkarılmıştır. Ankara’da eski gecekondu alanlarına genellikle lüks konutlar
yapılarak, orta ve üst gelir gruplarının oturduğu alanlar haline gelmiş,
gecekonduda oturan alt gelir grubu nüfusun ise başka alanlara taşınmasına neden
olmuştur. Bu çalışmada; Ankara Yenimahalle İlçesindeki kentsel dönüşüm
projelerinden biri olan Macunköy, Pamuklar ve Mehmet Akif Ersoy
Mahallelerindeki kentsel dönüşüm alanında dönüşümün nüfusun sosyo-ekonomik
yapısı üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu mahallelerde oturmaya devam eden
eski gecekondu sahiplerinin oranının yaklaşık % 70-90’larda olması, bu projenin
Ankara’da ve ülke genelinde daha önceki kentsel dönüşüm projelerinden
farklılığı gösterilmiştir.