The Factors That Form The State İn Terms Of Origin Theories Of State: An Evaluation On Various Civilizations And Communities

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 66 - 93, 30.08.2018

Serhat Düvenci

Öz

Primitive societies and emergence of the state, the theories of the
State’s origin and the factors in the emergence of the state, especially in our
country as an area of hard work shows itself. The resources are limited about the formation of the
state and politizations of the primitive societes reached certain levels. In
this study, while factors in nationalization were discussed, it was explained
how the factors could change according to the way societes live. The main
argument of the study is that force and struggle and economic factors are
effective in the emergence of the State; along with the theory of force and
struggle, economic theory is approaching the truth at the point of explaining
the emergence of the state.

The purpose of the study is to provide fund
researches the politification of primitive society and the emergence of the
state apparatus in the light of theories and factors, and also to provide an
academic perspective on the subject. In this context, it has been examined the
primitive societies, the characteristics of the primitive societies, the
formation of the state, and the subject has been tried to explained with the
theories. To discuss the accuracy of the alleged assertion, It has been
examined together with Sumer, Egypt and Inca civilizations, the Solomon
Islands, Trobriand Islands and the Bunyoro Community and It has been benefited
from many works by rewieving the literature. Thus, It has been provided that
the subject tackled objectively by examining many societies from different
locations and different cultures. As a result of the study, while arguing that
the power and struggle and economic factors were effective in the emergence of
the first states, on the other hand differentiations has been taken into
consideration and these differentifications have been tried to be elucidated.
It is thought that working in this direction will provide a qualified
contribution to the literature.

Anahtar Kelimeler

State, Formation Of The State, State Origin Theories, Primitive Communities

Devletin Köken Teorileri Açısından Devleti Doğuran Etmenler: Çeşitli Uygarlıklar ve Topluluklar Üzerinden Bir Değerlendirme

Öz

İlkel toplumlar
ve devletin doğuşu, devletin köken teorileri ve devletin doğuşundaki etmenler
özellikle ülkemizde çok çalışılmamış bir alan olarak kendisini göstermektedir.
İlkel toplumların belli aşamalar kaydederek siyasallaşmaları ve devleti
oluşturmaları hakkındaki kaynaklar sınırlıdır. Bu çalışmada, devletleşmedeki etmenler
ele alınırken, toplumların yaşama biçimlerine göre etmenlerin nasıl değişiklik
gösterebildiği konusu izah edilmiştir. Çalışmanın temel savı, devletin ortaya
çıkışında kuvvet ve mücadele ile ekonomik etmenlerin etkili olduğudur; kuvvet
ve mücadele teorisi ile ekonomik teorinin devletin ortaya çıkışını açıklama
noktasında gerçeğe yaklaştığıdır.

Çalışmanın amacı, ilkel toplumun siyasallaşması ve
devlet aygıtının doğuşunu teoriler ve etmenler ışığında inceleyecek
araştırmalara kaynaklık etmek ve aynı zamanda konuya akademik bakış açısı
kazandırmaktır. Bu bağlamda ilkel toplumlar, ilkel toplumun özellikleri,
siyasallaşma süreçleri, devletin ortaya çıkışı ele alınmış ve teorilerle konu
açıklanmaya çalışılmıştır. İleri sürülen savın doğruluğunu tartışmak için Sümer,
Mısır, İnka uygarlıklarıyla beraber Solomon Adaları, Trobriand Adaları ve
Bunyoro Topluluğu incelenmiş ve konu ile ilgili kaynak taraması yapılarak çok
sayıda eserden faydalanılmıştır. Böylelikle farklı coğrafyalardan ve farklı
kültürlerden toplumlar ele alınarak konunun objektif bir biçimde ele alınması
sağlanmıştır. Çalışma sonucunda kuvvet ve mücadele ile ekonomik etmenlerin, ilk
devletlerin doğuşunda etkili olduğu savunulurken, diğer yandan da
farklılaşmalar ele alınarak, bu farklılaşmalar aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bu
yönüyle çalışmanın literatüre nitelikli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Devlet, Devletin Ortaya Çıkışı, Devletin Köken Teorileri, İlkel Toplumlar

Kaynakça

• AKTAN, Çoşkun Can (2003), Değişim Çağında Devlet, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
• ARISTOTELES (2017), Politika (Çev. Furkan Akderin), Say Yayınları, İstanbul.
• AYGÜN, Banu ve MUTLU, Ahmet (2006), “Ekolojik Toplumun Organik Toplumla İlişkisi Üzerine”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, S.61(1), ss.03-35.
• BOGUCKI, Peter (2013), İnsan Toplumunun Kökenleri (Çev. Cumhur Atay), Kalkedon Yayınları, İstanbul.
• CLAESSEN, Henri J. M. ve SKALNIK, Peter (1993), Erken Devlet (Çev. Alaeddin Şenel), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• CLASTRES, Pierre (2016), Devlete Karşı Toplum (Çev. Mehmet Sert ve Nedim Demirtaş), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• DAVER, Bülent (1968), Siyasal Bilime Giriş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
• DAVIS, James C. (2016), Taş Devrinden Bugüne Tarihimiz İnsanın Hikayesi (Çev. Barış Bıçakçı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• DIDIER, Jean (2009), John Locke (Çev. Atakan Altınörs), Paradigma Yayıncılık, İstanbul.
• DUGUIT, Leon (1954), Kamu Hukuku Dersleri (Çev. Süheyp Derbil), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara.
• DÜVENCİ, Serhat (2018). “Kuvvet ve Mücadele Teorisine Göre Mezopotamya’da Devletin Ortaya Çıkışı” Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, S.1(1), ss.106-117.
• http://dergipark.gov.tr/download/article-file/464348 (erişim: 07.05.2018).
• EBERHARD, Wolfram (1944), “Eski Çin Felsefesinin Esasları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, S.2(2), ss.265-276.
• ERKAN, Hüsnü (1997), Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• FINDIKÇI, İlhami (1996), Bilgi Toplumunda Yöneticilerde Kendini Geliştirme, Kültür Koleji Eğitim Yayınları, İstanbul.
• GÖZLER, Kemal (2009), Devletin Genel Teorisi, Ekin Basım Dağıtım Yayın, Bursa.
• GÖZLER, Kemal (2011), Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Ekin Basım Dağıtım Yayın, Bursa.
• GÖZLER, Kemal (2013), Anayasa Hukukuna Giriş Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku, Ekin Basım Dağıtım Yayın, Bursa.
• HALDUN, İbn-i (2016), Devlet (Çev. Osman Arpaçukuru), İlke Yayıncılık, İstanbul.
• HARARI, Yuval Noah (2015), Hayvanlardan Tanrılara Sapiens İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi (Çev. Ertuğrul Genç), Kolektif Kitap, İstanbul.
• HARMAN, Chris (2010), Halkların Dünya Tarihi Taş Çağından Yeni Binyıla (Çev. Uygur Kocabaşoğlu), Yordam Kitap, İstanbul.
• HARRIS, Marvin (1994), Yamyamlar ve Krallar Kültürlerin Kökenleri (Çev. M. Fatih Gümüş), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• HOBBES, Thomas (2014), Elementa Philosophica De Cive Yurttaşlık Felsefesinin Temelleri (Çev. Deniz Zarakolu), Belge Yayınları, İstanbul.
• HOBBES, Thomas (2017), Leviathan (Çev. Semih Lim), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• HORNUNG, Erik (2004), Ana Hatlarıyla Mısır Tarihi (Çev. Zehra Aksu Yılmazer), Kabalcı Yayınevi, İstanbul. JAHODA, Gustav (2017), Sosyal Psikoloji Tarihi (Çev. Şeyda Başlı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• KOCAKULA, Özge (2017), “Biyo-Örgütlerde Yönetim: Örgütlenmenin İçgüdüsel Doğası Üzerine”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.5(56), ss.440-459.
• KOTTAK, Conrad Phillip (2002), Antropoloji: İnsan Çeşitliliğine Bir Bakış (Çev. Serpil N. Altuntek, Balkı Aydın, Şafak Dilek Erdal, Yılmaz S. Erdal, Serpil Eroğlu, Erhan G. Ersoy, Süreyya Özbek, Sibel Özbudun, Şebnem Pala ve Gülfem Uysal), Ütopya Yayınevi, Ankara.
• KUHRT, Amelia (2010), Eski Çağ’da Yakındoğu Yaklaşık M.Ö. 3000-330 (Çev. Dilek Şendil), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, Cilt:1.
• KURTZ, Donald V. (2001), Political Anthropology Power And Paradigs, Westview Press, Colorado (USA).
• LOCKE, John (2012), Yönetim Üzerine İkinci İnceleme Sivil Yönetimin Gerçek Kökeni Boyutu ve Amacı Üzerine Bir Deneme (Çev. Fahri Bakırcı), Ebabil Yayınları, Ankara.
• MARX, Karl (1974), Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, May Yayınları, İstanbul.
• MARX, Karl ve ENGELS, Friedrich (2012), Komünist Manifesto, Alter Yayıncılık, Ankara.
• MCNEILL, William H. (2015), Dünya Tarihi (Çev. Alaeddin Şenel), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• MORGAN, Lewis Henry (1994), Eski Toplum Ya Da İnsanlığın Barbarlık Döneminden Geçerek Yabanıllıktan Uygarlığa Yükselmesi Üzerine Araştırmalar I (Çev. Ünsal Oskay), Payel Yayınevi, İstanbul.
• OKANDAN, Recai Galip (1976), Umumi Amme Hukuku Devletin Doğuşu, Pozitif ve Teorik Gelişmesi, Unsurları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• OPPENHEIMER, Franz (1997), Devlet (Çev. Alaeddin Şenel ve Yavuz Sabuncu), Engin Yayıncılık, İstanbul.
• ÖZÇELİK, Selçuk (1961), Esas Teşkilat Hukuku Dersleri: Umumi Esaslar, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• PLATON (2017), Devlet (Çev. Sabahattin Eyüboğlu ve Mehmet Ali Cimcoz), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• POLITZER, Georges (2010), Felsefenin Başlangıç İlkeleri, Alter Yayıncılık, Ankara.
• POLITZER, Georges (2012), Felsefenin Temel İlkeleri, Alter Yayıncılık, Ankara.
• RIBARD, Andre (1974), İnsanlığın Tarihi (Çev. Erdoğan Başar ve Şiar Yalçın), May Yayınları, İstanbul, Cilt:1.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2009), Emile ya da Eğitim Üzerine (Çev. İsmail Yerguz), Say Yayınları, İstanbul.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2016), İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı (Çev. Rasuh Nuri İleri), Say Yayınları, İstanbul.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2017), Toplum Sözleşmesi (Çev. Vedat Günyol), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• RUHİ, Mehmet Emin (2005), “Platon’un Devletin Kökenine İlişkin Görüşü ve Yansımaları”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, S.1(2), ss.241-278.
• SAHLINS, Marshall (2010), Taş Devri Ekonomisi (Çev. Taylan Doğan ve Şirin Özgün), Bgst Yayınları, İstanbul.
• SENCER, Muzaffer (1987), “Toplumların Evrimi”, Amme İdaresi Dergisi, S.1(20), ss.33-58. http://www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/f7a9d5bad50cd36_ek.pdf?dergi=Amme%20Idaresi%20Dergisi (erişim: 08.05.2017).
• ŞAHİN, Lokman (2016), "Hükümet Sistemlerinin Yönetimin Boyutları Bağlamında Değerlendirilmesi", Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• ŞENEL, Alaeddin (1995), İlkel Topluluktan Uygar Topluma Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• ŞENEL, Alaeddin (2014), Kemirgenlerden Sömürgenlere İnsanlık Tarihi, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• SLATTERY, Martin (2011), Sosyolojide Temel Fikirler (Çev. Ümit Tatlıcan - Özlem Balkız ve Gülhan Demiriz), Sentez Yayıncılık, Bursa.
• UYGUN, Oktay (2015), Devlet Teorisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• ÜLKEN, Hilmi Ziya (1941), İçtimai Doktrinler Tarihi, Yenidevir Basımevi, İstanbul.
• WILSON, Woodrow (2005), The Essential Political Writings, Lexington Books, Lanham.
• YURTSEVEN, Müslüm (2015), "Bilgi Toplumu Olma Yolunda Kütüphane ve Sivil Toplum Kuruluşu Etkileşimi, Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) Örneği". Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.